Radom stolicą dzierlatek

Radomscy ornitolodzy twierdzą, że w Warszawie prawdopodobnie pozostała przy życiu tylko jedna para dzierlatek. My ich mamy znacznie więcej.
- Dzierlatki to ptaki, które w Polsce najczęściej żyją w miastach, na terenach zdewastowanych przez człowieka. Zwykle na nowych osiedlach mieszkaniowych. Od kilku lat dzierlatki w Radomiu liczą dwaj ornitolodzy Norbert Miśtal i Łukasz Stępień - powiedział Jacek Słupek, szef Klubu Przyrodników Regionu Radomskiego.
Obaj ornitolodzy zapoczątkowali poszukiwania dzierlatek na Mazowszu w ramach akcji prowadzonej przez Mazowiecko-Świętokrzyskie Towarzystwo Ornitologiczne, którego siedziba mieści się w Pionkach w zarządzie Kozienickiego Parku Krajobrazowego.

A to ciekawe

A to ciekawe

Dzierlatki - są podobne do skowronków, ale podobnie jak wróble mieszkają blisko ludzi. Do gniazdowania wybierają tereny ruderalne, na przykład wertepy po budowach osiedli mieszkaniowych, zakładowe place lub ugory ze skąpą roślinnością. Od pospolitych wróbli najłatwiej odróżnić je po tym, że chodzą stawiając kroki, podczas gdy wróble skaczą na dwóch nogach. Inne cechy rozpoznawcze dzierlatek to stojący "czubek" z piór na głowie i krępa sylwetka. Dzierlatki sprawnie biegają i mimo niewielkich rozmiarów często przed małym psem uciekają bez używania skrzydeł.

Dotychczasowe wyniki liczenia ptaków, pokazują że Radom jest obecnie stolicą dzierlatek na Mazowszu. Według aktualnych danych w Radomiu żyje 12 par, podczas gdy w Łomży i Rykach tylko jedna, a w Łowiczu, Skierniewicach, Ciechanowie i Rawie Mazowieckiej nie ma ich wcale. W Warszawie wypatrzono tylko jedną parę na Ursynowie, bo na Bemowie ostatnia para wyginęła w 2005 roku. W Siedlcach ostatni ptak był widziany w 2001 roku, a w Tomaszowie Mazowieckim dzierlatki wyginęły 5 lat temu.

Pojedyncze stanowiska ptaków nie mają znaczenia dla całego gatunku, gdyż dzierlatki są ptakami osiadłymi. Z powodu krzyżowania się blisko spokrewnionych osobników następuje tak zwany chów wsobny i w końcu ptaki giną.
W Radomiu choć dzierlatki trzymają się dzielnie, to też są zagrożone. Na osiedlu Michałów od dwóch lat jest obserwowany samotny, żyjący w celibacie samiec. Pozostałe ptaki żyją w dość oddalonych od siebie dzielnicach miasta - 3 pary na osiedlach Gołębiów i Akademickim, 3 pary na Prędocinku, jedna na Zamłyniu i przy rondzie ulic Maratońskiej i Kieleckiej, 4 pary na Południu.

Dzierlatki są obecnie ptakami chronionymi. Przyczyny ich ginięcia w Polsce nie są poznane. Być może spowodował to zanik transportu konnego, zmniejszenie uprawy owsa i brak ziarna rozsypanego przy drogach. Wpływ ma również coraz bardziej popularny zwyczaj koszenia trawników, gdyż dzierlatki gnieżdżą się na ziemi, często na wąskich pasach zieleni tuż obok ruchliwych dróg.

- Nie bez znaczenia jest także sadzenie drzew i krzewów na osiedlach. Obserwowałem dzierlatki przez wiele godzin i nigdy jeszcze nie widziałem ich siedzących na gałęziach - wyjaśnił Norbert Miśtal, poszukiwacz dzierlatek w Radomiu - Bardzo dobrze jak w pobliżu jest budowany kościół. W Radomiu 4 pary wybrały takie sąsiedztwo. Takie budowy z reguły trwają wiele lat i znajdują się na obrzeżach osiedli. Często ptaki wybierają też okolice szkół, parkingi, stacje paliwowe, końcowe przystanki linii autobusowych. Dodam jeszcze, że na dzierlatki ma na pewno wpływ współczesny wygląd osiedli mieszkaniowych. Nie ma już stert gruzu, ziemi, piachu, nie kończących się budów. Wszystko teraz jest ogrodzone, uprzątnięte, zielona trawa od razu jest rozwijana, sadzone są kilkumetrowe drzewa. Nie ma tu już miejsca na dzierlatki.

W Warszawie w 1986 roku żyło 53 pary dzierlatek, teraz ich prawie nie ma. Prawdopodobnie więc duża liczba dzierlatek w Radomiu, to wynik zacofania gospodarczego i budowlanego bałaganu.