Rocznica pobytu oddziału majora „Hubala” na Ziemi Odrzywolskiej i rocznica śmierci majora w lasach między Odrzywołem a Poświętnem

Ówczesna gmina Ossa, z siedzibą w Odrzywole była jedną z największych gmin w powiecie opoczyńskim. W jej skład wchodziły w większości sołectwa obecnej gminy Odrzywół, oraz część miejscowości gminy Poświętne: Brudzewice, Brudzewice Kolonia – Kaliszek, Gapinin, Wólka Kuligowska.

Na skraju lasu „Królówka” w Stanisławowie, na terenie gminy Odrzywół, znajdowały się zabudowania folwarczne majątku Ossa-Królówka, odkupione w końcu XIX wieku od Jagminów przez Bronisława i Samuela Kobylańskich.

W 1940 roku oddział Hubala, po rozdzieleniu się z piechotą w lasach koneckich, przybył do Królówki w sile 22 ułanów. Najstarsi mieszkańcy Stanisławowa wspominali o nocnych patrolach konnych. To w tym miejscu "Hubal" spotkał się po raz ostatni ze słynną „Tereską” – kurierką oddziału.

Przenieśli się do lasu

Po trzech dniach pobytu obawiając się dekonspiracji i bojąc się o ludność cywilną, major Dobrzański przemieścił oddział do leśnych szałasów w pobliżu Wólki Kuligowskiej. Major był przygnębiony wiadomościami o barbarzyńskiej pacyfikacji Gałek, Huciska
i Skłobów. Żołnierze byli przeziębieni, zmęczeni i głodni. Przed obławą niemiecką ostrzegali majora gajowi i Komendant Policji Granatowej w Poświętnym. To stąd 29 kwietnia oddział ruszył pod Anielin, gdzie nad ranem major „Hubal” zginął.

Losy adiutanta

- Epizodem związanym z ówczesną gminą Ossa jest śmierć ostatniego adiutanta oddziału ks. dr Edwarda Ptaszyńskiego z Radomia. Ksiądz po rozbiciu oddziału aktywnie działał w konspiracji i ukrywał się najpierw w Rzeczycy, potem Kraśnicy, a w 1943 roku w lasach w okolicy Walerianowa i leśniczówki Grabiny - opowiada Marian Kmieciak, wójt Odrzywolu, historyk, znawca regionu i popularyzator dziejów Ziemi Odrzywolskiej.

Ze wspomnień najstarszych mieszkańców wynika, że kapłan ukrywał się w ziemiance w lesie, a jedzenie przynosiła mu żona gajowego Wójcika. 13 października adiutant został zabity w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach. Według informacji niektórych mieszkańców Ossy, został zamordowany w celach rabunkowych przez pijanego bandytę „Hałasa”. Według innej wersji został zastrzelony przez Kałmuków lub Turkmenów, podległych Whermachtowi, stacjonujących w Drzewicy. Wójcikowie pochowali go w leśnym grobie ułana Armii WP „Prusy”. Aleksandra Łysianka. W 1947 roku rodzina ekshumowała zwłoki księdza i pochowała go w Radomiu.

- Członkiem oddziału mjr Hubala był Jan Maciążek, mieszkaniec Odrzywołu - dodaje wójt Marian Kmieciak.

Z tamtych lat do dziś zostały już tylko nieliczne ślady materialne. Z budynków dworskich w Królówce do obecnej chwili zachowały się ruiny letniego pałacyku z zabytkową studnią zbudowaną z kamienia z XIX wieku.