Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Gruzja. Dmanisi. Przed blisko dwoma milionami lat żyli tu pierwsi Europejczycy (zdjęcia)

Cezary Rudziński
Cezary Rudziński
Gdzie żyli najstarsi mieszkańcy naszego kontynentu? Jestem pewien, że poza wąskim gronem specjalistów, naprawdę tylko nieliczni Europejczycy o tym wiedzą.

[galeria_glowna]
Trudno zresztą dziwić się temu, skoro ogromna większość z nas nadal jest niedouczona i przekonana, że najwyższym szczytem górskim Europy jest Mont Blanc w Alpach. Chociaż na Kaukazie, który stanowi granicę z Azją, są cztery szczyty wyższe, i to znacznie, od niego. Elbrus: 5642 m, Dychtau: 5203 m, Szchara: 5068 m i Kazbegi: 5033 m n.p.m.

Tym większe zdumienie wzbudzi zapewne informacja, że najstarsze szczątki ludzi na naszym kontynencie, nazwanych Pierwszymi Europejczykami, międzynarodowa grupa uczonych odkryła już przed 20 laty - w 1991 roku. W pieczarze u stóp średniowiecznego miasta i twierdzy Dmanisi, na południu Gruzji, zaledwie kilkanaście kilometrów od jej granicy z Armenią. Po zbadaniu ich, prof. Leo Gabunia stwierdził, że są to kości i czaszki ludzi pierwotnych, homo erectus. I liczą sobie…około 1.760 tysięcy lat!

Zarówno o nich, jak i w ogóle o tej miejscowości, nie ma nawet najmniejszej wzmianki w Nowej Wielkiej Encyklopedii PWN, ani w najnowszym przewodniku po Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie, zazwyczaj solidnego wydawnictwa Bezdroża. Tymczasem Dmanisi było przez kilka wieków jednym z ważniejszych miast w tym regionie. Na umieszczonej na średniowiecznym murze miasta metalowej tablicy w języku gruzińskim i rosyjskim można przeczytać:

" Miasto Dmanisi znajdowało się na głównej drodze tranzytowej łączącej Gruzję z Armenią i krajami Bliskiego Wschodu. Istniało przez całe średniowiecze, ale szczególną rolę w gospodarczym i politycznym życiu Gruzji odegrało w XI - XIII w. Grodzisko Dmanisi składa się z miasta właściwego ( 13 ha ) położonego na górze i podgrodzia, które było poza murami miejskimi na obu brzegach rzeki Pinezauri. Miasto posiadało cytadelę (wewnętrzną twierdze). Obecnie na terenie grodziska znajdują się ruiny z różnych okresów oraz wieża cytadeli - przykład średniowiecznej architektury świeckiej, zbudowana w XIII - XIV w.".

Nie jest to informacja zbyt dokładna, gdyż oprócz wieży i ruin na kilku poziomach, są nieźle zachowane dwie świątynie - w tym jedna czynna oraz inne zabytkowe budynki. Do dawnego miasta wchodzi się drogą prowadzącą dosyć ostro pod górę. Wzdłuż niej stoją - jak sfinksy z baranimi łbami w Karnaku w Egipcie, chociaż znacznie mniej liczne - kamienne posągi baranów i podobnych, ale bezrogich zwierząt.

Pokryte wyżłobionymi w nich rysunkami z różnymi wzorami, ale również wizerunkami ludzi. Przypominają figury pogańskich bóstw. Ale Gruzja jest przecież chrześcijańską już od IV wieku, a na górze, na końcu tej drogi, było ważne miasto ze świątyniami. Niestety, nie udało mi się niczego dowiedzieć na temat tych kamiennych zwierząt. Nawet z jakiego okresu pochodzą.

Najlepiej zachowaną budowlą Dmanisi jest gruzińska prawosławna bazylika z VI w. Z wykutym krzyżem na frontonie, ikonostasem i ikonami wewnątrz, pięknymi romańskimi kolumnami, licznymi ciekawymi detalami architektonicznymi. Obok niej druga - raczej duża kaplica - i trzeci, wyglądający na zrekonstruowany, chyba budynek gospodarczy. Powyżej, aż do szczytu góry, na którym są ruiny cytadeli, rozciągają się ruiny miasta. A na dole poniżej opuszczona turbe - samotny grobowiec jakiegoś muzułmańskiego świętego męża, obecnie wykorzystywany jako obórka i kurnik. Oraz, nieco na uboczu, wspomniane wykopaliska i wejścia do groty, gdzie znaleziono szczątki ludzi pierwotnych. Z tablicami informacyjnymi w języku gruzińskim i angielskim.

Świadomość, że ludzie mieszkali w tym miejscu już niemal przed 2 milionami lat, a w średniowieczu było to ważne, gwarne miasto, robi wrażenie. Obecnie jest to miejsce nieco odludne, z niewysokimi wzgórzami oraz łąkami i polami dookoła. Odległe od stołecznego Tbilisi na północny zachód tylko o około 60 km. Warto tu przyjechać będąc w Gruzji, zwłaszcza, że w pobliżu znajduje się inne sławne miejsce, Kwemo Bolnisi - z jedną z najstarszych w kraju świątyń chrześcijańskich oraz kilka innych wartych zobaczenia miejscowości.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na echodnia.eu Echo Dnia Świętokrzyskie