Probiotyk lekiem i szczepionką na COVID-19! Korzystne bakterie łagodzą objawy infekcji, zmniejszają śmiertelność, mogą posłużyć do szczepień

Probiotyki to żywe mikroorganizmy zamieszkujące organizm o udowodnionym korzystnym działaniu na zdrowie. Istota ich znaczenia w ochronie przed chorobami jest wciąż przedmiotem odkryć, a ostatnio więcej mówi się o ich wpływie na sferę psychiki, zdrowie skóry i obronę organizmu przed chorobami oddechowymi.

Już wcześniej badania wskazywały na ochronną rolę probiotycznych bakterii w stosunku do wirusów wywołujących łagodne infekcje układu oddechowego, a spożycie zawierających je produktów fermentowanych powiązano z mniejszą śmiertelnością COVID-19.

Prace nad zastosowaniem probiotyków w walce z pandemią trwają pełną parą. W ich ramach w ostatnich miesiącach dokonano wielu odkryć, rozwijając wiedzę na temat wpływu mikroflory jelita grubego na poziom stanu zapalnego w ustroju. Przywracanie jej równowagi zaburzonej przez infekcję SARS-CoV-2 uznano nawet za działanie ochronne przed powikłaniami.

Pomocne rodzaje probiotyków opisano w lutym 2021 roku na łamach pisma „Nutrition Research”. W ramach opisanego tam badania zidentyfikowano grupę ich gatunków i szczepów, które mogą mieć istotny wpływ na przebieg COVID-19.

Dokonując analizy dostępnej literatury jego autorzy znaleźli liczne dowody na to, że wywierając działanie immunomodelujące żywe i martwe probiotyki zmniejszają śmiertelność grypy i chronią przed innymi infekcjami wirusowym.

Za najbardziej skuteczne drobnoustroje probiotyczne przeciw COVID-19 uznano:

• Lactobacillus gasseri SBT2055,
• Lactobacillus casei DK128,
• Bacillus subtilis 3,
• Lactobacillus rhamnosus CRL1505,
• Bifidobacterium bifidum.

Zidentyfikowano też inne szczepy drobnoustrojów tylko nieco mniej efektywne od powyższych:

• Lactobacillus rhamnosus GG,
• Lactobacillus casei,
• Lactobacillus plantarum,
• Lactobacillus casei Shirota,
• Bifidobacterium lactis Bb-12,
• Bifidobacterium longum
• Lactobacillus reuteri ATCC 55730,
• Lactobacillus paracasei,
• Lactobacillus casei 431,
• Lactobacillus fermentum PCC,
• Bifidobacterium infantis 35624.

Probiotyczne bakterie są badane pod kątem skuteczności leczenia COVID-19, ale także jego prewencji. W kwietniu 2021 roku hiszpańska firma Sequentia Biotech wraz z NextBiomics zgłosiły patent zawierającej je bakteryjnej szczepionki przeciw COVID-19.

Nowatorskie rozwiązanie wykorzystuje znany już probiotyczny szczep bakterii Escherichia coli Nissle 1917, która w innych wersjach jest groźnym patogenem. Jest on jednak zmodyfikowany w taki sposób, by wywoływał w organizmie produkcję białek kolca koronawirusa SARS-CoV-2, na które organizm się uodparnia. Bazuje więc na tej samej zasadzie działania, co stosowane już szczepionki innych typów.

W ten sposób dochodzi do immunizacji przeciw koronawirusowi poprzez stymulowanie układu pokarmowego, ponieważ w odpowiedzi na preparat organizm zwiększa w błonach śluzowych układu trawienia i oddechowego stężenia przeciwciał IgM i IgA, a ponadto trwałych IgA.

Natomiast naukowcy meksykańscy przeprowadzili randomizowane badanie kliniczne, by określić efektywność i bezpieczeństwo formuły probiotycznej w leczeniu objawowego COVID-19. Uczestnicy badania, 150 osób z potwierdzoną infekcją SARS-CoV-2, przyjmowali jedną kapsułkę z probiotykami dziennie przez 30 dni, przy czym żaden z nich (ani z grupy placebo) nie wymagał hospitalizacji i nie doszło też do zgonów.

Nowy lek zawiera cztery specjalne szczepy bakterii mlekowych, które w swoich klasycznych wersjach występują w kiszonkach warzywnych i fermentowanych napojach mlecznych:

• Lactobacillus plantarum KABP022,
• L. plantarum KABP023,
• L. plantarum KABP033,
• Pediococcus acidilacti KABP021.

Stwierdzono, że 53 proc. pacjentów otrzymujących korzystne bakterie doszło do całkowitej remisji infekcji w ciągu badania, podczas gdy w grupie otrzymującej placebo miała miejsce tylko u 28 proc. osób. U chorych przyjmujących probiotyki szybciej ustępowały objawy infekcji, takie jak gorączka, kaszel, ból głowy i mięśni, duszności. U tych z powikłaniami płucnymi szybciej doszło też do poprawy widocznej w badaniach RTG.

Efekty terapii były nawet bardziej namacalne, ponieważ w porównaniu z grupą kontrolną u pacjentów stwierdzono znaczną poprawę następujących parametrów:

• niższy ładunek koronawirusa w nosogardzieli,
• wyższe poziomy przeciwciał anty-SARS-CoV-2 typu IgG i IgM w osoczu krwi,
• spadek we krwi stężenia białka C-reaktywnego (wskaźnik CRP), które jest wskaźnikiem stanu zapalnego,
• obniżenie poziomu D-dimerów, będącego znacznikiem procesów zakrzepowych w układzie krążenia.

Choć wśród uczestników wystąpiły przypadki typowych powikłań infekcji, były znacznie częstsze w grupie placebo (42 proc. w porównaniu z 27 proc.), co wskazuje na ich związek z chorobą, a nie – leczeniem.

Badane preparaty probiotyczne czekają kolejne fazy badań – tak samo, jak w przypadku leków, jednak do ich wprowadzenia na rynek jest coraz bliżej.

ZOBACZ: Właściwości lecznicze probiotyków