Paleontolodzy z Muzeum Ziemi będą nadal poszukiwać szczątków drapieżników w Krzyżanowicach pod Iłżą

Jak podaje Muzeum Ziemi, pliozaury były największymi drapieżnikami, które kiedykolwiek żyły na terenie naszego kraju. Miały potężne głowy a większą część czaszki stanowiły potężne, długie szczęki pełne zakrzywionych, ostrych zębów. Uścisk szczęki pliozaura był potężny – jeśli sam czegoś nie wypuścił z paszczy, nie było żadnej siły, która pomogłaby ofierze... Ich szczątki do tej pory odnaleziono tylko w Anglii i Ameryce Południowej. Krzyżanowice koło Iłży to trzecie miejsce na świecie, gdzie odkryto ślady po tym drapieżniku, konkretnie jego charakterystyczny ząb.

Na czele ekipy poszukiwawczej stanął doktor Daniel Tyborowski, paleontolog z Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk. - Do przeprowadzenia prac w tym rejonie zainspirowała mnie historia poszukiwań, jakie miały tam miejsce w 1962 roku. Góry Świętokrzyskie oraz ich okolice (Iłża znajduje się blisko granicy Mazowsza z Kielecczyzną - przyp. PST) tak zwane mezozoiczne obrzeżenie Gór Świętokrzyski oraz idealny poligon doświadczalny dla poszukiwaczy śladów zwierząt, gadów, żyjących w tym rejonie. Szczątki pliozaura odnaleźliśmy na prywatnym terenie w Krzyżanowicach, konkretnie na polu kukurydzy. Właściciel pozwolił nam tam kopać jesienią, gdy nie prowadził jeszcze uprawy - relacjonuje doktor Daniel Tyborowski.

Przewodniczył on grupie, w której znaleźli się także: doktor Błażej Błażejowski, studenci geologii Uniwersytetu Warszawskiego. - Przed rozpoczęciem prac jedziemy na miejsce, aby obejrzeć teren, zapoznać się z nim, ale wtedy w małej grupie, niekiedy są to dwie osoby - przypomina Tyborowski. Prezentacja szczątków morskiego drapieżnika miała miejsce w Warszawie pod koniec października tego roku. Efekt prac polskich paleontologów odbił się szerokim echem nie tylko nad Wisłą, ale również w innych zakątkach światach, informowały o nim również zagraniczne media. Po odnalezieniu szczątków pliozaura reprezentacja Muzeum Ziemi postanowiła iść za ciosem. Jak zapowiada szef ostatniej ekspedycji, kolejne prace w Krzyżanowicach i ogólnie w rejonie gminy Iłża rozpoczną się już wiosną 2020 roku.

- Pomoc w organizacji prac obiecał nam burmistrz, władze gminy Iłża. Tym razem chcemy przeprowadzić wykopaliska na większym terenie niż ostatnio - wyjaśnia doktor Tyborowski. Naukowcy z Muzeum Ziemi podjęli się również prac nad rekonstrukcją łba pliozaura.

Warto dodać, że szczątki piliozaura ujawnione w Krzyżanowicach pochodzą z końca okresu jurajskiego, gdy teren dzisiejszej Polski zalewały płytkie morza. Na lądach żyły tu wówczas dinozaury, natomiast w wodzie morskie kręgowce, które z tymi pierwszymi nie były bliżej spokrewnione. Pamiątką po płytkich morzach są natomiast skały osadowe, charakterystyczne dla Gór Świętokrzyskiego. Takie informacje doktor Tyborowski przekazał podczas wykładu w Muzeum Ziemi, tuż po znalezieniu szczątków pliozaura.

Wspomniana grupa z Muzeum Ziemi w Warszawie, oprócz Krzyżanowic prowadziła swoje prace w poszukiwaniu gadów morskich także w Owadowie-Brzezinkach koło Opoczna (województwo łódzkie) i Morawicy (świętokrzyskie). Znajdują się tam skały, skamieniałości górnojurajskie. W Owadowie powstał nowoczesny Geopark z platformą widokową na prace prowadzone przez paleontologów.

Jak wspominał doktor Daniel Tyborowski podczas wykładu w Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk, są duże szanse ku temu, aby podobne centrum geoedukacyjne dla turystów powstało także w Krzyżanowicach.
We wspomnianej Morawicy, znajdującej się na południe od Kielc naukowcy odkryli szczątki gadów morskich - tak zwanych ichtiozaurów w tamtejszym Kamieniołomie, gdzie wydobywane są wapienie.