Do podkoneckich lasów znów wrócą żołnierze? To teren z długimi wojskowymi tradycjami

Teren, zarządzany przez Nadleśnictwo Barycz od przeszło 200 lat był ściśle związany z aktywnością wojsk, które upodobały sobie ukształtowanie terenu oraz lokalizację obszarów ćwiczebnych na północ od miejscowości Barycz. Ostatnim śladem działalności wojskowej był na tym terenie, „Poligon Lotniczy Gowarczów” tzw. „bombowisko”, który po zlikwidowaniu w 1993 roku przekazano Nadleśnictwu Barycz w celu zagospodarowania.

W ostatnim czasie, Wojsko Polskie ponownie zainteresowało się terenami byłego „Obozu Ćwiczeń Barycz” oraz „Poligonu Barycz”. Nawiązując współpracę z obecnym administratorem tych historycznych poligonów - Nadleśnictwem Barycz, 7 Batalion Kawalerii Powietrznej rozpoczął cykl działań szkoleniowych, w które będzie wpisana eksploracja leśnych terenów całego Nadleśnictwa. Operacje naziemne żołnierzy mają mieć szerokie spektrum wykorzystania wiedzy, umiejętności oraz sprzętu mającego zastosowanie w taktycznym działaniu na leśnych terenach pola walki.

Historia poligonu Barycz

Generalnie większość Konecczan postrzega Barycz jako dalekie przedmieście Końskich, miejsce wypoczynku i wypadów na grzyby. Jeżdżąc w kierunku Gowarczowa i dalej Warszawy, niewiele osób zdaje sobie sprawę jak ciekawym miejscem historycznie jest ten fragment Ziemi Koneckiej. Do dziś kryje w sobie wiele miejsc i historii nieopisanych lub mniej znanych większej części społeczeństwa. Jednym z charakterystycznych epizodów dotyczących tego miejsca był poligon, lub plac ćwiczebny, jak zwano go wcześniej. Miał on bezpośrednie powiązanie z obiektami przy ulicy Warszawskiej w Końskich, gdzie za czasów zaboru rosyjskiego znajdowały się koszary rosyjskie. Dokładnie w 1880 roku stacjonował tam batalion Witebskiego Pułku Piechoty. Wtedy też prawdopodobnie powstaje prowizoryczny plac ćwiczeń w Baryczy. Potwierdza to zachowany zapis z 1883 roku potwierdzający, że ćwiczenia tam odbywały: dywizja piechoty, brygada artylerii i pułk kawalerii. Smaku dodaje fakt, że na obrzeżach poligonu znajdowała się także prowizoryczna cerkiew po której nie ma dziś ani śladu. Po odzyskaniu niepodległości poligon nadal służył tyle, że oddziałom już Wojska Polskiego. Podczas lat okupacji było to miejsce ćwiczeń Wehrmachtu i Własowców których pozyskiwano z jeńców rosyjskich znajdujących się także w obozie jenieckim w Końskich. W okresie PRL-u, w czasie dynamicznego wyścigu zbrojeń teren poligonu powiększono kosztem wyludnienia kilku wsi (na Ziemie Odzyskane) i służył tak do lat 60 tych kiedy to zrezygnowano z dalszej jego eksploatacji. Dziś to teren w większości zarośnięty, zalesiony z zniszczoną infrastrukturą i gruzami opuszczonych domów. Na poligonie odbywały się także ćwiczenia lotnicze, choć o tym niewiele do dziś wiadomo.Część jego zajmuje cmentarz żołnierzy radzieckich zbudowany w miejscu gdzie chowano zamordowanych i zmarłych jeńców rosyjskich z w/w obozu jenieckiego.

Obóz Ćwiczeń "Barycz" wybudowany został w 1926 z uwagi na fakt, że istniejący dotychczas Obóz Ćwiczebny Okręgu Korpusu Nr IV "Raducz" nie był w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb szkoleniowych. Powierzchnia obozu wynosiła 673 hektary. Każdego roku, od czerwca do września, na terenie obozu odbywały się ćwiczenia polowe i "szkoły ognia". Oddziały docierały do obozu marszem pieszym z macierzystych garnizonów. Żołnierze zakwaterowani byli w namiotach i barakach. Kąpiele odbywały się w rzekach Czarnej i Kamiennej. Posiłki przygotowywane były w kuchniach polowych. Generalnie obóz wykorzystywany był w celach szkoleniowych przez oddziały 7 i 10 Dywizji Piechoty. Oddziałem gospodarczym dla obozu był 28 Pułk Strzelców Kaniowskich.
16 lutego 1928 wprowadzona została nowa organizacja służby lokalno-garnizonowej na stopie pokojowej, zgodnie z którą sformowana została Komenda Placu Obozu Ćwiczeń "Barycz" typu VI. Według etatu stan osobowy komendy liczył 2 oficerów, 7 szeregowców i 2 pracowników cywilnych. Na jej czele stał komendant. Pozostały personel tworzył drużynę komendanta. Komenda placu podporządkowana została komendantowi garnizonu w Końskich.

1 stycznia 1931 komenda placu przeformowana została w Komendę Obozu Ćwiczeń "Barycz". 13 sierpnia 1934 po raz kolejny wprowadzona została nowa organizacja władz garnizonowych na stopie pokojowej. W następstwie przeprowadzonej reorganizacji Komenda Obozu Ćwiczeń "Barycz" przeformowana została na etat komendy obozu ćwiczeń typu II. Stan osobowy komendy liczył jednego oficera, czterech podoficerów, sześciu szeregowców i jednego pracownika cywilnego.

Poligon Gowarczów

Okres tworzenia poligonu w okolicy Gowarczowa przypadł na lata 1952-1953. W 1952 roku wysiedlono na terenie gminy Gowarczów 18 wsi: Kacprów, Zapniów, Eugeniów, Gąsiorów, Józefów, Miłaków, Rogówek, Brzeźnica, Wola Nosowa, Sznarki, Huta Stara, Ludwinów, Budki (Aleksandrów Opoczyński), Januchta, Komaszyce, Bębnów, Barycz i Morzywół. Większość mieszkańców przymusowo przesiedlono na ziemie zachodnie i północne, głównie do województw: koszalińskiego, szczecińskiego, wrocławskiego, zielonogórskiego i olsztyńskiego. Część ludności udała się do innych miejscowości bądź zbiegła tuż przed rozpoczęciem akcji.

Poligon wybudowany na wywłaszczonych terenach uległ likwidacji w latach 1956-1958. Gdy niektórzy ludzie zaczęli wracać, reaktywowano kilka wsi: Miłaków, Rogówek, Brzeźnicę, Bębnów, Morzywół i Komaszyce. Pozostały teren zalesiono, MON oddał tereny Ministerstwu Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, a ono przekazało administrację w ręce Nadleśnictwa Barycz.

Źródło: Nadleśnictwo Barycz, Fotopolska, Wikipedia