Jak leczyć się pracując za granicą?

Jeżeli pracujesz za granicą, w krajach Unii Europejskiej, przysługuje ci prawo do bezpłatnej opieki medycznej i świadczeń chorobowych.

Koordynacja, czyli współdziałanie, systemów zabezpieczenia społecznego zawiera reguły, dzięki którym osoby pracujące w państwach członkowskich, mają zapewnione równe traktowanie każdego obywatela Unii. Przepisy te dają prawo do opieki lekarskiej, świadczeń chorobowych, rodzinnych, emerytur czy rent. Wskazują, w którym kraju osoba pracująca lub prowadząca działalność za granicą podlega ubezpieczeniom społecznym.

CZTERY ZASADY

Wspólnotowa koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego jest oparta na czterech generalnych zasadach. Pierwsza to równe traktowanie, która zabezpiecza osoby przemieszczające się przed jakąkolwiek dyskryminacją przy stosowaniu przepisów z zakresu zabezpieczenia społecznego. Druga to zasada jedności stosowanego ustawodawstwa, która zabezpiecza przed sytuacją, w której osoba wykonująca pracę w jednym lub kilku państwach nie jest objęta zabezpieczeniem społecznym w żadnym z nich, lub jest nim objęta w kilku państwach jednocześnie. Trzecia zasada zobowiązuje kraje Unii do zachowania praw nabytych oraz w trakcie nabywania. Dzięki temu obywatele krajów wspólnoty mają zapewnione, że świadczenia przyznane w jednym z państw Unii są przekazywane im niezależnie od jej miejsca zamieszkania. Czwarta zasada dotyczy sumowania okresów ubezpieczenia. Umożliwia uwzględnianie okresów ubezpieczenia, lub innych równorzędnych okresów, przebytych w kilku państwach UE przy ustalaniu prawa do świadczeń z zabezpieczenia społecznego, czyli zliczanie lat przepracowanych w krajach Unii do emerytury.

GDY CHORUJEMY

W ramach prawa do świadczeń w razie choroby lub macierzyństwa w Polsce przysługują pracownikom wynagrodzenie na czas choroby, które wypłaca pracodawca, zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, zasiłek macierzyński, zasiłek opiekuńczy. Osobom podlegającym ubezpieczeniom KRUS przysługuje w naszym kraju zasiłek chorobowy i zasiłek macierzyński.

W Polsce jednym z koniecznych warunków uzyskania prawa do tych świadczeń jest określony przepisami czas ubezpieczenia, czyli opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Świadczenia z tytułu choroby lub macierzyństwa przyznaje i wypłaca kraj, w którym dana osoba jest ubezpieczona. Zgodnie z przepisami wspólnotowymi świadczenia te będą wypłacane nawet w przypadku, jeśli ktoś mieszka na stałe lub przebywa w innym państwie niż to, w którym jest ubezpieczony i z którego pobiera świadczenia.

Jeśli zatem osoba występująca o świadczenia z tytułu choroby lub macierzyństwa mieszka i pracuje w Polsce, ale wyjeżdża na leczenie do innego kraju – otrzyma świadczenia z Polski. Jeśli natomiast mieszka na stałe w innym kraju niż ten, w którym pracuje – zasiłek wypłaci kraj, gdzie pracuje. Z kolei jeżeli mieszka i pracuje w jednym kraju, a oprócz tego pracuje jeszcze w innym – otrzyma świadczenie z kraju, w którym mieszka i pracuje.

W przypadku świadczeń z tytułu choroby lub macierzyń-stwa również obowiązuje prawo sumowania, co umożliwia przy-znanie świadczenia w sytuacji, kiedy w danym państwie masz za krótki staż lub mieszkasz krócej, niż tego wymagają przepi-sy, ale masz odpowiedni staż nabyty w innych krajach.

W tym przypadku obowiązuje zasada niekumulowania świadczeń, co oznacza, że świadczenie jest wypłacane tylko przez jeden kraj i nie można otrzymać kilku takich samych świadczeń za ten sam okres ubezpieczenia.

DO LEKARZA

Opieka medyczna przysługuje osobom ubezpieczonym w Polsce lub w innym kraju Unii. Uprawnienie do opieki zdrowotnej w jednym kraju Unii upoważnia do opieki we wszystkich in-nych państwach członkowskich, ale nie w takim samym zakresie. Zakres do świadczeń medycznych może być zróżnicowany w poszczególnych krajach unijnych.

Jeśli jesteś pracownikiem lub pracujesz na własny rachunek, masz prawo do korzystania z pełnego zakresu świadczeń zdrowotnych wraz ze swoją rodziną w kraju, gdzie mieszkasz na stałe i tam, gdzie pracujesz.

W przypadku, gdy jesteś pracownikiem przygranicznym, masz prawo do pełnego zakresu świadczeń w kraju pracy i zamieszkania. Gdy jesteś marynarzem lub lotnikiem, czyli pracownikiem transportu międzynarodowego, masz pełny zakres świadczeń w kraju bandery lub linii lotniczych.

Jeżeli jesteś pracownikiem samochodowego transportu międzynarodowego, masz prawo do pełnego zakresu świadczeń wraz ze swoją rodziną w kraju, gdzie siedzibę ma Twój pracodawca. Jeśli jesteś pracownikiem oddelegowanym, podlegasz ubezpieczeniu kraju, w którym mieszkasz na stałe.

Gdy jesteś bezrobotny i poszukujesz pracy w kraju członkowskim, świadczenia zdrowotne należą się jej i rodzinie z kraju, gdzie szuka pracy. A jeśli tylko wyjechałeś turystycznie, masz prawo tylko do niezbędnych świadczeń w razie wypadku lub choroby.

Aby móc skorzystać z opieki medycznej za granicą, powinieneś przed wyjazdem zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Otrzymasz ją w Oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia.

Przepisy o wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego obowiązują w państwach członkowskich UE, krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandii, Lichtensteinie, Norwegii) oraz w Szwajcarii.

Szczegółowe informacje na temat świadczeń zdrowotnych można uzyskać

- w Ministerstwie Zdrowia,

- w Narodowym Funduszu Zdrowia,

- w oddziałach regionalnych NFZ, którym podlega pracownik