Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku przerywa ciszę i zaprasza na dwie nowe interesujące wystawy

Pierwsza duża wystawa nosi tytuł #WYSTAWAINTERWENCYJNA2020 i eksponowana jest w Muzeum Rzeźby Współczesnej oraz w galerii Oranżeria.

To wystawa ze zbiorów Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku i jakże bogata! Zaprezentuje prace blisko trzydziestu autorów rzeźby współczesnej. Tematem ekspozycji są przedstawienia kondycji ludzkiej w rzeźbie współczesnej - od doświadczenia wszechstronnej katastrofy po nadzieję na przetrwanie i ocalenie.

Na wystawie prezentowane są prace Magdaleny Abakanowicz, Krzysztofa M. Bednarskiego, Michaliny Bigaj, Bożenny Biskupskiej, Barbary Falender, Miłosza Flisa, Thorstena Goldberga, Jerzego Jarnuszkiewicza, Krystiana Jarnuszkiewicza, Władysława Kaźmierczaka i Ewy Rybskiej, Grzegorza Kowalskiego, Przemysława Kwieka, Konstantego Laszczki, Edwarda Łazikowskiego, Józefa Łukomskiego, Sławoja Ostrowskiego, Andrzeja Pawłowskiego, Urszuli Pieregończuk, Adama Prockiego, Adolfa Ryszki, Antoniego Rząsy, Tomasz Skórki, Ludmiły Stehnovej, Janusza Tkaczuka, Jacka Waltosia, Barbary Zbrożyny i Gustawa Zemły.

Kuratorem wystawy jest cały zespół Centrum. Wystawa będzie czynna do 30 sierpnia 2020. Druga wystawa otwarta zaraz potem w Galerii Kaplica nosi tytuł 29. Ćwiczenia ceroplastyczne", a autorką pokazanych prac jest Małgorzata Mirga-Tas.

Wystawa wymaga powrotu do historii, którą opisuje kurator wystawy, Wojciech Szymański. Otóż w lipcu 1942 r. niemieccy żandarmi i polscy policjanci zatrzymali w okolicach Borzęcina Dolnego 29 osobową grupę Romów i Romek. Trzech mężczyzn, pięć kobiet i ponad dwadzieścioro dzieci Niemcy i Polacy rozstrzelali tego samego dnia w nieodległym lesie. Zamordowanych wrzucono do wykopanego na miejscu kaźni dołu.

Prawie siedemdziesiąt lat później, w 2011 roku romska rzeźbiarka, Małgorzata Mirga-Tas, wzniosła w tym miejscu wykonany z drewna pomnik. W ten sposób nieupamiętnione dotąd miejsce (nie)pamięci oznaczone zostało w krajobrazie, stając się jednym z małopolskich miejsc pamięci Samudaripenu – Zagłady Romów.

Zaprojektowany przez artystkę pomnik składał się z pionowej płyty, na której jako epitafium umieszczony został fragment wiersza Papuszy, po dwóch stronach tablicy epitafijnej stojącej w miejscu zbrodni umieszczone zostały postaci umierających Roma i Romki. Cztery lata później, wiosną 2016 roku, niewykryci do dziś sprawcy zniszczyli pomnik. Romowie zostali zabici raz jeszcze przez Polaków. Agonia wyrzeźbionych przez artystkę umierających postaci została przerwana ciosami siekiery zadanymi rękami oprawców. Ta egzekucja in effigie dopełniona została próbą przewrócenia płyty z tablicą epitafijną, do której przywiązano stalowe liny.

W lipcu 2016 roku. artystka odtworzyła pomnik w pierwotnej formie i w pierwotnym miejscu. Pozostałości pierwszego upamiętnienia i szczątki porąbanych siekierą Romów zabrała ze sobą. To one stały się przedmiotem i tematem jej nowego cyklu rzeźbiarskiego pokazywanego w Galerii Kaplica.

Na wystawę składają się woskowe odlewy okaleczonych w 2016 roku. postaci i części uszkodzonego epitafium. Artystka upamiętnia sam fakt zniszczenia pomnika, będący rodzajem mordu symbolicznego i rekonstrukcją historyczną pierwotnej zbrodni. Artystka nie scala więc okaleczonych postaci w całość; odwrotnie: pielęgnuje rany, podkreśla fragmentaryczność i kruchość szczątków.