Monitoring i ewaluacja w regionie

Realizacja programów i projektów z zakresu szeroko rozumianej polityki rozwoju wymaga ciągłego monitorowania i ewaluacji.
Czego dotyczą te pojęcia? Monitorowanie ma na celu bieżącą obserwację aktualnej sytuacji i zmian społeczno-gospodarczych oraz trendów rozwojowych, podczas gdy ewaluacja to rzetelna ocena danej sytuacji - ale nie tylko. O ile monitoring odpowiada przede wszystkim na pytanie: co się dzieje? O tyle ewaluacja pozwala odpowiedzieć na pytania: dlaczego tak się dzieje? Co z tego wyniknie? Czy to ma znaczenie i jak duże? Co można zrobić, aby uniknąć/powtórzyć takie działania w przyszłości?
Tak więc, ewaluacja pozwala nam nie tylko ocenić daną sytuację, ale również wyciągnąć z niej wnioski na przyszłość i pokazać kierunki potrzebnych zmian (tzw. rekomendacje). Ma to istotne znaczenie,
w szczególności przy funduszach unijnych, gdzie dbałość o prawidłowe i efektywne wydatkowanie pieniędzy kierowanych do regionu jest niezwykle istotna. Dlaczego? Po pierwsze - pieniądze publiczne są "wspólne", więc ich wydatkowanie powinno następować w przejrzysty sposób.
Po drugie - powinny być właściwie (celowo) wydatkowane i kierowane do odpowiedniej grupy np. bezrobotnych, osób młodych, seniorów, studentów czy też rodziców z dziećmi.
Po trzecie - w dłuższym czasie powinny przynosić pozytywne, trwałe efekty dla regionu i jego mieszkańców.
Aby zapewnić najlepszą jakość prowadzenia procesu monitorowania i ewaluacji regionu w Departamencie Polityki Regionalnej i Przestrzennej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego utworzone zostało Opolskie Obserwatorium Terytorialne. Poza obserwatorium, powołano do życia również Opolskie Regionalne Forum Terytorialne oraz Grupę Sterującą Ewaluacją i Monitoringiem. W konsekwencji swoją działalność rozpoczęły trzy grupy, których działania są ściśle ze sobą powiązane. Współpraca pomiędzy tymi gremiami realizowana jest również w wymiarze ponadregionalnym - w innych województwach utworzono podobne jednostki, które ze sobą współpracują. Regiony współpracują również z jednostkami utworzonymi w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju tj. Krajowym Obserwatorium Terytorialnym i Krajowym Forum Terytorialnym.

Opolskie Obserwatorium Terytorialne

Głównym celem powstania obserwatorium jest zwiększenie skuteczności zarządzania regionem poprzez stałe monitorowanie oraz badanie i ocenę sytuacji społeczno-gospodarczej regionu i efektów prowadzonych działań.
W poprzednich latach monitoring zjawisk i procesów regionalnych oraz badania ewaluacyjne w zakresie programów unijnych prowadzone były obok siebie, dziś te dwa ważne dla regionu działania połączono i obecnie realizowane są w ramach obserwatorium, by jeszcze lepiej wykorzystywać dane i wnioski płynące z badań.

Opolskie Regionalne Forum Terytorialne

Opolskie Regionalne Forum Terytorialne jest platformą wymiany informacji między najważniejszymi uczestnikami polityki regionalnej w województwie. Tworzą ją przedstawiciele samorządu terytorialnego, strony rządowej, organizacji pozarządowych, uczelni, instytucji badawczych i statystycznych oraz eksperci zewnętrzni. Służy inicjowaniu i prowadzeniu dyskusji strategicznej o kierunkach rozwoju województwa.
Jego założeniem jest także to, by efektem prowadzonych dyskusji były rekomendacje i sugestie dotyczące działań prorozwojowych podejmowanych przez władze samorządowe.

Grupa Sterująca Ewaluacją i Monitoringiem

Grupa wspiera działania obserwatorium i dyskusję nad konkretnymi obszarami, które powinny zostać poddane analizie i badaniu. W jej ramach powołuje się zespoły tematyczne, które mają pomóc obserwatorium w realizacji tych badań. W skład Grupy wchodzą pracownicy Urzędu Marszałkowskiego oraz jednostek organizacyjnych samorządu województwa, a także Urzędu Statystycznego w Opolu.
Może on zostać poszerzony o ekspertów z zewnątrz.

Działania prowadzone przez Opolskie Obserwatorium Terytorialne

[obrazek7]Poza działalnością badawczą obserwatorium rozpowszechnia także wyniki zrealizowanych prac, organizując spotkania i konferencje. Wśród tych działań warto wymienić inauguracyjne spotkanie Opolskiego Regionalnego Forum Terytorialnego (październik 2014 r.) i pierwsze spotkanie Grupy Sterującej Ewaluacją i Monitoringiem (listopad 2014 r.).
W dniach 10-11 grudnia 2014 r. w Urzędzie Marszałkowskim odbyła się Opolska Konferencja Monitorowania i Ewaluacji Polityk Publicznych - doświadczenia przeszłości wyzwaniem dla przyszłości, podczas której marszałek województwa opolskiego Andrzej Buła i prezes GUS prof. Janusz Witkowski podpisali porozumienie o współpracy pomiędzy Urzędem Marszałkowskim Województwa Opolskiego
i Głównym Urzędem Statystycznym. Porozumienie pozwoli poszerzyć obszary współpracy samorządu
ze służbami statystyki publicznej.

Działania realizowane w 2015 roku

[obrazek8]Pierwszym z zaplanowanych na ten rok wydarzeń było drugie spotkanie Opolskiego Regionalnego Forum Terytorialnego (6 marca br.) W trakcie spotkania zaprezentowano najważniejsze wnioski z dwóch analiz dotyczących Strategii Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 r., przeprowadzonych
w ubiegłym roku w ramach działalności Opolskie-go Obserwatorium Terytorialnego oraz omówiono Plan badań, analiz, ekspertyz i ewaluacji na 2015 rok w zakresie rozwoju regionalnego województwa opolskiego. W trakcie spotkania dyskutowano o potrzebach analitycznych i ewaluacyjnych regionu oraz o pytaniach badawczych, jakie należałoby stawiać w kontekście postępującej depopulacji i jej skutków dla regionalnego rynku pracy. Podkreślano znaczenie stałego monitoringu zmian demograficznych i prognozowania sytuacji na obszarach, które straciły i nadal będą tracić mieszkańców.
Na ten rok zaplanowano m.in. kolejne badania, analizy i ekspertyzy, konferencję z samorządowcami oraz wspólne spotkanie przedstawicieli wszystkich regionalnych obserwatoriów z całej Polski i obserwatorium krajowego.
[obrazek9]Więcej na temat działania Opolskiego Obserwatorium Terytorialnego i Opolskiego Regionalnego Forum Terytorialnego na stronie internetowej www.rot.opolskie.pl. Tam również można przeczytać informacje o prowadzonych działaniach upowszechniających oraz raporty, analizy i badania realizowane na zlecenie obserwatorium.

Artykuł współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz środków budżetu województwa opolskiego