Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Doktorat o "Republice" powstał na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. Na obronę przybyli fani zespołu

Izabela Rzepecka
Flaga, którą otrzymała Sylwia Gawłowska.
Flaga, którą otrzymała Sylwia Gawłowska. Piotr Burda
Na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach powstała praca doktorska poświęcona piosenkom Grzegorza Ciechowskiego. Rozmawiamy z jej autorką, Sylwią Gawłowską, która z obrony wyszła z wyróżnieniem i… biało-czarną flagą.

Izabela Rzepecka: „Sylwia to człowiek wielu pasji: pieśniarka, poetka, naukowiec, a także popularyzatorka polskiej kultury muzycznej. I te wszystkie jej aktywności się dziś odzwierciedliły w ludziach obecnych na sali: profesorowie, ale i poeci, twórcy muzyki, fani Ciechowskiego. (…) I ta data nieprzypadkowa: 9 października - urodziny Osieckiej, rocznica śmierci Grechuty... czyli moc patronów piosenki autorskiej była z doktorantką” - taką laurkę w mediach społecznościowych wystawiła Pani tuż po obronie dr Monika Bator. Od siebie dorzuciłabym jeszcze, że 9 października to też data opolskiej premiery filmu „Republika: narodziny legendy”…

Sylwia Gawłowska: To bardzo miłe słowa, ale data obrony mojej pracy była zupełnie przypadkowa (śmiech). Ten termin po prostu odpowiadał moim recenzentom z Torunia i Poznania. Z premierą filmu w Opolu, gdzie pracuję, wiąże się natomiast pewna urocza historia. Otrzymałam propozycję poprowadzenia towarzyszącego filmowi spotkania z reżyserem, Ryszardem Krukiem i perkusistą Republiki, Sławkiem Ciesielskim. Potem zadzwonił promotor mojej pracy, profesor Janusz Detka mówiąc, że wyznaczono termin obrony właśnie na 9 października… Musiałam więc zrezygnować z prowadzenia spotkania, ale film, owszem, widziałam i jest to budząca dyskusje produkcja - koncentruje się na promowaniu zasług toruńskiego klubu „Od Nowa” i zespołu Res Publica.

IR: W Kielcach film nie był jeszcze wyświetlany, ale jeśli wierzyć recenzjom, Grzegorza Ciechowskiego jest w tym dokumencie mało. Pani zaś poświęciła twórczości lidera Republiki całe 4 lata pracy. Skąd pomysł na pisanie o piosenkach?

SG: Pracę magisterską napisałam na temat Agnieszki Osieckiej i chciałam to w jakiś sposób kontynuować, poświęcić rozprawę doktorską polskiej piosence. Zależało mi na przedstawieniu nowej propozycji opisu piosenki autorskiej, którą w Polsce wiążemy z tradycją bardowską. Ja natomiast uważam, że piosenka autorska to taka, która nie traci kontaktu z twórcą, jest nierozerwalnie związana ze swoim autorem. Mimo wykonywania przez innych artystów, innych interpretacji danego utworu, zawsze powiemy: „to jest piosenka Bartosiewicz” czy „to jest piosenka Ciechowskiego”.

IR: „Twórczość Grzegorza Ciechowskiego” to obszerny temat. Jakim kluczem posłużyła się Pani w swojej rozprawie?

SG: Skupiłam się na analizie literaturoznawczej. Poruszyłam temat generacyjności - badałam kwestie pokoleniowe od wczesnych piosenek po ostatnie utwory Ciechowskiego. Analizowałam też motywy antyutopijne, orwellowskie, które ewoluowały przez cały okres twórczości, choć kojarzymy je głównie z płytą „Nowe Sytuacje”, na której były najbardziej czytelne. Kolejnym zagadnieniem był nurt ekspresjonizmu, teatralność i wreszcie transgresje. Założyłam, że kolejne odsłony Ciechowskiego - poety to świadectwo transgresji - od lidera zespołu rockowego, przez artystę solowego, Obywatela GC, bawiącego się dadaistycznie z folklorem Grzegorza z Ciechowa po doświadczenie kobiece, Ewę Omernik. To interesujący temat. Proszę zauważyć, że w Polsce artyści używają pseudonimów w trwały sposób: Violetta Villas, Czesław Niemen, Kayah… Ciechowski był bodaj jedynym muzykiem rozrywkowym, który przy każdej kreacji posługiwał się inną nazwą. Nie identyfikował siebie, zakładał maskę. Odstępował od tego bardzo rzadko: w muzyce filmowej czy w tomiku poetyckim... To było więc zaplanowane, koncepcyjne myślenie, autokreacja.

