Niemieccy grabieżcy. W taki sposób okupanci rabowali polskie dzieła sztuki w latach 1939-1945

Grabieży na terenie okupowanej Polski dokonywały specjalnie do tego powołane zespoły. Na czele pierwszego z nich stanął profesor Peter Paulsen z Uniwersytetu Berlińskiego, a drugiego Kajetan Mühlmann - historyk sztuki z Wiednia.

Naukowcy niemieccy mieli starannie przygotować się do grabieży w Polsce i pod pretekstem naukowych wycieczek zwiedzili polskie muzea w latach 1934 i 1938. I dlatego akcja grabieży dóbr kultury rozpoczęła się natychmiast po wkroczeniu wojsk niemieckich do Polski – już we wrześniu 1939 roku – pisano na stronie Instytutu Pamięci Narodowej.

Polskie dobra kultury wywożono do Rzeszy tak skutecznie, że Hans Frank w końcu 1942 raportował o „zabezpieczeniu” 90% polskich zbiorów sztuki i kolekcji. W czasie II wojny światowej Polska utraciła około 516 tys. dzieł sztuki i ponad 22 miliony woluminów.

30 kwietnia 1946 r. na Dworzec Główny w Krakowie wjechał pociąg z 26 wagonami wypełnionymi dziełami sztuki, zrabowanymi przez Niemców z Polski w czasie II wojny światowej. Wśród nich był ołtarz Wita Stwosza (w 10 wagonach) oraz „Dama z łasiczką” Leonarda Da Vinci. Transport, którego kierownikiem był prof. Karol Estreicher, przybył z Norymbergi via Praga w konwoju 3 oficerów i 12 żołnierzy amerykańskich – pisano na stronie Instytutu Pamięci Narodowej.

5 maja 1946 roku miało miejsce uroczyste przejęcie przez Polaków zrabowanego przez Niemców ołtarza mariackiego od władz Stanów Zjednoczonych. W asyście władz państwowych ołtarz został przekazany proboszczowi kościoła Mariackiego, ks. doktorowi Ferdynandowi Machayowi. I chociaż przeprowadzana na Wawelu konserwacja ołtarza zakończyła się w 1950 r., ołtarz wrócił do kościoła Mariackiego dopiero w 1957 r. Amerykanie uczestniczący w odzyskiwaniu zagrabionych zabytków zostali uhonorowani odznaczeniami państwowymi, a kardynał Adam książę Sapieha, metropolita krakowski, wysłał do generała Dwighta Eisenhowera telegram z podziękowaniami. Opracowano na podstawie FB Delegatury IPN w Kielcach.

Szerzej na temat zrabowanych polskich dzieł sztuki: Przystanek Historia