Teatr Powszechny w Radomiu zrealizował w 2022 roku zadanie „Legendy Ziemi Radomskiej w ultrafiolecie”. Zobacz film

Projekt zakładał przeprowadzenie czterech lekcji teatralnych dla uczniów szkół podstawowych, opartych o wybrane historie ze zbioru Zenona Gierały „Legendy Ziemi Radomskiej”. Głównym punktem każdego ze spotkań był pokaz w wykonaniu aktorów z użyciem fluorescencyjnych rekwizytów i lampy ultrafioletowej.

Pierwsze spotkanie z cyklu oparte było na legendzie "Jak Iwo Daniłowicz burmistrzankę z rąk zbójców oswobodził Istotą działań była inscenizacja opowiadania przedstawiona przez aktorów, co posłużyło do dalszej rozmowy o tym, czym jest legenda i oraz w jaki sposób opowiada się historie. Praca z widzami odbywała się w grupach. Dzieci tworzyły swoje opowieści na podstawie kilku fragmentów tekstu.

Katarzyna Zedel opowiedziała, czym jest muzyka ludowa i cerkiewna. Przedstawiła fragmenty utworów śpiewanych na konkretne okazje, np., wesele. Zaprezentowała również instrumenty ludowe. Uczniowie, na instrumentach wypożyczonych z Muzeum Instrumentów Ludowych w Szydłowcu, tworzyli wspólnie podkład muzyczny do inscenizacji legendy.

Katarzyna Zedel, mieszkająca w okolicach Szydłowca, muzykantka, pedagog, pasjonatka chorału gregoriańskiego, muzyki tradycyjnej i lutnictwa ludowego, uczennica wiejskich muzykantów z regionu radomskiego, m.in. Jana Gacy, Jana Adamczyka, Jana Fokta i Wiesławy Gromadzkiej oraz lubelskiego. Pracowała w Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu. Jest członkinią Forum Muzyki Tradycyjnej. Grywa do tańca, współtworząc kapele z wiejskimi mistrzami oraz z rówieśnikami, zajmuje się również edukacją muzyki tradycyjnej dzieci i młodzieży.

Tematem następnych zajęć była legenda "O bogatym księciu, który chciał być szczęśliwy." Historia ta stanowiła punkt wyjścia do rozmowy o samotności.

Czym jest samotność? Jakie są pozytywne i negatywne aspekty tego stanu? W jaki sposób sobie z nią radzimy? Praca z widownią polegała na stworzeniu schematów postaci, a na ich podstawie aktorzy improwizowali sceny. Dzieci dowiedziały się również tego, jak muzyka może podkreślać, budować nastrój. Nauka połączona została z zabawą, polegającej na odgadywaniu klimatu prezentowanych utworów.

Trzecie spotkanie koncentrowało się wokół legendy "Studnie." Uczestnicy pracowali w grupach tworząc rysunki – zarysy scenariuszy, które następnie prezentowane były przez aktorów. Prowadzący sięgnął dodatkowo do opowiadania Hansa Christiana Andersena „Matka”. Oba teksty stanowiły pretekst do rozmowy o różnicach pomiędzy baśnią a legendą. Katarzyna Zedel zaprezentowała utwór będący przykładem śpiewanej historii z morałem.

Czwarte zajęcia oparte były na legendzie "O trzech braciach, biskupie i królu Bolesławie." Poza tym tekstem aktorzy zaprezentowali jeszcze opowiadanie „Szara Wilczyca” Zenona Gierały, a także „Chłop i żmija” oraz „Koza, kózka i wilk” Adama Mickiewicza.

Głównym wątkiem zajęć była rozmowa o symbolice zwierzęcej w literaturze. O tym, jakie cechy przypisuje się konkretnym zwierzętom? Uczestnicy pracowali w grupach korzystając ze specjalnie przygotowanych dla nich map wymyślonego miasta i rozmawiali o symbolice zwierząt w przestrzeni publicznej. Katarzyna Zedel opowiedziała o muzyce i dźwiękach naśladujący odgłosy natury i zaprezentowała instrumenty, z których można wydobyć takie dźwięki.

Reżyserem legend oraz zbudowanych wokół nich lekcji teatralnych był Michał Pabian, a nad oprawą muzyczną czuwała etnomuzykolożka Katarzyna Zedel. W inscenizacjach wzięli udział aktorzy Teatru Powszechnego: Alan Bochnak, Przemysław Bosek, Izabela Brejtkop, Danuta Dolecka, Milena Jóźwiak, Wojciech Ługowski , Adam Majewski i Natalia Samojlik.

Teatr współpracował również z Muzeum Instrumentów Ludowych w Szydłowcu.

Wszystkie legendy zostały nagrane, opatrzone tłumaczeniem na Polski Język Migowy oraz audiodeskrypcją i są dostępne na kanale YouTube Teatru.