- Większość prac wyróżnia brak zachowania proporcji postaci ludzkich oraz jaskrawa kolorystyka- pisze Katarzyna Jendrzejczyk, która opisuje pokazywane prace. To obraz Katarzyny Wiśnios, rzeźby drewniane Stanisława Lenkiewicza, Jerzego Krześniaka i Stanisława Denkiewicza oraz rzeźba w glinie Władysława Gubały. Jest także jeden oledodruk.
- Zmartwychwstanie jest jednym z najstarszych tematów ikonografii chrześcijańskiej - pisze Katarzyna Jendrzejczyk. - W okresie wczesnochrześcijańskim temat Zmartwychwstania ukazywano w sposób symboliczny jako Trzy Niewiasty u grobu. W X wieku początkowo wyobrażano stojącego w otwartym sarkofagu Chrystusa, w nimbie krzyżowym i i trzymającego chorągiew krzyżową.
W XI wieku pojawiło się przedstawienie Zmartwychwstania w którym Chrystus jest ukazywany jako opuszczający piekło
i wyprowadzający z niego Adama. Chrystus może trzymać krzyż z chorągwią lub sam krzyż. W XII wieku dodano postacie strażników przy grobie, z których na ogół jednego ukazywano śpiącego, drugiego czuwającego.
W XIII wieku powstał wariant, w którym wychodzący z sarkofagu Chrystus depcze śpiącego strażnika. Chrystus z obnażoną piersią i widocznymi ranami może stać w sarkofagu lub stać przed nim, a także unosić się nad zamkniętym sarkofagiem na ogół jedną ręką błogosławi, a w drugiej trzyma chorągiew krzyżową. Sarkofag zastępowano czasami grobem skalnym, lub przypominającym swoją formą mensę ołtarzową. Scenie mogą towarzyszyć postacie apostołów, trzech Marii, anioły także święci i żołnierze. Postacie żołnierzy często wyobrażano jako śpiących, lub przerażonych. Zmartwychwstanie umieszczano często na tle pejzażu z widokiem Jerozolimy.
Artyści ludowi tworzący prace o tematyce pasyjnej wzorowali się przeważnie na dostępnych im przedstawieniach, które mogli zobaczyć głównie w kościołach, książeczkach do nabożeństwa, a także na oleodrukach występujących w chałupach wiejskich. Nierzadko były to wyobrażenia znanych i mocno rozpowszechnionych przedstawień ikonograficznych.
W zbiorach muzeum zachował się niestety tylko jeden oleodruk z przedstawieniem Zmartwychwstania, które należy zaliczyć do wspomnianego wcześniej typu Chrystusa Zmartwychwstałego z towarzyszącymi mu postaciami Apostołów.
Natomiast rzeźba „Zmartwychwstanie” Stanisława Denkiewicza wyobraża bardzo uproszczoną postać Chrystusa trzymającego w prawej dłoni Chorągiew krzyżową. Cała postać Chrystusa stoi na sarkofagu. Obok po prawej stronie, poza sarkofagiem klęczy postać anioła ubranego w białe szaty. Naprzeciw Chrystusa stoją dwie postacie kobiece prawdopodobnie dwie Marie. Na cokole rzeźby biegną napisy.
W bardzo podobnej stylistyce i układzie postaci jest kolejna płaskorzeźba Denkiewicza powstała 1986 roku. Ukazuje ona podobnie jak w poprzedniej pracy centralnie umieszczoną postać Chrystusa, który prawą ręką zamierza uczynić gest błogosławieństwa. U góry ponad głową Chrystusa wyobrażenie Boga Ojca wśród chmur z podpisem:„A OTO SYN MÓJ KTUREGOM SOBIE UPODOBAŁ”
Kolejną ciekawą pracą w zbiorach Muzeum Wsi Radomskiej jak pisze Katarzyna Jendrzejczyk, jest wyrób sztuki ludowej wykonanej przez Jerzego Krześniaka z 1985 roku. Przedstawia ona Chrystusa w białej szacie i w złotym nimbie wokół głowy. Na dole widać przygniecione przez Chrystusa dwie postacie strażników. Lewa postać strażnika ukazana jako śpiąca, natomiast prawa jako przerażona.
W tle widok górski. W dolnej części płaskorzeźby napis „ZMARTWYCHWSTANE”. Praca charakteryzuje się ogromną dynamiką oraz intensywnością barw.
Władysław Gubała jest artystą ludowym, który również podjął się tego tematu. Jego uproszczona postać Chrystusa ukazana została jako Chrystus - Sędzia. Prawą ręką błogosławi, natomiast w lewej trzyma krzyż z chorągwią. Na dole wzdłuż sarkofagu leży postać męska, prawdopodobnie jednego ze śpiących strażników, o której mówi w swojej ewangelii Mateusz i apokryfie św. Piotr. Za postacią Chrystusa bardzo uproszczona postać anioła.
Ostatnim przedstawieniem o tematyce Zmartwychwstania jest tempera z Marianny Wiśnios z 1965 roku. Chrystus podobnie jak w większości prac ludowych został ukazany jako Chrystus – Sędzia z odsłoniętym przebitym bokiem. Tym razem wychodzącemu z sarkofagu Chrystusowi pomaga anioł. W tle góra Golgoty.
Omówione przykłady sztuki ludowej znajdujące się w zbiorach radomskiego muzeum, nawiązuję do typowych przedstawień ikonografii Zmartwychwstania Pańskiego z zaznaczeniem, że twórcy ludowi chętnie mieszali i modyfikowali je na swój własny sposób, tworząc czasami swoją własną wizję Zmartwychwstania.
Radom. Galeria Słoneczna w dobie koronawirusa. Jak wygląda c...
POLECAMY PAŃSTWA UWADZE:
Bohaterka Senatorium Miłości tańczy 3
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
