Ranking miast, gdzie powietrze jest najbardziej zanieczyszczone. Kraków już nie jest liderem smogowego rankingu

Polski Alarm Smogowy podsumował wyniki pomiarów jakości powietrza Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za ostatni rok. Tym razem liderem pod względem stężeń rakotwórczego benzo(a)pirenu jest  Nowy Targ w województwie małopolskim (1800 proc. normy). W Pszczynie na Śląsku wystąpiło najwięcej dni, kiedy stężenia pyłu PM10 przekroczyły normy – mieszkańcy tej miejscowości oddychali zanieczyszczonym powietrzem aż przez jedną trzecią roku*.
 

Z opublikowanego rankingu wynika interesujący wiosek: w Polsce najbardziej zanieczyszczone są miasta małe i średniej wielkości. W minionym roku niechlubnym rekordzistą jest Pszczyna – miasto o największej liczbie dni z powietrzem przekraczającym dopuszczalne normy. W tym mieście liczba dni smogowych była prawie czterokrotnie większa od dopuszczalnej. Zaraz za Pszczyną, uplasował się Rybnik i Wodzisław Śląski, gdzie dni smogowych było po 110 (przy dopuszczalnych przez prawo 35). Niewielki Godów (1922 mieszkańców) ma powietrze o wyższym średniorocznym stężeniu pyłów PM10  niż uznawany za stolicę polskiego smogu Kraków czy stolica Śląska, Katowice.
 

Jednak wysokie stężenia pyłów w okresie grzewczym to niejedyny problem polskiego powietrza. W naszym kraju występują również najwyższe stężenia rakotwórczego benzo(a)pirenu spośród wszystkich państw unijnych. Rekordowy Nowy Targ przekracza dopuszczalną normę tej rakotwórczej substancji aż o 1800 proc.! Nie lepiej jest w pozostałych miejscowościach: na drugim i trzecim miejscu znajdują się małopolska Sucha Beskidzka oraz śląski Rybnik ze stężeniem 13 krotnie przekraczającym dopuszczalną normę. W Żywcu znajdującym się na 14 pozycji wartości BaP stanowią 800 proc. normy.
 
Polski Alarm Smogowy przeliczył stężenia wdychanego benzo(a)pirenu na ekwiwalent palonych papierosów. I tak mieszkańcy Nowego Targu „wypalają” w ten sposób aż 22 „papierosy” dziennie! Mieszkańcy Zakopanego i odwiedzający miasto turyści – 10 „papierosów” na dobę.
 
Dramatyczna sytuacja w małych i średnich miejscowościach wynika ze spalania węgla i drewna w „kopciuchach”, które są podstawowym źródłem ciepła w ponad czterech milionach polskich domów. To właśnie emisja z ogrzewania gospodarstw domowych odpowiada za około połowę emitowanych w Polsce pyłów PM10 i aż 84% rakotwórczego benzo[a]pirenu. Dlatego też wdrożenie sprawnego programu dopłat do wymiany „kopciuchów” powinno stanowić podstawowe antysmogowe działanie rządu. Niestety, Program Czyste Powietrze, który oferuje tego typu dopłaty, nie działa jak należy. Od uruchomienia programu we wrześniu 2018 roku podpisano jedynie 35 000 umów na wymianę kotłów, realizując około 1 % celu. Rząd musi również pilnie uruchomić wsparcie do wymiany kopciuchów w domach wielorodzinnych – obecnie mieszkańcy kamienic nie mogą skorzystać z dotacji na wymianę ogrzewania, a w wielu miejscowościach z czołówki rankingu znaczna ilość „kopciuchów” znajduje się właśnie w domach wielorodzinnych.

 
 - Jakość powietrza w naszym kraju podczas sezonu grzewczego jest wciąż dramatyczna – mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. Niestety, taka sytuacja jest powszechna nie tylko w dziesiątkach polskich miast i miasteczek, w których mierzona jest jakość powietrza, ale również w tysiącach tych, gdzie nie ma stacji pomiarowej. Nasz ranking nie służy temu by piętnować „rekordzistów” ponieważ jesteśmy przekonani, że podobnych miejscowości jest w Polsce tysiące, z tą tylko różnicą, że nikt nie mierzy tam jakości powietrza. – dodaje Guła.

