Osobą odpowiedzialną za przeprowadzenie reform likwidacyjnych był Stanisław Kostka Potocki, stojący na czele Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Pius VII bullą Ex imposita nobis, wyraził wstępną zgodę na skasowanie w Królestwie Polskim kilku domów zakonnych. Do realizacji postanowień oddelegowany został biskup włocławski Franciszek Skarbek-Malczewski. Opracował on projekt zakładający kasatę klasztorów. Ostatecznie przyjęto założenia znacznie rozszerzające pierwotne pomysły.
Jeden z najbogatszych
W momencie kasaty, w klasztorze na Świętym Krzyżu znajdowało się 27 zakonników, w tym 18 kapłanów. Opactwo w tych trudnych warunkach działało nadzwyczaj sprawnie i potrafiło zapewnić przeżycie wszystkim mieszkańcom.
„Dobrze funkcjonowały: gospodarka rolna i leśna, zorganizowane i kierowane od stuleci przez benedyktynów. Dochody z tej gospodarki gwarantowały nie tylko utrzymanie wspólnoty zakonnej, opata i służby mieszkającej na Świętym Krzyżu, ale zabezpieczały środki do należytej konserwacji wszystkich zabudowań. Gmach klasztorny znajdował się w bardzo dobrym stanie […] posiadał 49 cel, 4 sale i 16 izb oraz ogromny refektarz. Opat benedyktynów miał oddzielne mieszkanie w klasztorze, a ponadto pałac w Starej Słupi. W ogrodzie przy klasztorze wznosił się murowany dom gościnny składający się z obszernej sieni i sześciu izb. Znajdowali w nim schronienie pielgrzymi i goście klasztoru. Ponadto w ogrodzie stały zabudowania dla służby klasztornej i budynki gospodarcze” – pisał o sytuacji opactwa na Świętym Krzyżu w 1819 roku, Piotr Paweł Gach.
Zakonnicy zatrudniali między innymi własnego felczera, który leczył również okoliczną ludność, a także kowala, stolarza, krawca oraz piekarza. Do 15 sierpnia 1819 roku spisano nieruchomości i folwarki, których było około 20, a następnie zajęto wszystkie budynki. Opat łysogórskiego klasztoru, ojciec Jan Nepomucen Niegolewski zamieszkał w Starej Słupi. Zakonnicy opuścili zabudowania, by wrócić do nich w 1821 roku, choć klasztoru ostatecznie nie reaktywowano.
Kasata i co dalej?
Jak wyglądała sytuacja wielu polskich zakonników po 1819 roku? „Dobra ziemskie zniesionych klasztorów sprzedano; gmachy klasztorne polecono obrócić na składy i fabryki lub wprost sprzedać przez licytację; przedmioty ze złota, srebra, drogich kamieni najkosztowniejsze aparaty kościelne spisać, zapakować, opieczętować i przez odpowiedzialną osobę dostawić do Warszawy […]. Zakonnikom zniesionych klasztorów wyznaczono do czasu [wymarcia] pensje na utrzymanie” – pisał ksiądz Stanisław Chodyński w 1900 roku.
Skala spustoszenia polskich klasztorów, w tym łysogórskiego, była tak duża, że dotarła do Watykanu. Papież Pius VII zażądał od arcybiskupa Szczepana Hołowczyca cofnięcia rozporządzeń, przywrócenia zakonu oraz oddania całego majątku. Do tego jednak już nie doszło.
Sympozjum na Świętym Krzyżu
W dniach 31 maja – 1 czerwca 2019 roku historycy i badacze z całej Polski przyjadą na Święty Krzyż, by debatować nad dziejami klasztoru łysogórskiego. Naukowcy pochylą się nad zagadnieniami związanymi z najstarszym dziedzictwem piśmienniczym opactwa, konsekwencjami kasaty w XIX wieku oraz historią klasztoru i zamieszkującego go zakonników w XX wieku. Organizatorami sympozjum naukowego „200 lat kasaty Świętego Krzyża. Kasata opactwa benedyktyńskiego ze Świętego Krzyża na Łyścu w 1819 roku. Przyczyny – przebieg – konsekwencje” są Klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej ze Świętego Krzyża, Stowarzyszenie „Per Crucem”, Radio Kielce oraz Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
POLECAMY RÓWNIEŻ:
Te imiona kiedyś były obciachem, a teraz biją rekordy popularności
ZOBACZ TAKŻE: Flesz – pszczoły wymierają grozi nam głód
v1">
Źródło: vivi24
Dziennik Zachodni / Wybory Losowanie kandydatów
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
