No to jemy! Prawdy i mity na temat pączków i faworków

Czwartek rozpoczyna ostatni tydzień karnawału. W tradycji katolickiej w ten dzień objadanie się jest dozwolone. Na żadnym stole dzisiaj nie zabraknie pączków czy faworków. Można przebierać w różnorodnych nadzieniach i polewach, ale najwięcej amatorów nadal znajdują tradycyjne pączki z marmoladą, okraszone lukrem.

CZĘŚCIEJ KUPUJEMY

Kiedyś w środę przed tłustym czwartkiem w każdej kuchni pięknie pachniało, a domownicy nie mogli się doczekać, aż słodki specjał trafi na stół. Teraz jest coraz mniej czasu na przygotowanie własnych pączków i faworków, dlatego z pomocą spieszą im cukiernie. Żeby pączki były wyśmienite, trzeba dobrze dobrać proporcje, produkty muszą być świeże i najważniejsze: trzeba przygotowywać ciasto w odpowiedniej temperaturze, a wiadomo, że ciasto drożdżowe lubi ciepło.

TRZEBA SIĘ OBJADAĆ

Na tłusty czwartek przypada też wiele różnych przesądów. Mówią one o tym, że dziś objadać się nie tylko można, ale na-wet trzeba. Kto nie zje dzisiaj kilku pączków, nie będzie miał powodzenia w życiu.

Tego, skąd wzięła się tradycja jedzenia pączków nie wia-domo do końca. - Jest wiele podobnych tradycji, których źródeł nie znamy. Tak jest i w tym przypadku, ktoś to wymyślił, ale kto i kiedy, trudno powiedzieć - mówi Jarosław Gajda, szef cechu piekarzy. W jego piekarni w środę praca wrzała. Smażyły się faworki i pączki, których w tłusty czwartek sprzedaje się ponad 10 razy więcej niż normalnie.

NIE LICZMY KALORII

Jarosław Gajda mówi, że dzisiaj nie ma sensu liczyć kalo-rii. - To oczywiście jest ważne, ale raz w roku możemy podejść do diety trochę z przymrużeniem oka - śmieje się.

Obecnie i tak tłusty czwartek obchodzimy mniej tłusto niż kiedyś. Dawniej zajadano się pączkami wypełnionymi nie marmoladą, a słoniną albo boczkiem. Takie ciastka suto zapijano wódką.

O konsekwencjach pączkowego obżarstwa można pomyśleć w piątek. Ważne, by nie wpadać w panikę, tylko racjonalnie obliczyć, ile kalorycznej nadwyżki zafundowaliśmy sobie poprzedniego dnia i jak się jej pozbyć.

Ile kalorii zjemy w tłusty czwartek?

1 pączek, który waży 80 gram ma około 350 kalorii. To właściwie tyle, ile kalorii ma 10 faworków. Załóżmy, że w tłusty czwartek zjemy 3 pączki i 20 faworków.
Co musimy zrobić, żeby spalić te kalorie? Szybki bieg - 1 godzina, Trucht - 2 godziny 5 minut, Szybka jazda na rowerze - 3 godziny 20 minut, Wolna jazda na rowerze - 5 godzin 50 minut, Gra w tenisa - 3 godziny 45 minut, Pływanie - 4 godziny 45 minut, Ćwiczenia na siłowni - 5 godzin, Gra w kręgle - 6 godzin 15 minut, Odkurzanie - 6 godzin 15 minut, Mycie okien - 7 godzin 30 minut, Prasowanie - 15 godzin, Leżenie - 35 godzin, Seks - 2 godziny 30 minut.

Ceny

Ile trzeba zapłacić za pączka albo faworki? Wszystko zależy od miejsca, w którym kupujemy. W niedużej cukierni w centrum Radomia w środę spory pączek kosztował złotówkę i 30 groszy a 10 dekagramów faworków 4 złote i 70 groszy. Są też takie miejsca, gdzie pączki kosztują nawet złotówkę i 80 groszy. Najniższe ceny zapewniają supermarkety. Tam za pączka trzeba zapłacić około 80 groszy, a jeśli kupimy 10 sztuk cena spada do nawet 55 groszy za jednego. Faworki znajdziemy nawet za około 20 złotych za kilogram.

TAK BYŁO DAWNIEJ

Jeszcze w XIX wieku tłusty czwartek był świętem zarezerwowanym tylko dla kobiet. Był to dzień hulanek i zabaw mężatek, czasem również młodszych dziewcząt. "Kiej ostatki, to ostatki, Niech się trzęsą babskie zadki!" - brzmiała jedna z ówczesnych przyśpiewek. Tłusty czwartek jest typowo polską tradycją. Poza nami obchodzi się jeszcze Fette Donnerstag w katolickiej części Niemiec, gdzie popularne są psikusy - daje się w prezencie pączki nadziewane musztardą. Identyczne ciastka jak nasze jedzą dzisiaj jeszcze Czesi, Słowacy i Węgrzy.

