Idzie do nas wiosna! W świętokrzyskich lasach już ją widać, słychać i czuć. Zobacz film

Kiedy się zaczyna, zależy od tego, czy mamy na myśli wiosnę kalendarzową, meteorologiczną, klimatyczną czy astronomiczną.

Wiosna meteorologiczna wypada zawsze 1 marca, a wiosna kalendarzowa 21 marca.

Początek wiosny astronomicznej na półkuli północnej, czyli w Europie, rozpoczyna się w momencie równonocy wiosennej i trwa do przesilenia letniego. Tego dnia dzień oraz noc trwają równo po 12 godzin. Od przesilenia letniego każdy kolejny dzień będzie coraz dłuższy, a noc coraz krótsza. Wiosna astronomiczna przypada najczęściej 20/21 marca, jednak w kolejnych latach, aż do roku 2043 wiosna astronomiczna będzie przypadać wyłącznie 20 marca. W roku 2044 i kolejnych latach będą to albo 19, albo 20 marca.

Wiosna klimatyczna to okres, w którym dobowe średnie temperatury powietrza wahają się między 5 a 15 stopni Celsjusza. W czasie gdy na półkuli północnej zaczyna się wiosna, na półkuli południowej jest jesień. Wynika to z przesunięcia pór roku o 6 miesięcy. Dlatego wiosna na półkuli północnej przypada na marzec, kwiecień oraz maj, a na półkuli południowej miesiące wiosenne to wrzesień, październik i listopad.

Co można zaobserwować w świętokrzyskich lasach? W naszym regionie wiosnę w lesie już nie tylko widać, ale przede wszystkim czuć i słychać.

- Nie ma wątpliwości, że choć ta astronomiczna i kalendarzowa wiosna formalnie rozpocznie się dopiero za kilkadziesiąt godzin, to ta przyrodnicza jest już u nas od pewnego czasu. W przyrodzie nie brak na to niezbitych dowodów - las rozbrzmiewa ptasimi trelami, coraz więcej roślin kwitnie, a i zwierzęta wykazują się już typowo wiosenną aktywnością – mówi Paweł Kosin, rzecznik Nadleśnictwa Daleszyce, ekspert i pasjonat przyrody.

- Tradycyjnie najwcześniej na przedwiośniu kwitną olsza czarna i leszczyna, one w zasadzie już przekwitły. Teraz możemy obserwować kwiatostany, pospolicie zwane baziami, na kolejnych gatunkach wierzb. W kolejnych tygodniach dołączą do nich klony, topole, brzozy, buki, a najpóźniej dęby – dodaje przyrodnik.

Jak informuje, o tej porze roku w świętokrzyskich lasach wiosenne symbole spotkamy już w runie lasów, od trzech tygodni obserwujemy kwitnienie dzikich śnieżyczek przebiśniegów, kwitną także wawrzynki wilczełyko oraz podbiały. W lasach mieszanych spotkać można już pojedyncze kwitnące przylaszczki. Jednak na niebieskie łany tych kwiatów trzeba będzie poczekać, podobnie jak na ciut później rozwijające się zawilce gajowe. W wilgotnych fragmentach lasu, nad potokami i w parkach można też już spotkać kwitnące śledzienice skrętolistne.

- Bardzo dużo dzieje się w ornitofaunie, z ciepłych zakątków naszego kontynentu, ale i z jeszcze dalszych zakątków wracają kolejne gatunki ptaków. Od kilku czy kilkunastu dni obserwujemy na naszym terenie żurawie i klucze wracających gęsi, w parkach i ogrodach szpaki, a na łąkach i polach: czajki, skowronki czy pliszki. Teraz, w marcu, wiele gatunków buduje gniazda i rozpoczyna gody, stąd coraz donośniejsze ptasie trele w naszym otoczeniu, w przeciwieństwie do zimy, las coraz mocniej rozbrzmiewa ptasimi odgłosami. Nie brak już gatunków, które wysiadują jaja. Pośród naszych rodzimych gatunków najwcześniej, bo nawet w lutym, jaja składają ptaki drapieżne. Efektownie wyglądają powietrzne akrobacje godowe kruków, które też już wysiadują jaja

- mówi Paweł Kosin, rzecznik Nadleśnictwa Daleszyce, ekspert i pasjonat przyrody.

W marcu bardzo dużo dzieje się również u innych gatunków zwierząt, ze snu zimowego budzą się kolejne gatunki hibernujące - jeże, borsuki, niedźwiedzie, a nieco później susły i świstaki. Po zimie zwierzęta te wyglądają dużo inaczej niż jesienią przed zapadnięciem w sen. Wiele z nich sporo traci na masie, dość powiedzieć, że niedźwiedzie budzą się nawet o 25 procent lżejsze niż jesienią! - przytacza ciekawostki prosto z lasu Paweł Kosin.

Leśnik ma także obserwacje dotyczące narodzin nowego pokolenia zwierząt.

- Wprawdzie większość ssaków rodzi się później - w maju, ale na przykład dzicze warchlaki pojawiają się na świecie w lutym, a nawet styczniu, a zające w marcu. Już niebawem rozpoczną się gody płazów i gadów i związane z nimi wędrówki do i ze zbiorników wodnych. Kierowców prosimy o zdjęcie nogi z gazu podczas podróży przez miejsca płazich wędrówek

– apeluje przyrodnik, zwracając się również o rozsądek do nieodpowiedzialnych osób, które wypalają wiosną trawy. Co roku z powodu pożarów traw dochodzi bowiem do wielu nieszczęść.

- Wypalanie traw jest nie tylko niebezpieczne dla ludzi, ale także dla przyrody. Co więcej, jest to surowo zabronione i grozi za nie kara – mówi Paweł Kosin.

Początek wiosny był zawsze bardzo wyczekiwanym okresem przez wszystkie kultury. Począwszy od starożytnej Mezopotamii aż po współczesność przełom zimy i wiosny to okres różnych świąt i obyczajów. W Polsce obrzędem związanym z powitaniem wiosny jest topienie Marzanny, słowiańskiej bogini symbolizującej zimę i śmierć. Najbardziej znane święta obchodzone wiosną to Wielkanoc.