Miasta o najwyższym średniorocznym stężeniu rakotwórczego benzo[a]pirenu w 2018 r.  (wartość w ng/m3)

Norma: 1 ng/m3

 
1. Nowy Targ                     18 (22 papierosy/dzień)
2. Sucha Beskidzka          13 (16 papierosów/dzień)
3. Rybnik                            13 (16 papierosów/dzień)
4. Nowa Ruda                   11 (13 papierosów/dzień)
5. Nowy Sącz                    10 (12 papierosów/dzień)
6. Tuchów                          10 (12 papierosów/dzień
7. Wschowa                      10 (12 papierosów/dzień)
8. Zdzieszowice                10 (12 papierosów/dzień)
9. Godów                           9 (11 papierosów/dzień)
10. Pszczyna                     9 (11 papierosów/dzień)
11. Sulęcin                         9 (11 papierosów/dzień)
12. Zakopane                    8 (10 papierosów/dzień)
13. Oświęcim                    8 (10 papierosów/dzień)
14. Żywiec                         8 (10 papierosów/dzień)
 

Miasta o najwyższym średniorocznym stężeniu pyłów PM10 w 2018 r.  (wartość w ug/m3)

Norma: 40 ug/m3

 
1. Pszczyna                        55
2. Rybnik                            51
3. Myszków                       49
4,. Wodzisław Śląski        48
5. Nowy Targ                     47
6. Żywiec                           47
7. Godów                           46
8. Zabrze                            45
9. Żory                                45
10. Oświęcim                    44
11. Sucha Beskidzka        44
12. Lubań                          44
13. Katowice                     43,5 (średnia ze stacji)
14. Nowa Ruda                 43
15. Kraków                        42,3 (średnia ze stacji)
 
 

Miasta o najwyższej liczbie dni z powietrzem przekraczającym dopuszczalną normę średniorocznym stężeniu pyłów PM10 w 2018 r.

Dopuszczalna liczba dni - 35
 
1. Pszczyna                        125
2. Rybnik                            110
3. Wodzisław Śląski         110
4. Nowa Ruda                   107
5. Nowy Targ                     106
6. Myszków                       105
7. Zabrze                            103
8. Sucha Beskidzka          101
9. Kraków                          96 (średnia ze stacji)
10. Żory                              94
11. Godów                         94
12. Katowice                     93 (średnia ze stacji)
13. Gliwice                        92
14. Lubań                          92
15. Oświęcim                    91
 
 
Informacje o jakości powietrza w polskich miastach odnoszą się tylko do tych miejscowości, w których znajdują się stacje pomiarowe GIOŚ.

Czujniki Airly oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska

Kraków, Centrum - Aleje Trzech Wieszczów

Kraków, Kazimierz - ul. Starowiślna

Kraków, Stare Podgórze

Kraków, Ruczaj - Osiedle Europejskie

Kraków, Bronowice

Kraków, Bieżanów

Kraków, Mały Płaszów

Kraków, Nowa Huta - os. Słoneczne

Kraków, Nowa Huta - Mistrzejowice

Kraków, Prądnik Czerwony

Proszowice, ul. Krakowska

Proszowice, ul. 3 Maja

Słomniki, ul. Wolności

Skała

Krzeszowice

Zabierzów

Zielonki

Miechów, Rynek

Niepołomice, ul. Szkolna

Wieliczka, ul. Asnyka

Myślenice

Sułkowice

Wolbrom

Olkusz

Bukowno

Kalwaria Zebrzydowska

Wadowice

Andrychów

Kęty

Zator

Oświęcim

Brzeszcze

Chrzanów

Sucha Beskidzka

Maków Podhalański

Zakopane

Nowy Targ

Rabka

Szczawnica

Nowy Sącz

Krynica

Gorlice

Limanowa

Tarnów, Krakowska

Tarnów, ul. bł ks. Sitko

Brzesko

Bochnia

WIDEO: Trzy Szybkie