Kwesta na cmentarzach w Stalowej Woli na odnowę zabytkowych nagrobków. Zobacz zdjęcia

Organizatorem  jest Fundacja „Przywróćmy Pamięć”, której pomagają wolontariusze ze stalowowolskich środowisk: harcerze, strzelcy, organizacja „Sokół”, członkowie grup rekonstrukcyjnych „Partyzant” i „Zakłady Południowe”, a także znane w mieście osoby.

- W tym roku rozpoczęliśmy prace przy trzech zabytkach z końca XIX i początku XX wieku – informuje Witold Adamski, prezes Fundacji „Przywróćmy pamięć”. Są to:

Śp. Józef Gruszczyński zmarła w 1873 roku, nagrobek z piaskowca w postaci czworościennego dwustopniowego cokołu zwieńczonego kamiennym krzyżem. Nagrobek sygnowany: „E. Stehlik w Krakowie”. Edward Stehlik, tworzył w stylu neogotyckim, neoromańskim. Zakład braci Stehlików brał udział we wszystkich ważniejszych pracach kamieniarskich i dekoracyjnych w Krakowie. W latach 1852–1864 pracował przy renowacji kościoła świętej Katarzyny, przy remoncie Sukiennic. W 1861 zrealizowano neogotyckie ołtarze w kościele Franciszkanów (Wikipedia).

Śp. Józefa Gruszczyńska, zmarła w 1902 roku, pomnik nagrobny pionowy, stylizowany na portyk zwieńczony krzyżem. Nagrobek wykonany z piaskowca niesygnowany.

Śp. Aleksander Mazurkiewicz zmarły 1901roku, pomnik nagrobny z piaskowca w formie obelisku ustawionego na niewysokim cokole. Niesygnowany.

Ogólny stan tych nagrobków jest zły. Spowodowane jest to osłabieniem fundamentów poprzez odchylenie od pionu. Obiekty posiadają liczne ubytki, odbarwienia w postaci czarnej patyny, która niszczy strukturę kamienia jak i wpływa na nieestetyczny wygląd samego nagrobka. Dlatego prace w pierwszym etapie będą polegały na rozebraniu nagrobków, wylaniu nowych fundamentów, odczyszczeniu elementów, uzupełnieniu ubytków czy wykonanie w niektórych przypadkach nowego krzyża zwieńczającego dany nagrobek. W dalszej części prace są kontynuowane już po złożeniu obiektów we właściwym miejscu gdzie będą poddawane dalszym zabiegom renowacyjnym oraz zabezpieczającym pod kierunkiem Pani mgr Jadwigi Bąk, konserwatora dyplomowanego.

- Pracę są możliwe dzięki ubiegłorocznej kweście na dwóch cmentarzach jak i dofinansowaniu z gminy Stalowa Wola. Przez 9 lat działalności Fundacji, hojności społeczeństwa jak i dotacjom udało się odrestaurować 21 nagrobków ze 114 wpisanych do rejestru zabytków. Prace są też możliwe dzięki bezinteresownej pomocy kolegów, którzy poświęcają swój prywatny czas – powiedział Witold Adamski.

Ponadto Fundacja opiekuje się cmentarzem wojennym w Rozwadowie, gdzie z jej inicjatywy postawiono tablice przybliżające historię tego miejsca pamięci, jak i opracowano szczegółowy plan jego renowacji, który – prezes ma nadzieję - dojdzie w końcu do skutku. Tak, aby przywrócić pamięć spoczywających tam żołnierzy jak i godność tego miejsca, które kryje szczątki ponad tysiąca poległych żołnierzy z I i II wojny światowej.

Cmentarz parafialny w Rozwadowie jest starszy niż warszawskie Powązki czy lwowski cmentarz na Łyczakowie. Nekropolia założona została w 1785 roku na obrzeżach Rozwadowa, w sąsiedztwie Klasztoru Ojców Kapucynów. Parafia rozwadowska była wówczas największą w regionie. Rozwadów to obecnie północna dzielnica Stalowej Woli. Cmentarz, mimo tego, że jest naprzeciwko kościoła Zwiastowania Pańskiego przy klasztorze braci mniejszych kapucynów, należy do parafii rzymskokatolickiej Matki Bożej Szkaplerznej.

Od ulicy Klasztornej znajduje się neogotycka brama z 1923 roku, a na terenie najstarszej kwatery obecne są XIX-wieczne nagrobki, w tym najstarszy Józefy Krupeckiej z 1847 roku czy obelisk poświęcony powstańcom styczniowym z 1863 roku przy zabytkowym dębie.