Litwa. Mierzeja Kurońska - wyjątkowe miejsce

[galeria_glowna]
Decyzją Stalina, podobnie jak nasza Mierzeja Wiślana, została przecięta na pół i podzielona między dwa państwa. Tylko w odróżnieniu od naszej, której część końcowa należy do Obwodu Kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej, Litwa otrzymała 52 km - aż do końca cypla, vis a vis jej jedynego pełnomorskiego portu Kłajpedy.

Według starej litewskiej legendy Mierzeję usypała życzliwa ludziom olbrzymka Nerynga, aby chronić tamtejszych rybaków przed morskim żywiołem i żyjącymi w nim złymi bestiami. Te ruchome piaski - to już nie legenda - przez tysiąclecia były przesuwane z miejsca na miejsce do czasu, aż ludzie zaczęli sadzić na nich drzewa i krzewy.

W końcu XVIII w. piaski zasypały wioskę Karavaičių, w której urodził się poeta, zbieracz folkloru i profesor królewieckiego uniwersytetu Liudvikas Rėza. Dziś na tym miejscu znajduje się wydma o tej samej nazwie. Najwyższa z wydm, Vecekrugo kopa - Starej karczmy, porośnięta sosnowym lasem, ma 67,2 m. wysokości.

WYDMA Z ZEGAREM

Najbardziej jednak znana i najczęściej odwiedzana przez turystów i wczasowiczów jest 52 - metrowej wysokości wydma Parmidis - Parnidžio kopa. Znajduje się na niej wielki kalendarz słoneczny ze wskazówką - obeliskiem o wysokości 13,8 m. Podczas huraganu w 1999 roku jego górna część została odłamana. Naprawy dokonano dopiero ostatnio. Na szczycie wstawiono nowy fragment, dzięki czemu zegar znowu jest sprawny, pozostawiając stary wierzchołek tam, gdzie rzucił go huragan.

Spod tego zegara oraz pobliskiego miejsca widokowego roztacza się wspaniała panorama wydm oraz Bałtyku i Zatoki Kurońskiej ze stałym lądem po jej drugiej stronie. Ciekawych faktów dotyczących przeszłości Mierzei jest sporo. Jej rodzima ludność - Kurowie, od nich pochodzi nazwa półwyspu - uległa germanizacji. Długo jednak zachowywała zwyczaje, stroje, używane do dziś sposoby ozdabiania domów wiatrowskazami.

BURSZTYNOWY SKARB

To na przykład stawianie zmarłym drewnianych, rzeźbionych nagrobków. Część z nich można zobaczyć na starych, etnograficznych cmentarzach w Nidzie - od XVII w. oraz w miejscowości Preila - z XIX - XX w. W trakcie pogłębiania w latach 1855, 1860 i 1861 toru wodnego w pobliżu Juodokrante znaleziono słynny Bursztynowy Skarb. Łącznie ponad 75 ton (!!!) bursztynu, wśród niego wspaniały zbiór wyrobów i ozdób z niego z okresu środkowego neolitu i epoki brązu.

Jego cząstkę, a także piękną kolekcję inkluzji - owadów zatopionych przed wiekami w bursztynie, można oglądać w Galerii - Muzeum Bursztynu V. i M. Mizgiriai w Nidzie. Gdzie, dodam, goście częstowani są nalewką - bursztynówką. Mogą też otrzymać receptę na przyrządzanie tego leczniczego trunku stosowanego przy przeziębieniach zarówno doustnie jak i do nacierania skóry pleców i piersi oraz kupić torebeczkę z drobnymi bursztynami na nalewkę.

ULUBIONE MIEJSCE ARTYSTÓW

Na Mierzeję Kurońską najłatwiej dostać się, w ciągu kilkunastu minut, promem z Kłajpedy. W sezonie letnim kursują na nią również stateczki wycieczkowe z kilku litewskich miejscowości nad zalewem. Jako ciekawostkę przytoczę, że w czasach panowania na tym terenie Prus, przez mierzeję prowadziła najkrótsza droga z Kłajpedy do Królewca. Dyliżansy jeździły brzegiem morskim po mokrym piachu zalewanym przez fale.

Jako miejsce wypoczynku oraz cel wyjazdów turystycznych odkryta została w połowie XIX wieku. Najstarszą miejscowością wypoczynkową jest wspomniane już Juodokrante, do którego regularnie pływały statki śródlądowe. Ulubionym miejscem wypoczynku i twórczości malarzy oraz innych artystów, ze względu na niezwykłą malowniczość okolicy, zwłaszcza nadmorskich sosen o poskręcanych przez wiatry konarach, stała się Nida.

Urok tego miejsca docenił też niemiecki pisarz - noblista Tomasz Mann, który kupił na Wzgórzu "Teściowa" w Nidzie od strony zatoki, piętrowy drewniany dom letniskowy - obecnie poświęcone mu muzeum, w którym mieszkał i tworzył w latach 1930 - 1932.

RZEŹBY I INNE ATRAKCJE

Ciekawe jest również Etnograficzna Zagroda Rybaka. W Juodokrante Centrum Kultury z ekspozycją historyczną oraz salami wystaw czasowych. A także Park 31 kamiennych rzeźb na wybrzeżu, wykonanych w latach 1997 - 1999 podczas międzynarodowego sympozjum rzeźby "Ziemia i woda" przez artystów z kilku krajów. Mając trochę czasu i środek transportu - na miejscu są wypożyczalnie rowerów - warto zobaczyć z bliska dwie latarnie morskie. Prawie 30 m obecnie wysokości na górze Urbo, zbudowaną w 1874 r. i odbudowaną oraz nieco podwyższoną po wojennych zniszczeniach oraz na Przylądku Rumaków - Žirgų ragas, z 1900 roku.

Do "żelaznych punktów" zwiedzania mierzei należy wejście na niezbyt wysokie Wzgórze Czarownic - Raganų kalnas. Znajduje się na nim ekspozycja 70 drewnianych rzeźb czarownic, diabłów oraz bohaterów legendy o Neryndze wykonanych w latach 1979 - 1981 przez litewskich artystów ludowych oraz 12 dodanych w 1988 r. huśtawek, górek, krzesełek itp.

A gdy ma się ochotę na wypoczynek, do dyspozycji gości są też piaszczyste plaże nad czystą wodą. Powiewa bowiem nad nimi od 2002 roku Błękitna Flaga - gwarancja najwyższej czystości. Mierzeja Kurońska, która jako Obiekt Krajobrazu Kulturowego wpisana została na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jest wyjątkowa.