Dramatyczna sytuacja świętokrzyskich firm. Co robić? Opinie specjalistów

Burzę wywołały ostatnie dane z raportu Głównego Urzędu Statystycznego na temat wyników finansowych netto przedsiębiorstw. Ujawniliśmy, że nasze firmy przeżywają finansową zapaść i w ciągu tylko pierwszego kwartału bieżącego roku, jako jedyny region w Polsce, wykazały straty w wysokości ponad 220 milionów złotych oraz gigantyczny spadek zysków i dochodów od 2011 roku. Tak złej kondycji przedsiębiorstw nie było chyba nigdy. Szczególnie drastyczny jest spadek porównując pierwszy kwartał 2012 roku z pierwszym kwartałem 2013 roku. 

NIE MA NA CO CZEKAĆ

Dramatycznie zła sytuacja finansowa świętokrzyskich przedsiębiorstw już wkrótce może zemścić się na całej lokalnej gospodarce i innych sferach życia naszego regionu. Eksperci biją na alarm i ostrzegają, że jeżeli firmy nie wrócą szybko na właściwe tory, regionowi grozi długotrwała zapaść. Czy można ten fatalny trend zmienić?
- Nie ma na co czekać. Muszą to uzmysłowić sobie wszyscy odpowiedzialni są za ten stan rzeczy - alarmuje Sławomir Pastuszka, doktor nauk w zakresie polityki rozwoju regionalnego z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. - Trzeba natychmiast podjąć kroki ratujące nie tylko nasz biznes, ale i w konsekwencji cały region. Skutki bardzo złej kondycji firm są oczywiste. W najbardziej w dramatyczny sposób mogą dać znać o sobie już w perspektywie 7-10 lat – uważa. - Galopujące bezrobocie, a w konsekwencji bieda, masowa emigracja, i tym razem już nie tylko zarobkowa, ale stała, zmarnowanie potencjału wykształconych za ciężkie pieniądze młodych ludzi i ich wyjazd do innych regionów czy za granicę, starzenie się społeczeństwa, mniej pieniędzy w budżecie z tytułu odprowadzanych podatków, a więc zaprzestanie inwestycji, brak pieniędzy na służbę zdrowia, przedszkola, szkoły czy kulturę to prawdopodobne skutki zaistniałej sytuacji. Najwyższa pora na serio potraktować politykę rozwoju naszego regionu i nową unijną transzę pieniędzy zagospodarować tak, by jak najlepiej kreowały oblicze regionu - wyjaśnia.

PUSTA KASA?

Skutki gospodarczych kłopotów widać już w kasie fiskusa. – Jak gospodarka wyhamuje, to trudno ją rozruszać i od razu są tego efekty – mówi rzecznik Izby Skarbowej w Kielcach Maria Bojczuk. - Od 2011 roku obserwujemy systematyczny spadek wpływów z podatków od firm. Ubiegły rok był już fatalny, a w tym tylko za pierwszy kwartał bieżącego roku pieniędzy z podatku dochodowego CIT, który płacą osoby prawne w województwie świętokrzyskim wynosiły 61 milionów 41 tysięcy złotych i były mniejsze w stosunku do pierwszego kwartału roku ubiegłego aż o 4 miliony 186 tysiące złotych - informuje. To oznacza mniej pieniędzy dla samorządów - wojewódzkiego, miejskich i gminnych.

CO BĘDZIE DALEJ?

Z liczbami dotyczącymi bardzo trudnej sytuacji świętokrzyskich firm nie chce dyskutować marszałek województwa Adam Jarubas. Wyjaśnia skąd jego zdaniem wzięły się te kłopoty. – Moim zdaniem złożyła się na to specyfika gospodarcza regionu z dominującą branżą budowlaną, dla której pierwszy kwartał roku jest zawsze bardzo trudny, bardziej miarodajne byłyby analizy dotyczące całego roku. Ale też trzeba zauważyć, iż ta gospodarcza specyfika regionu powoduje jednocześnie, że jesteśmy – jako województwo – bardziej narażeni na wahania i dekoniunkturę gospodarczą. Można powiedzieć, że jesteśmy jako region bardziej wrażliwi na kryzys i to jest problem, z którym musimy się zmierzyć, również znajdując bodźce do rozwoju i wyznaczając kierunki działania w nowej Strategii Rozwoju Województwa do 2020 roku, dokumencie, który został wczoraj przyjęty na sesji sejmiku - mówi.

