W poniedziałek 1 marca w sztafecie wzięła udział delegacja młodzieży z Publicznej Szkoły Podstawowej w Odrzywole imienia Jana Pawła II. Wraz z delegacja szkoły była też dyrektorka placówki, Anna Zbrowska, z nauczycielami wychowania fizycznego i historii - Eweliną Wójcik i Andrzejem Gapysem. Przybyła także reprezentacja młodzieży z Zespołu Szkół w Lipinach, w tym z kadetami oraz dyrektor Zespołu Szkół Dorotą Sokołowską i nauczycielami - Bożeną Kmieciak i Bożeną Macieją. Zakończeniem sztafety pamięci było tradycyjne ognisko. Organizatorem był Wójt Gminy Marian Kmieciak.
Pamięć o żołnierzach wyklętych
W związku z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzonym 1 marca, upamiętniającym żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego powojennego podziemia, Marian Kmieciak, także historyk, przypominł o działalności żołnierzy podziemia niepodległościowego na Ziemi Odrzywolskiej. Chyba najbardziej znanym Żołnierzem Wyklętym działającym w tych stronach był Aleksander Młyński „Drągal”. Przynajmniej kilkakrotnie on i jego oddział przebywali na terenie ówczesnej gminy Ossa. W nocy z 20 na 21 grudnia 1948 roku w Odrzywole zginął w potyczce z Milicją Obywatelska żołnierz „Drągala” Jan Gregorczyk pseudonim „Jastrząb”. Z kolei „Drągal” zginął 25 sierpnia 1950 roku w Kolonii Wawrzyszów, niedaleko Wolanowa, zastrzelony przez zdrajcę nasłanego przez Urząd Bezpieczeństwa. Do 1947 roku w okolicy Odrzywołu operowały oddziały Narodowych Sił Zbrojnych. Działała grupa NSZ „Dziedzica”. W całym opoczyńskim działał oddział Akcji Specjalnej Narodowych Sił Zbrojnych, którego dowódcą był Stanisław Witecki „Wicher”. Był on żołnierzem NSZ już w czasie okupacji niemieckiej. Po zakończeniu wojny był komendantem MO w Opocznie. Zagrożony zdekonspirowaniem i aresztowaniem zbiegł z ludźmi do lasu i rozpoczął działanie w podziemiu.
Wyroki podziemia na komunistów
Podziemiu NSZ można przypisać wykonanie wyroku w 1945 roku na sekretarzu Polskiej Partii Robotniczej w Odrzywole i zastrzelenie oficera powiatowego UB w Walerianowie koło Ossy. Kolejnym oddziałem, który przeprowadził akcję na szosie Ossa - Poświętne w sierpniu 1947 roku był oddział Związku Zbrojnej Konspiracji Tadeusza Zielińskiego „Igły”. Doszło wtedy do starcia z grupą operacyjną UB. Oddział ten operował głównie w lasach podradomskich i w okolicy Iłży. 24 czerwca 1948 roku „Igła” został postrzelony przez zdrajcę i nie chcąc się dostać w ręce UB rozerwał się granatem.
Ostatnim oddziałem podziemia niepodległościowego w tych stronach był oddział NSZ utworzony przez Mariana Michalskiego „Drągala II” z Przystałowic Małych. Podobnie jak „Wicher” został on Komendantem MO w Rusinowie. Zagrożony dekonspiracją przeszedł do podziemia. Do czasu ujawnienia się w 1947 roku oddział Michalskiego przeprowadził kilka akcji wymierzonych w funkcjonariuszy PPR i posterunki MO. W 1949 roku Michalski ponownie reaktywował oddział. Oddział składał się z mieszkańców Przystałowic Małych, Kadzi i Odrzywołu. Szczególne zasługi w rozpracowaniu oddziału mieli tajni agenci: z Sulgostowa „Jabłoń” i z Odrzywołu „Cierpiący”. 15 października 1950 roku w trakcie operacji UB i KBW w Kadzi zginął członek oddziału Stanisław Stolarek. „Drągalowi II” udało się uniknąć aresztowania. UB zatrzymało kilkunastu członków i współpracowników oddziału. 21-23 kwietnia 1952 roku w remizie OSP w Odrzywole zatrzymanych sądził na posiedzeniu wyjazdowym Wojskowy Sąd Rejonowy w Kielcach. Julian Michalski i Stanisław Kłosiński zostali skazani na karę śmierci. Pozostali członkowie oddziału zostali skazani na wieloletnie więzienie. Leon Bystrzejewski z Odrzywołu został skazany na 15 lat więzienia. Dowódca oddziału Marian Michalski został aresztowany w 1952 roku w Warszawie. Rok później został stracony w Warszawie.
Debata prezydencka o Gdyni. Aleksandra Kosiorek versus Tadeusz Szemiot
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?