IR: Jak zbierała Pani materiały do pracy? Fakt, że pracuje Pani w Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu był pewnie dużym ułatwieniem.

SG: Temat wymagał metodologicznych poszukiwań i można powiedzieć, że zaprowadził mnie do Opola, gdzie zaczęłam pracę zawodową. Na potrzeby rozprawy doktorskiej przeprowadziłam wiele rozmów z ludźmi ze świata mediów i muzykami współpracującymi z Ciechowskim. Był to między innymi Tomasz „Joseph” Bracichowicz z zespołu Mafia, Krzysztof KASA Kasowski, który był sąsiadem lidera Republiki, a także współpracujący przy projekcie Obywatel GC, Wojciech Konikiewicz i Przemysław Wałczuk, który z zespołem Fonetyka nagrał wiersze Ciechowskiego z tomiku „Wokół niej”. Poza tym jest właścicielem agencji czuwającej nad dorobkiem lidera Republiki.

Nie tyle o twórczości, co o historiach związanych z atencją fanów podczas koncertów opowiadał mi natomiast grający z Maanamem Piotr „Jackson” Wolski. Bardzo pomógł mi też Leszek Gnoiński, autor biografii Republiki. Był bardzo pomocny i życzliwy. Przekazał mi nieosiągalne już dziś artykuły z czasopism z lat 80. Pomógł mi też Mariusz Szczygieł, który przeprowadzał wywiady z Grzegorzem Ciechowskim.

Najciekawsze materiały, których niestety nie mogłam użyć w pracy, pokazała mi wdowa po Grzegorzu Ciechowskim, Anna Skrobiszewska. Były to pilnie przez nią strzeżone notesy z lat 90. Mogłam przyjrzeć się zapiskom Ciechowskiego, zobaczyć jak ewoluowały teksty, np. „Oko za oko, słowo za słowo” dla Justyny Steczkowskiej.

IR: „Ciechowski poeta” to tytuł jednego z rozdziałów Pani rozprawy. Z nazywaniem autora „Nowych sytuacji” poetą nie zgadzał się jeden z Pani recenzentów, dr hab. Paweł Tański. Sam Ciechowski byłby pewnie z takiego tytułowania zadowolony. Wielokrotnie podkreślał, że traktuje każdą płytę jak osobny tomik poetycki…

Też tego broniłam, uważam, że piosenek Ciechowskiego nie należy sytuować w nurcie tekściarstwa tak jak Tuwima, Osieckiej czy Kofty, tylko w poetyckim. Na obronie pojawił się Zbyszek Trzebniak z fanklubu Republiki, poeta, który część swojego ostatniego tomiku „Kobieta o wielu niebach” poświęcił Republice i Obywatelowi GC. Wstał, wyrecytował utwór Ciechowskiego i zapytał: „Czy to nie jest poezja?”. Obrona przerodziła się w pewnej chwili dyskusję fanów, muzyków z komisją, recenzentami… Widać było, jak analiza akademicka rozbieżna jest z opinią fanów, którzy adorują tę twórczość, traktują ją w sposób zerojedynkowy.

Pod koniec obrony naszła mnie pewna refleksja. Przypominając sobie fragment piosenki „Biała flaga”: „Gdzie oni są?” mogłam sobie powiedzieć, że są tutaj - moi przyjaciele są ze mną. Obecność fanów podczas obrony była bardzo miłym akcentem. Dostałam nawet flagę w barwach Republiki i biało-czarny bukiet róż.

IR: Czy Pani także jest fanką Ciechowskiego?

Po tej czteroletniej pracy mogę powiedzieć, że jestem fanką tradycji, którą zainicjował Ciechowski i która od jego śmierci trwa już od niemal 20 lat. Dni Białej Flagi w Toruniu i inne spotkania miłośników Ciechowskiego, również ich obecność na mojej obronie, są świadectwem siły tej twórczości.

