Polskie Towarzystwo Tatrzańskie w Radomiu zaprasza na spotkanie ze znawcą Bieszczad, Stanisławem Krycińskim

Stanisław Kryciński (ur. 1954) z wykształcenia inżynier chemik, z zamiłowania historyk i krajoznawca. Uwielbia zwiedzać wszelkie zakątki Polski i krajów ościennych – szczególnie te wolne od ruchu turystycznego. Najbardziej fascynuje go południowo-wschodnia Polska. Uroki ulubionych krain opisuje piórem i obiektywem.

Karierę turysty górskiego rozpoczął obozem wędrownym w Bieszczadach latem 1974. Początkowo fascynowały go szczyty więc wchodził na nie przez kilka lat – najwyższy to Alam Kuh w Iranie (4850 m) – aż, z czasem, dostrzegł niezrównany urok dolin pełnych pamiątek po dawnych ich mieszkańcach. Chodząc tak dolinami zauważył z czasem, że nie ma takiej góry, której nie dało by się obejść. Odkrywszy tę genialna zasadę, do dziś dnia kieruje się nią podczas górskich wędrówek.

Chęć zgłębienia bieszczadzkich tajemnic zawiodła go do Studenckiego Koła Przewodników Beskidzkich, w którego szeregi przyjęty został w 1977. Tam w ramach „Akcji Opis” zorganizował w 1980 swój pierwszy obóz o nazwie „Nadsanie”. Do 1986 poprowadził jeszcze pięć takich obozów. Zadaniem ich uczestników była inwentaryzacja zachowanych śladów kultury materialnej i duchowej na Pogórzu Przemyskim i w Bieszczadach.

Podczas tych obozów zetknął się z wieloma zdewastowanymi i opuszczonymi cmentarzami, będącymi często jedynymi śladami po istniejących tu, przez kilkaset lat, wsiach. W międzyczasie rozpoczął działalność w Społecznej Komisji Opieki nad Zabytkami Sztuki Cerkiewnej działającej od 1984 przy ZG TonZ. Przy współpracy z Komisją zorganizował w 1987 pierwszy obóz konserwatorski, również o nazwie „Nadsanie”. Podczas kolejnych dwunastu obozów, ich uczestnicy odnowili społecznie ponad pięćset nagrobków i figur przydrożnych w 35 miejscowościach Bieszczadów i Beskidu Niskiego. W maju 1988 wraz z uczniami jednego z warszawskich liceów, dokonał restauracji cmentarza muzułmańskiego w Lebiedziewie koło Terespola.

Dwa ostatnie obozy „Nadsanie” – tym razem o profilu archeologicznym - zorganizował w 1999 i 2000. Miały on na celu stwierdzenie co zostało z wsi wysiedlonej i spalonej pół wieku temu. Uczestnicy obozu odkrywali pozostałości zabudowań dworskich i chałup w Berehach Górnych w Bieszczadach.

W 2000 r. wyróżniony odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” przez ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Przez wszystkie te lata, z aparatem fotograficznym, notesem a później dyktafonem, dziesiątki razy wyjeżdżał prywatnie by przemierzać wsie leżące pomiędzy Przemyślem i Siankami z jednej strony, a Grybowem i Krynicą z drugiej.

Plonem tych wyjazdów jest około 30.000 zdjęć wszelkich przejawów kultury materialnej i wiele spisanych relacji dotyczących dziejów wsi. Szczególnie upodobał sobie Pogórze Przemyskie i Bieszczady – tam tej jeździ najczęściej.

Efektem tych wyjazdów i zgromadzonych materiałów jest przewodnik Przemyśl i Pogórze Przemyskie, opracowanie "Cerkwie w Bieszczadach", współautorstwo przewodnika Bieszczady i albumu-atlasu-przewodnika Bieszczady. Beskid Niski. Góry Sanocko-Turczańskie, a przede wszystkim liczące łącznie 1000 stron monografie gmin Cisna i Lutowiska. Stanowią one dwa pierwsze tomy wydawnictwa Bieszczady. Słownik historyczno-krajoznawczy.

Marzy mu się by w ten sposób opisać całe Bieszczady i Pogórze Przemyskie. Łącznie jest autorem kilkudziesięciu książek o Bieszczadach, ich historii i zabytkach.