Pożegnalny lot związanych z Radomiem samolotów TS-11 Iskra. Zobacz zdjęcia i film

W czwartek, 27 lipca w powietrze wzbiły się trzy użytkowane jeszcze do niedawna do szkolenia pilotów Iskry. To historyczna chwila dla Polskich Sił Powietrznych, która zamyka rozdział wieloletniego szkolenia polskich pilotów wojskowych na TS-11.

Samolot TS-11 Iskra jest podwójnie kojarzona z Radomiem i lotniskiem na Sadkowie. Oznaczenie „TS” oznacza Tadeusz Sołtyk. To pochodzący z Radomia twórca Iskry, szef zespołu projektującego samolot i wdrażający jego produkcję w firmie WSK „PZL Mielec”. Była to pierwsza polska konstrukcja lotnicza napędzana silnikiem odrzutowym. Jeszcze kilka lat temu prawie wszystkie części zamienne, elementy i podzespoły pochodziły z polskich fabryk.

Czy był to już ostatni pożegnalny lot tych maszyn w ogóle ? Niekoniecznie. Jeszcze całkiem niedawno jedną z Iskier użytkował emerytowany amerykański pilot wojskowy, który kupił maszynę z demobilu i latał na niej. Być może ten egzemplarz jest nadal sprawny i lata.

W Polsce Iskry zapewne będzie można już jedynie zobaczyć „w formie uziemionej”. W Radomiu mamy dwa takie egzemplarze. Jedna Iskra została umieszczona na instalacji na terenie jednostki wojskowej, druga stoi koło Zespołu Szkół Samochodowych. Dwa egzemplarze Iskier można też oglądać w Zamościu, gdzie przez wiele lat szkolono mechaników obsługujących te maszyna. Jedna Iskra jest tam w muzeum, drugą umieszczono przed wielu laty na instalacji przed wjazdem do jednostki wojskowej. W Radomiu będzie jednak największa ilość „uziemionych Iskier”, bo planowane jest postawienie na rondzie Narodowych Sił Zbrojnych aż czterech Iskier w specjalnie zaprojektowanej instalacji „w rozlocie”. Odsłonięcie tego oryginalnego pomnika, który ma być formą oddania hołdu radomskim pilotem, ale też wizytówką miasta ma nastąpić w przyszłym roku. Cztery Iskry, które znajdą się na tym pomniku są już w Radomiu – w 42 Bazie Lotnictwa Szkolnego w Radomiu.

Zobacz pożegnalny lot Iskier

Tadeusz Sołtyk to absolwent IV Liceum Ogólnokształcącego imienia Tytusa Chałubińskiego w Radomiu i Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. Brał udział przed wojną w konstruowaniu i wdrażaniu do produkcji słynnego samolotu PZL 23 Karaś. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku brał udział w bitwie pod Kockiem, dostał się do niewoli, z której uciekł, a następnie ukrywał się w majątku Brzeźce koło Białobrzegów. Po wojnie skonstruował między innymi samolot TS-8 Bies, na którym szkolono pilotów w Radomiu. Dla mieszkańców Radomia w starszym i średnim wieku samolot Iskra będzie się zawsze kojarzył z lotniskiem w Radomiu i hałasem, który robiły samoloty na niebie. Maszyny wprowadzono do użytkowania w 1964 roku, a radomska jednostka lotnicza była pierwszym użytkownikiem Iskier w kraju.

W pewnym okresie Radom był bazą dla ponad 50 Iskier. 26 tych maszyn uległy zniszczeniu, gdy w 1979 roku zawalił się dach hangaru w Radomiu. W 1994 roku zaczęto wprowadzać w Radomiu szkolenie na turbośmigłowych maszynach PZL-130 Orlik, a Iskry przenosić do Dęblina. Ostatecznie wszystkie maszyny „wyemigrowały” z Sadkowa do Dęblina w 1997 roku.