Jakie są wady i zalety pracy w niepełnym wymiarze czasu?

Zgodnie z Kodeksem Pracy zawarcie z pracownikiem umowy o pracę na pół etatu nie może być dla niego mniej korzystne w porównaniu do pracowników wykonujących taką samą lub podobną pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Wynagrodzenie i świadczenia związane z pracą muszą być proporcjonalne do ilości przepracowanego czasu. To znaczy, że pracownik zatrudniony na pół etatu powinien otrzymywać połowę wynagrodzenia pracownika zatrudnionego na cały etatu.

- Jeśli minimalne wynagrodzenie za pracę na pełny etat wynosi 1317 złotych brutto, to osoba zatrudniona na pół etatu nie powinna otrzymać mniej niż połowę tego wynagrodzenia - wyjaśnia Barbara Kaszycka, rzecznik prasowy Okręgowej Inspekcji Pracy w Kielcach.

NADWYMIAR I NADGODZINY

Według Kodeksu Pracy pracodawca ma obowiązek wypłacić dodatek za nadgodziny osobie, która przepracuje więcej niż osiem godzin dziennie, bez względu na to, czy jest zatrudniona na pół etatu, czy na cały.

- Osobie pracującej na pół etatu, która pracuje cztery godziny dziennie, a przepracowała na przykład sześć przysługuje wynagrodzenie za godziny ponad wymiarowe, ale to, czy dostanie za nie dodatki zależy od tego, co zawarte jest w umowie o pracę - tłumaczy Barbara Kaszycka.

- Przy sporządzaniu umowy o zatrudnieniu, pracodawca powinien określić, od której przepracowanej godziny ponad obowiązujący wymiar pracy przysługują pracownikowi dodatki - podkreśla.

URLOP WYPOCZYNKOWY

Osoby zatrudnione na cały etat, które nie przekroczyły 10 lat pracy, mają do wykorzystania 20 dni urlopu wypoczynkowego. Ci natomiast, którzy mają dłuższy staż pracy - mają do wykorzystania 26 dni. Pracownikom półetatowym przysługuje odpowiednio połowa tego urlopu. Ważne jest, że dla pracowników niepracujących codziennie po osiem godzin, urlop wypoczynkowy rozlicza się godzinowo. Jeśli pracownik pełnoetatowy ma prawo do 20 dni urlopu, to pracując na pół etatu ma prawo do 10 dni mnożąc po osiem godzin, daje to 80 godzin urlopu. Jeśli ktoś pracuje pięć dni w tygodniu po cztery godziny i chcę wziąć pięć dni urlopu, to bierze 20 godzin, a do wykorzystania pozostaje mu 60 godzin.

Osobie zatrudnionej na pół etatu przysługują takie same urlopy, poza wypoczynkowym, z jakich może skorzystać osoba zatrudniona na pełen etat. Są to: macierzyński, wychowawczy urlopy okolicznościowe, dwa dni zwolnienia na dziecko, które nie skończyło 14 lat, oraz urlop tacierzyński. Mogą je wykorzystać, ale nie muszą.

EMERYTURA Z POŁOWY ETATU

- Osoby, które pracują przez wiele lat na pół etatu zastanawiają się jak w przyszłości będzie wyglądać ich emerytura i co tak naprawdę tracą, a co zyskują - mówi Paweł Szkalej, rzecznik prasowy kieleckiego oddziału ZUS.

Od 1991 roku, kiedy nastąpiła zmiana obliczania lat pracy oraz gdy zostały ustalone w 1999 roku indywidualne konta emerytalne, sprawa wygląda następująco. Porównajmy Nowaka pracującego na cały etat i Kowalskiego, pracującego na pół etatu w tej samej firmie. Pierwszy ma podpisaną umowę na kwotę 3000 złotych brutto i pracuje 40 godzin, a drugi na kwotę 1500 złotych brutto i pracuje 20 godzin tygodniowo. I tak pracują przez 5 lat. Dla każdego z nich staż pracy będzie taki sam - 5 lat, ale wysokość składek odprowadzonych do ZUS i OFE już inna. Składki odprowadzane są procentowo. Na ubezpieczenie emerytalne - 19,52 procent podstawy wymiaru, na ubezpieczenie rentowe - 6 procent, na ubezpieczenie chorobowe - 2,45 procent. Składki Nowaka mają podstawę 3000 złotych i to on przez ten czas płacił składki w wyższej wysokości, więc jego emerytura będzie wyższa. - Siłą rzeczy pracownik zatrudniony na pół etatu tej emerytury będzie miał mniej - tłumaczy Paweł Szkalej.

ZMIANA ETATU

Młode mamy i osoby, którą chcą pracować mniej przez pewien czas, często korzystają z możliwości zmiany umowy o pracę z całego etatu na połowę. Można w aneksie do umowy zastrzec, że zmiana ta będzie obowiązywała tylko przez pół roku. Treść umowy o pracę może być zmieniana w drodze porozumienia zmieniającego tylko w przypadku, kiedy pracownik i pracodawca wyrażą na to zgodę, a zmiany nie mają na celu pogorszenia sytuacji pracownika.