38 lat temu Wojciech Jaruzelski wprowadził w Polsce stan wojenny. Aresztowania w wielu miejscach Kielecczyzny

Przygotowania do jego wprowadzenia rozpoczęto już w październiku 1980 roku. Miesiąc później gotowy był plan akcji pod kryptonimem „Wrzos”, zakładający internowanie blisko 13 tysięcy osób. W kolejnych miesiącach wszystkie pomysły były w udoskonalane w najściślejszym kierownictwie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Ministerstwa Obrony Narodowej.

Zniszczyć „Solidarność”

W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku władze przystąpiły do realizacji operacji mających na celu spowodowanie blokady informacyjnej, internowania wytypowanych osób oraz wezwania na rozmowy „profilaktyczno – ostrzegawcze” grup działaczy „Solidarności”. Wspomnianą datę wybrano nieprzypadkowo. Wprowadzenie stanu wojennego z soboty (12 grudnia) na niedzielę, miało poważnie ograniczyć możliwości rozpoczęcia strajków w zakładach pracy.

W pierwszych dniach stanu wojennego internowano około 5 tysięcy osób. W przypadku regionu świętokrzyskiego, około godziny 2 w nocy zatrzymano niecałe 50% osób, które miały zostać internowane. Uznano to za sukces.

Część działaczy świętokrzyskiej „Solidarności”, w tym lokalne kierownictwo, została zatrzymana w Bocheńcu nieopodal Małogoszcza w nocy z 12 na 13 grudnia, gdzie przebywali na inauguracyjnym posiedzeniu Uniwersytetu Robotniczego. – Po godzinie 23 byliśmy gotowi do snu. Jednak nie stało się tak, bowiem za chwilę w drzwiach pokoju pojawiło się kilkunastu uzbrojonych milicjantów. Rozpoczęła się swoista ewakuacja wszystkich mieszkańców między szpalerami umundurowanych funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz Służby Bezpieczeństwa prosto do tak zwanych suk. Po załadowaniu samochody odjechały w nieznanym dla nas kierunku – pisał w swoich wspomnieniach Waldemar Bartosz, internowany działacz świętokrzyskiej „Solidarności”. Późną nocą zajęto także siedzibę Zarządu Regionu „Solidarności” w Kielcach.

Opór trwał

Niektórych z działaczy zaskoczono w domach. Aresztowania trwały w wielu miejscach Kielecczyzny. Do końca 1981 roku Służba Bezpieczeństwa zatrzymała i umieściła w specjalnych ośrodkach odosobnienia ponad 300 osób z regionu świętokrzyskiego.

Na reakcję społeczeństwa nie trzeba było długo czekać. Jednym z miejsc na Kielecczyźnie, gdzie podjęto skuteczną próbę zorganizowania protestu był Ostrowiec Świętokrzyski. Kilku pracowników miejscowej huty, przedostało się nocą do swojego zakładu, gdzie rozpoczęło strajk okupacyjny. Protesty na różną skalę zorganizowano w kolejnych dniach również w Kieleckich Zakładach Wyrobów Papierowych, Kieleckim Kombinacie Budowlanym, „Wólczance I” w Ostrowcu Świętokrzyskim, Zakładach Metalowych „Predom – Mesko” w Skarżysku – Kamiennej, Fabryce Łożysk Tocznych „Iskra” w Kielcach oraz w fabryce „Polmo – SHL”.

Jeszcze w grudniu 1981 roku podejmowano próby indywidualnego oporu. Miały one miejsce na terenie całego ówczesnego województwa kieleckiego. Polegały one między innymi na rozlepianiu plakatów „Solidarności” oraz malowaniu napisów na murach („TV kłamie”, „ZOMO bije” itp.). 16 grudnia Komitet Wojewódzki PZPR w Kielcach meldował do Warszawy, że w całym regionie panuje spokój.

Każdy mógł walczyć

Popularną formą walki z systemem oraz utrzymującą go za wszelką cenę władzą, było stosowanie biernego oporu. Należało do niego bojkotowanie oficjalnych gazet, czy spacery w czasie nadawania dziennika telewizyjnego. Jednym z posunięć było także solidaryzowanie się z osadzonymi w obozach odosobnienia, poprzez zapalanie świec w oknach w godzinach 19.30 – 20.00, czyli w czasie emisji dziennika telewizyjnego. Inicjatywa została zapoczątkowana przez Ronalda Reagana, prezydenta USA oraz papieża Jana Pawła II. Pozostające na wolności grupy działaczy „Solidarności” wzywały do zaprzestania zakupu napojów alkoholowych. Stanowiły one bardzo ważny element w krajowym budżecie, a spadek ich sprzedaży byłby dla władzy bardzo odczuwalny. Tak zaoszczędzone pieniądze namawiano, by przeznaczyć na pomoc dla znajdujących się w izolacji działaczy opozycji.