IR: Jej świadectwem są także publikacje, które ukazały się w ostatnich latach. Niedawno pojawił się zbiór tekstów „Obcy astronom”, wcześniej oparta na wspomnieniach bliskich mu osób biografia „Lżejszy od fotografii - o Grzegorzu Ciechowskim” autorstwa Piotra Stelmacha… Jednak rozprawy doktorskiej chyba jeszcze nie było.

SG: Zastanawiając się w 2014 roku nad tematem nie spodziewałam się, że za cztery lata moja rozprawa doktorska wpisze się w tendencję rynkową. To niesamowite.

Z moich poszukiwań wynika, że faktycznie pracy doktorskiej jeszcze nie było. Ukazał się co prawda zbiór artykułów pt. „Republika wrażeń” poświęcony m.in. analizie tekstów, o twórczości Ciechowskiego powstawały prace licencjackie i magisterskie.

IR: Jest Pani wokalistką, autorką piosenek. Zdobycie tytułu doktora oznacza rezygnację z muzyki na rzecz kariery naukowej?

SG: Czuję się człowiekiem słowa, pisanie o piosence i pisanie piosenek chciałabym połączyć, nie rozdzielać tego, mierzyć się z twórczością w ten sposób.

IR: Obronę zakończyła Pani z wyróżnieniem. Czy idąc za sugestią Pawła Tańskiego zamierza Pani wydać swoją pracę?

SG: Książka „W kręgu polskiej piosenki autorskiej - twórczość Grzegorza Ciechowskiego” będzie urzeczywistnieniem moich dążeń... Mogę już powiedzieć, że znalazłam wydawcę - to Fundacja Instytut Kultury Popularnej, której prezesem jest recenzentka mojej pracy, profesor Izolda Kiec. Książka prawdopodobnie ukaże się za rok.

IR: Dziękuję za rozmowę

Sylwia Gawłowska

Pochodząca ze świętokrzyskiego wokalistka, autorka tekstów, zawodowo związana z Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu. Jest m.in. laureatką nagrody „Talenty Świętokrzyskie” (2011), Świętokrzyskiej Nagrody Kultury (2014), stypendystką MNiSW (2011), Promotorem jej rozprawy doktorskiej zatytułowanej: „W kręgu polskiej piosenki autorskiej - twórczość Grzegorza Ciechowskiego” był dr hab. Janusz Detka prof. UJK, promotorem pomocniczym dr hab. Krzysztof Gajda (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), recenzentami prof. dr hab. Izolda Kiec (Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu) i dr hab. Paweł Tański (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu).

Grzegorz Ciechowski

(1957-2001) - polski muzyk, wokalista, instrumentalista, flecista, wokalista, poeta, kompozytor, lider zespołu Republika. Grupa powstała w 1981 roku w Toruniu. Wykonywała muzykę rockową i nowofalową. Zespół wyróżniał się charakterystycznym awangardowym brzmieniem i wizerunkiem scenicznym opartym na biało-czarnej kolorystyce. Znany jest z takich przebojów jak „Biała flaga”, „Kombinat”, „Telefony” czy „Sexy Doll”. Jako solista Grzegorz Ciechowski występował pod pseudonimami Obywatel GC i Grzegorz z Ciechowa. Pisał teksty piosenek dla innych wykonawców, pomagał debiutującym artystom (m.in. Kayah) i był producentem płyt. Współpracował m.in. przy albumach: Lady Pank, Kasi Kowalskiej, Katarzyny Groniec, Krzysztofa Antkowiaka i Justyny Steczkowskiej, dla której pod pseudonimem Ewa Omernik napisał teksty takich piosenek jak m.in. „Dziewczyna Szamana”, „Grawitacja”.

POLECAMY RÓWNIEŻ:




Przygotowanie grzybów - krok po kroku - do spożycia, suszenia, mrożenia, marynowania




Praca marzeń, czyli TOP 10 wyjątkowych stanowisk pracy





TOP 10 polskich przysmaków w zagranicznym wydaniu






Oglądasz KUCHENNE REWOLUCJE? Oto QUIZ dla ciebie





Najlepsze kostiumy na Bal Wszystkich Świętych ZOBACZ GALERIĘ





Najdziwniejsze pytania w "Milionerach" [QUIZ]




FLESZ: WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH - wspominamy znanych Polaków zmarłych w 2018 roku

(Źródło: vivi24)

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na echodnia.eu Echo Dnia Świętokrzyskie