Radom żegna Krzysztofa Pendereckiego - oprócz pamięci wybitny kompozytor pozostawił po sobie imię sali i konkurs Arboretum

Od 2010 roku sala koncertowa w Zespole Szkół Muzycznych w Radomiu nosi jego imię.

Uroczysta gala inaugurująca otwarcie budynku zgromadziła 28 września 2010 roku najważniejsze osobistości Radomia.

Honorowym gościem wieczoru był profesor Krzysztof Penderecki, który odsłonił tablicę pamiątkową ze słowami będącymi jego dewizą: "Stale przekraczaj własne możliwości i pozostań wierny swoim ideałom".

Profesor osobiście dyrygował własną kompozycją "Agnus Dei" z "Polskiego Requiem" wykonaną przez Radomską Orkiestrę Kameralną.

- To było dla nas prawdziwe święto – mówił po koncercie Lucjan Szaliński - Bałwas, koncertmistrz orkiestry. – Każdy z nas grał jak natchniony…

Na zakończenie uroczystości mistrz ofiarował szkole pamiątkę trwalszą niż sama muzyka. Wręczył dyrekcji fragment sporządzonego przez siebie zapisu nutowego – szkicu do jednej z „Pieśni Chińskiej".

Sala koncertowa szkoły imienia Krzysztofa Pendereckiego, jedna z najlepszych w Polsce pod względem akustycznym, z 478 miejscami na widowni, budzi zachwyt i stała się centrum kulturalnym Radomia.

W Radomiu odbywa się także Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski Krzysztofa Pendereckiego Arboretum, organizowany przez Radomską Orkiestrę Kameralną. Głównym jurorem w konkursie był sam profesor Krzysztof Penderecki. Odbyły się już cztery edycje konkursu, ostatnia w 2019 roku.

Jest to wydarzenie wyjątkowe – jedyny konkurs, w którym profesor Krzysztof Penderecki był przewodniczącym jury i osobiście wybierał najlepszą kompozycję. Z wyjątkiem ostatniej edycji, na którą już nie przyjechał z powodu choroby, kompozytor był obecny na wszystkich.Wręczał swoją nagrodę, a potem ze sceny kierował zawsze serdeczna słowa do obecnych.

Konkurs był otwarty dla kompozytorów wszystkich narodowości bez limitu wieku. W tej edycji konkursu do finału zakwalifikowało się aż trzech Polaków, a wśród nich Bartosz Kowalski –laureat pierwszej edycji konkursu Arboretum, dwóch kompozytorów ze Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz jeden z Hiszpanii.

Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski Krzysztofa Pendereckiego „Arboretum” stwarzał kompozytorom szansę przedstawiania swojego działa przed jednym z najwybitniejszych współczesnych kompozytorów, jakim był maestro Krzysztof Penderecki.

Urodzony w 1933 roku w Dębicy Krzysztof Penderecki zaczął komponować, gdy miał osiem lat - grał na fortepianie i skrzypcach.

W 1958 roku ukończył studia kompozytorskie w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (dzisiejszej Akademii Muzycznej) w Krakowie. W wieku zaledwie 25 lat został asystentem przy Katedrze Kompozycji S. Wiechowicza. W latach 1966-68 Penderecki wykładał w niemieckiej Volkwang Hochschule für Musik w Essen.

Jego pierwszy publiczny występ odbył się w 1959 roku na Festiwalu Warszawska Jesień. Publiczność usłyszała "Strofy", jeden z trzech utworów, za które kompozytor otrzymał pierwsze nagrody na II Ogólnopolskim Konkursie dla Młodych Kompozytorów ZKP.

Penderecki szybko zaczął zyskiwać międzynarodową sławę jako kompozytor i awangardowy muzyk. Ceniono go szczególnie za wykorzystanie sonoryzmu - niekonwencjonalnych, bardzo efektownych technik wydobywania dźwięku z tradycyjnych instrumentów, które usłyszeć można np. w jednym z jego najsławniejszych utworów "Tren - ofiarom Hiroszimy".

Krzysztof Penderecki skomponował cztery opery, osiem symfonii i szereg innych utworów orkiestrowych, koncertów instrumentalnych, oprawę chóralną głównie tekstów religijnych, a także utwory kameralne i instrumentalne. Wśród jego najbardziej rozpoznawalnych utworów są "Tren - ofiarom Hiroszimy", "Pasja według św. Łukasza", "III Symfonia" i "Polskie Requiem" - zalążkiem tej kompozycji była napisana z okazji odsłonięcia pomnika ofiar Grudnia '70 "Lacrimosa", stworzona w kilka dni na prośbę Lecha Wałęsy.

W 1996 roku Penderecki skomponował symfonię-oratorium "Siedem bram Jerozolimy" na zamówienie miasta Jerozolimy z okazji jubileuszu 3000 lat Świętego Miasta.

Dyrygent nigdy nie zapomniał o swoich pedagogicznych korzeniach. W 2013 w Lusławicach, nieopodal prywatnej posiadłości Pendereckiego, otworzono Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego. Instytucji przyświeca "nadrzędna idea inspirowania najzdolniejszych młodych muzyków do doskonalenia umiejętności i dążenia ku pełnej dojrzałości artystycznej.

Centrum jest miejscem spotkań młodych adeptów muzyki z mistrzami sztuki wykonawczej i kompozytorami, a także wybitnymi postaciami szeroko pojętej humanistyki".

Kompozytor był laureatem dziesiątek prestiżowych nagród. Czterokrotnie wyróżniono go Grammy (ostatni raz w 2017 roku za album "Penderecki Conducts Penderecki, vol. 1" w kategorii "Najlepsze wykonanie: muzyka chóralna"). Już w 1968 roku National Academy of Recording Arts and Sciences przyznała mu specjalną Nagrodę Dyrektorów, otrzymywaną przez "osoby, które w trakcie swojej kariery muzycznej wniosły, poza występami, znaczący wkład do dziedziny rejestrowania sztuki".

Za swoją działalność artystyczną Penderecki został odznaczony m.in. Orderem Orła Białego, tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego i Honorowego Obywatela Miasta Krakowa.

Jego utwory znalazły się w takich filmach jak "Egzorcysta" Williama Friedkina, "Lśnienie" Stanleya Kubricka, "Dzikość serca" Davida Lyncha, "Ludzkie dzieci" Alfonso Cuaróna, "Katyń" Andrzeja Wajdy oraz "Wyspa tajemnic" Martina Scorsese.