Na ulicach Delhi

Siedzę w samochodzie z nosem przyklejonym do szyby i chłonę nowe widoki. Metropolia dopiero budzi się ze snu. Nasz przewodnik Vikram mówi, że około godziny dziewiątej ulice staną się niemiłosiernie głośne i zakorkowane. Dla mnie one takie są już teraz, o godzinie siódmej, widocznie jednak nie wiem, co znaczy delhijski korek.

Obserwuję pojazdy, które mijamy. Najwięcej jest tuk-tuków, żółto - zielonych małych pojazdów na cztery osoby. Cztery są chyba tylko w teorii, bo kierowca ładuje do małego autka tylu pasażerów, ilu zdoła się w nim zmieścić.

Poza tuk-tukami, na ulicach królują rowerowe riksze. Jest ich mnóstwo. Obok sznur samochodów. Gdzieś wyczytałam, że po mieście jeżdżą trzy miliony pojazdów, rocznie dochodzi do ośmiu tysięcy wypadków, w których ginie dwa tysiące osób.

Aby się temu przeciwstawić, w marcu 2007 roku wydano zakaz palenia papierosów przez kierowców. Kierowca przyłapany na paleniu może zapłacić karę w wysokości 500 rupii, co jest równowartością 12 dolarów. Trudno powiedzieć, czy to pomoże.
Vikram mówi, że rozładowanie korków może nastąpić dopiero po wybudowaniu wszystkich planowanych linii metra.

Koniec ulicznych garkuchni?

Na chodnikach obrazki typowe dla azjatyckich miast. Mnóstwo kociołków, wielkich patelni, w których przygotowywane są posiłki. Posiłki uliczne są bardzo tanie i popularne. Można tu za kilkanaście naszych groszy kupić placki, warzywny pikantny sos czy potrawę z nasion ciecierzycy lub soczewicy.

Ale te "restauracje" mają podobno wkrótce zniknąć z delhijskich chodników, bowiem w maju 2007 r. Sąd Najwyższy zakazał przygotowywanie posiłków na ulicach. Wyjątkiem jest herbata, którą można dalej parzyć w czajnikach ustawionych na malutkich gazowych kuchenkach. Warunkiem jest jednak podawanie jej w jednorazowych plastikowych kubkach.

Mam wątpliwości, czy decyzja sądu będzie respektowana. Wielokrotnie widziałam bowiem, jak szklaneczki po herbacie, serwowanej tu zazwyczaj z mlekiem, "myte" są w wiadrze z wodą, która wymieniana jest bardzo rzadko...

Inną decyzją sądu jest zakaz chodnikowego handlu. Swoje stoiska można rozkładać tylko wtedy, gdy dla przechodniów pozostawi się półtorametrowej szerokości pas spacerowy.

Zwierzęce problemy

Kilka lat temu prezydent miasta wydał nakaz wywiezienia krów poza miasto. - Gdy byłam tu trzy lata temu, naprawdę z powodu stad krów nie dało się przez te ulice przejechać - wspomina koleżanka. - Dziś jest ich tu znacznie mniej.

Vikram, hinduski przewodnik, tłumaczy, że krowy nie wolno zabić, bowiem jest ona uosobieniem bóstwa - karmicielki, dzięki której ludzie mogą żyć. Krowa daje mleko, z którego wyrabia się sery, masło, jogurty, kefiry - podstawę żywienia Hindusów.

Gdy krowa przestaje dawać mleko, puszcza się ją wolno. Stąd widok zwierząt grzebiących w poszukiwaniu jedzenia po śmietnikach, wykradających produkty z warzywnych i owocowych straganów.

W 2006 roku rozwścieczony byk ranił sześć osób, zdemolował stoiska handlowe i wejście do świątyni. Rok wcześniej rząd zdecydował o kontrolowanym "odławianiu" krów. Za każde przyprowadzone do specjalnego schroniska zwierzę płacono ponoć po 46 dolarów. Sprawa jest jednak chyba nie do końca rozwiązana sądząc po nadal wałęsających się tu zwierzętach.

Innym zwierzęcym problemem są małpy. Makaki niszczą drzewa, wyrywają rośliny, porywają dzieciakom pożywienie, kradną jedzenie ze stoisk. Wokół Delhi nie ma już prawie lasów, więc małpy za dżunglę uważają wielką metropolię.