Co zaś tyczy się polityki władz, informuje: - W obecnym Regionalnym Programie Operacyjnym, na lata 2007-2013, samorząd województwa przeznaczył na wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw ponad 413 milionów złotych, dofinansowując 505 projektów świętokrzyskich firm. Wspieraliśmy biznes również pośrednio – przekazując dotacje na badania i rozwój, wsparcie innowacji. Tylko pięć województw w kraju wydaje na ten cel więcej niż Świętokrzyskie. W sumie, łącząc oba te działania, jest to kwota 783,4 miliona złotych. Znaczne kwoty wydawaliśmy także na tworzenie terenów inwestycyjnych, co także stwarza bazę do rozwoju przedsiębiorczości – tłumaczy marszałek.

Sposobu na radzenie sobie w trudnej sytuacji upatruje w większej aktywności sektora biznesu. - Przedsiębiorcy mogą szukać pieniędzy na rozwój swoich firm również w programach centralnych, nie tylko w Regionalnym Programie Operacyjnym, w tym z dysponującego znacznymi kwotami programu Innowacyjna Gospodarka. Pozyskali z tego programu tylko 550 milionów złotych. Dlaczego ta mało, to już pytanie do przedsiębiorców - mówi.

MÓWIĄ SPECJALIŚCI
Zapytaliśmy przedsiębiorców i samorządowców, w czym w obliczu zaistniałej trudnej sytuacji świętokrzyskich firm upatrują ratunku dla nich?

Szymon Mazurkiewicz, dyrektor Kieleckiego Parku Technologicznego: - W tej całej unijnej euforii zabrakło wizji na realizację projektów, tak zwanych impulsotwórczych, które stałyby się kołem zamachowym dla gospodarki regionu. Sukces mierzyliśmy ilością wydatkowych pieniędzy, a nie jakością realizowanych inicjatyw. To, co się wydarzyło, pokazuje, że system dystrybucji środków unijnych jest wadliwy. O sukcesie nie świadczy bowiem ilość wydanych pieniędzy, tylko uzyskane efekty. Należy rozpocząć rzetelną debatę o efektach programów unijnych, a może nawet całkowicie przeformatować cały system dystrybucji środków unijnych w kraju.

Ireneusz Janik, prezes Forum Pracodawców: - Region stoi na budownictwie i to właśnie kryzys w tej branży spowodował takie reperkusje dla firm. Widać to nawet po największych świętokrzyskich firmach budowlanych. To przełoży się na kłopoty dla całego regionu i różnych sfer życia, bo budżet będzie świecił pustką. Rozwiązaniem jest pozyskanie inwestorów, ale kto do nas przyjdzie, jeśli brakuje wolnych terenów pod inwestycje czy dróg. Firmy walczą o przetrwanie, maksymalnie ograniczają koszty. Jeśli kompleksowo nie podjęte zostaną kroki dla poprawy sytuacji w kluczowym dla nas budownictwie, skutki polityki regionalnej mogą być dla wszystkich opłakane.
Grzegorz Czekaj, dyrektor Galerii Echo w Kielcach: - Bez kreatywnej polityki regionalnej daleko nie zajedziemy, bo jeśli nie ma rynku pracy, nie ma pieniędzy, a jeśli spada popyt, nie ma produkcji. To błędne koło, w którym teraz się znaleźliśmy. Region, który należy do najbiedniejszych w kraju, jak papierek lakmusowy odczuwa wszelkie zmiany w koniunkturze, a konsekwencje ponoszą oczywiście najbiedniejsi. Najwyższa pora szybko to zmienić. Koniecznie trzeba ściągnąć do nas inwestorów. Ale żeby chcieli tu zaistnieć, muszą mieć dobre warunki i klimat dla inwestowania, a to już zależy od polityki regionu. W przeciwnym razie nie widzę dla nas perspektyw.

Marcin Dziewięcki, zastępca wójta gminy Morawica, która jest postrzegana jako bardzo przyjazna dla inwestorów: - Na gminie Morawica ogólna sytuacja gospodarcza też odciska swoje piętno, ale staramy się zarządzać nią tak, żeby było to jak najmniej odczuwalne dla jej mieszkańców. Prowadzimy politykę, która jest przyjazna mieszkańcom i przedsiębiorcom. Mamy ponad 4 tysiące działek budowlanych, tereny inwestycyjne w Specjalnej Strefie Ekonomicznej - to nasz walor i magnes przyciągający inwestorów. A nowi mieszkańcy i firmy to przecież kolejne wpływy z podatków do kasy gminy. Jestem pewien, że tylko polityka otwarcia i współpracy z mieszkańcami i światem biznesu jest kluczem do sukcesu. Polecam to rozwiązanie wszystkim samorządom.

Marzena SMORĘDA
[email protected]