PRZEPIS NA PĄCZKI

Przepis na około 20 sztuk pączków

Ciasto: 1 szklanka (250 mililitrów) mleka, 50 gramów świeżych drożdży (lub 14 gramów suszonych), 3 łyżki cukru, 500 gramów mąki pszennej tortowej, szczypta soli, 1 łyżka cukru wanilinowego, 1 jajko, 4 żółtka, 4 łyżki stołowe masła (40 - 50 gramów), roztopionego i ostudzonego, 2 łyżki spirytusu.

Pozostałe składniki: 1 kilogram smalcu, marmolada, może też być konfitura, 100 gramów cukru pudru, lukier (około 250 gramów cukru pudru i 1 - 2 łyżki wody lub soku z cytryny), smażona skórka pomarańczowa.

Przygotowanie: podgrzać mleko, wlać do miski, dodać pokruszone drożdże, 1 łyżkę mąki i 1 łyżkę cukru. Wymieszać i wstawić do garnka z ciepłą wodą. Odstawić na około 15minut. Przesiać mąkę do dużej miski, dodać sól i cukier wanilinowy. Jajko i żółtka utrzeć z pozostałymi 2 łyżkami cukru na pianę. Do miski z mąką wlać wyrośnięte drożdże i wymieszać. Dodać ubite jajka i wymieszać. Następnie wyrobić ciasto. Na koniec wyrabiania ciasto ma odstawać od ręki.
Do wyrobionego ciasta dodać roztopione i ostudzone masło oraz spirytus. Zagnieść lub zmiksować ciasto do całkowitego połączenia się składników. Przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce do na godzinę.

Stolnicę lekko podsypać mąką, wyłożyć ciasto i powygniatać przez około 2 - 3 minuty. Ciasto rozpłaszczyć na niezbyt duży placek, ostrą szklanką wycinać kółka. Z pozostałego ciasta ulepić kulkę, zagnieść, rozpłaszczyć i powycinać resztę krążków.

Krążki rozłożyć równomiernie na stolnicy, przykryć czystą ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na około 30 - 45 minut do wyrośnięcia. Na 15 minut przed końcem wyrastania pączków zaczynamy rozgrzewać olej do temperatury 180 stopni Zrobić też lukier: do miski wsypać cukier puder i dodać 1 łyżkę wody, wymieszać, dodać jeszcze więcej wody (stopniowo) aż lukier będzie odpowiednio gęsty. Do lukru można dodać też smażoną skórkę pomarańczową.
Wyrośnięte pączki wkładać na odpowiednio nagrzany tłuszcz i smażyć przez około 2 minuty z każdej strony. Pączki nie mogą za szybko się rumienić, bo w środku będą jeszcze surowe. Podczas smażenia regulować temperaturę oleju, aby drastycznie nie zwiększała się i nie obniżała.

Pączki ostudzić i nadziewać marmoladą wciskając głęboko końcówkę szprycy i wyciskając pożądaną ilość nadzienia. Pączki maczać w lukrze (gdy będą jeszcze ciepłe - wówczas lukier ładnie się rozprowadzi) i posypać skórką pomarańczową lub posypać cukrem pudrem.

PRZEPIS NA FAWORKI

Ciasto: 400 gramów mąki pszennej tortowej, szczypta soli, 50 gramów masła, 1 jajko, 4 żółtka, 1 łyżka cukru pudru, 4 łyżki gęstej kwaśnej śmietany 12%, 1 łyżka spirytusu lub octu.

Inne składniki: smalec, cukier puder wymieszany z cukrem wanilinowym.

Przygotowanie: mąkę przesiać do miski, dodać sól i pokrojone na małe kawałeczki masło. Rozetrzeć je dokładnie razem z mąką. W drugiej misce ubić jajko i żółtka z łyżką cukru pudru na puszystą i gęstą pianę. Do ubitych jajek dodać mąkę z roztartym masłem i wymieszać. Dodać śmietanę i spirytus i jeszcze raz wszystko wymieszać dokładnie ręką Cciasto będzie dość twarde i zbite. Ciasto włożyć do miski, przykryć folią i odstawić na około 45 minut, do czasu aż zmięknie i dzięki czemu będzie łatwiejsze do wałkowania.

Ciasto rozpłaszczać na nieduży placek, składać na pół i rozwałkowywać, znów składać i rozwałkowywać. Powtórzyć czynność kilkakrotnie. Ciasto rozwałkowywać na bardzo cienkie placki. Wycinać paski. W środku każdego paska zrobić nacięcie, przez które przełożyć jeden koniec ciasta. Rozgrzać połowę smalcu do 180 stopni w szerokim i dużym garnku i wkładać do niego po maksymalnie 3 faworki jednocześnie. Po około 20 sekundach gdy od spodu zaczną się rumienić, przełożyć je na drugą stronę i smażyć jeszcze przez około 20 sekund do czasu aż lekko zrumienią się z drugiej strony. W połowie smażenia zmienić tłuszcz na nowy. Po ostudzeniu posypać cukrem pudrem.