Rudnik nad Sanem. Będzie kwesta na ratowanie żywych pomników na zabytkowym cmentarzu

Jak przyznaje inicjatorka kwesty doktor Danuta Kacprzyk, od dawna zbiera materiały na temat symboliki drzew. - Jest to dla mnie ciekawy temat. Dla przykładu, w 2018 roku odnowiłam prywatnie nagrobek Józia i Maniusi. Pełen symboliki, nieduży pomnik przedstawia aniołka, który obejmuje jedną ręką sękaty pień w kształcie krzyża, a drugą dłonią podtrzymuje owalną tablicę inskrypcyjną. Postać została umieszczona na złamanym pniu, który symbolizuje nagle przerwane życie. Widoczne na krzyżu sęki wyrażają winy, które zostaną odkupione przez Chrystusa Pana, a oplatający go bluszcz, pnie się wysoko ku niebu jako nadzieja na życie wieczne i opowiada o tęsknocie za tymi którzy odeszli – snuje refleksję Danuta Kacprzyk.

Przygotowanie postumentu z piaskowca, w którym miał być umocowany żeliwny odlew pani doktor powierzyła rzeźbiarzowi Sebastianowi Warszawie. Wykonał cokół w kształcie kopca z kamieni, symbolu ugruntowanej wiary. - Na moją prośbę, artysta umieścił na nim również, wzorując się na starych, katolickich pomnikach, atrybut mówiący o tym, że „śmierć wszystko zwycięża” – zmarłym przynosi pokój, a żywym ukojenie. Jest nim wyrzeźbiony wianuszek kwiatów - symbol zwycięstwa nad śmiercią i znak chwały zmartwychwstania. W kompozycję uwitą z liści maku, rośliny wyrażającej ukojenie i wieczny odpoczynek, wplecione zostały kwiaty. Artysta zadedykował je z osobna każdemu z dzieci: Józio otrzymał wyrażające kruchość i krótkotrwałość życia kwiaty maku, a Maniusia róże – chryzmat (oznaka) czystości, dziewczęcej delikatności i piękna. Kwiatuszki te zostały umieszczone także na słupkach, które wyznaczają granice mogiły – opowiada pani doktor.

-  W tym roku będziemy kwestować nie na zabytkowe groby lecz na pielęgnację żywych pomników. Są nimi drzewa, które rosną na zabytkowej części naszego cmentarza. Jeszcze w tym roku, w listopadzie rozpoczną się kosztowne prace przy starodrzewiu rudnickiej nekropolii – zapowiada doktor Kacprzyk. Dodaje, że nie wszyscy wiedzą, że każde drzewo rudnickiej nekropolii, także to, które rośnie poza jej zabytkowym obszarem, podlega ochronie. Cmentarz rudnicki należy do zabytkowego układu urbanistyczno – architektoniczno - krajobrazowego. Niszczenie zieleni cmentarnej prowadzi do pomniejszenia tradycji wspólnoty. - Nie wyobrażam sobie naszego cmentarza bez tych pięknych drzew. Powinniśmy być z nich dumni i dbać o nie aby te cenne okazy przyrody, które zostały nam oddane pod opiekę, przetrwały dla kolejnych pokoleń. Na naszym cmentarzu rośnie wiele gatunków drzew: dęby, lipy, brzozy, topole, kasztany, klony, cisy, świerki, modrzewie, akacje, kaliny, bukszpany, tuje… Niektóre z nich pozostały już tylko w naszej pamięci, jak usunięte morwy. Te, które pozostały, tworzą na cmentarzu piękny park, dają cień w upalne dni i schronienie dla licznych, śpiewających ptaków – stwierdza doktor Kacprzyk.

Zarząd Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie ogłosił nabór wniosków na dotację na zadania z zakresu różnorodności biologicznej. Dla parafii Trójcy Świętej w Rudniku nad Sanem pojawiła się możliwość otrzymania pomocy na pielęgnację cmentarnego drzewostanu. Wśród wielu dokumentów, które należało dołączyć do wniosku należała inwentaryzacja dendrologiczna drzew w zabytkowej części cmentarza. Za zgodą księdza proboszcza Stanisława Czachora Danuta Kacprzyk zleciła na własny koszt przygotowanie dokumentu.

Wniosek o dotację został złożony na czas, a dotacja przyznana. Inwentaryzację wykonał Rafał Sokulski  - inspektor nadzoru terenów zieleni. Ekspertyza dotyczyła 44 drzew rosnących na części zabytkowej cmentarza (37 dębów szypułkowych i 7 lip drobnolistnych). Ogólny stan dendrologicznego drzewostanu uznano za dobry. Zaproponowano zabiegi, których celem jest: poprawa bezpieczeństwa (usunięcie czterech drzew niebezpiecznych, charakteryzujących się dużym stopniem rozkładu tkanki drzewnej) i poprawa stanu sanitarnego drzewostanu (usunięcie konarów i gałęzi martwych i zamierających stanowiących zagrożenie dla ludzi i  mienia oraz stanowiące potencjalne źródło dalszej infekcji patogenów, założenie atestowanych wiązań elastycznych zabezpieczające drzewa wielopniowe przed rozłupaniem). Działania te zmniejszą tempo degradacji cennego drzewostanu. Koszt zaplanowanych prac przy zabytkowym drzewostanie, który ma być wykonany jesienią tego roku został wyceniony na 3 tysiące 2271 złotych 48 groszy.