Jak, prowadząc zdrowy styl życia, zapobiegać chorobom nowotworowym - radzi specjalista chorób wewnętrznych

Nie pal. Jeśli palisz, przestań. Jeśli nie potrafisz przestać, nie pal przy niepalących.

Ocenia się, że w krajach rozwiniętych 25-30% wszystkich zgonów z powodu nowotworów ma związek z paleniem tytoniu. Badania prowadzone w Europie, Japonii i Ameryce Północnej wskazują, że paleniu tytoniu można przypisać 87-91 % zachorowań na raka płuc u mężczyzn i 57-86% u kobiet. Wśród palących zwiększa się również odsetek chorych na raka przełyku, gardła, jamy ustnej, pęcherza moczowego, trzustki i nerki.

Wystrzegaj się otyłości

- W krajach zachodnich otyłość stanowi drugi po paleniu tytoniu czynnik ryzyka rozwoju chorób przewlekłych, zwłaszcza cukrzycy, chorób układu krążenia i nowotworów złośliwych - wyjaśnia lek. med Tomasz Walendziak z Centrum Zdrowia Vita w Starachowicach przy ul. Borkowskiego 1 - Przekonujące dane wskazują na związek otyłości z zachorowaniem na raka okrężnicy, piersi, trzonu macicy, nerki i gruczolakoraka przełyku.

Bądź codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne

Badania naukowe wskazują, że regularne ćwiczenia fizyczne zmniejszają ryzyko zachorowania na raka okrężnicy. Wydaje się również, że w podobny sposób wpływają na ryzyko raka piersi, raka trzonu macicy i raka prostaty. Wystarczy umiarkowana gimnastyka 3 razy w tygodniu po 30 minut.

Spożywaj więcej warzyw i owoców. Jedz co najmniej 5 porcji dziennie. Ogranicz spożycie produktów zawierających tłuszcze zwierzęce.

Wyniki szeregu badań epidemiologicznych wskazują, że spożywanie dużych ilości warzyw i owoców zmniejsza ryzyko zachorowań na różnego rodzaju nowotwory, szczególnie przełyku, żołądka, okrężnicy, odbytnicy i trzustki. Zgodnie z zaleceniami WHO i agencji rządu USA: warzywa i owoce należy spożywać 5 razy dziennie (minimum 400 g dziennie, tj. 2 sztuki owoców i 200 g warzyw).

Jeśli pijesz alkohol lub napoje wysokoprocentowe - ogranicz jego spożycie: mężczyźni do 2 porcji dziennie, kobiety do 1 porcji dziennie.

Przekonujące dane epidemiologiczne wskazują, że picie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych jamy ustnej, gardła i krtani. Obserwacje wskazują, że picie alkoholu zwiększa ryzyko nowotworów górnego odcinka przewodu pokarmowego i układu oddechowego. Limit dzienny dla mężczyzny nie powinien przekraczać 2 szklanek piwa, 2 kieliszków wina, 2 małych kieliszków mocnego alkoholu.

Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Szczególnie chroń dzieci i młodzież. Osoby mające skłonność do oparzeń słonecznych powinny przez całe życie stosować środki chroniące przed słońcem.

Najlepszym zabezpieczeniem przed działaniem słońca w ciągu lata stanowi pozostawanie poza jego zasięgiem. Przebywając na świeżym powietrzu, należy chronić się przed słońcem w godzinach od 11.00 do 15.00, kiedy występuje największe ryzyko poparzenia przez promienie UV.
Odradza się korzystanie z łóżek opalających, gdyż urządzenia te emitują promieniowanie zbliżone do tego, które uważa się za odpowiedzialne za zwiększone ryzyko zachorowań na czerniaka skóry.

Przestrzegaj ściśle przepisów dotyczących ochrony przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze.

Najbardziej znane czynniki rakotwórcze to azbest (odpowiedzialny za międzybłoniaka opłucnej) oraz radon (wywołujący raka płuc). Na podstawie przeprowadzonych ostatnio 9 największych badań nie stwierdzono istotnego związku między występowaniem guzów mózgu a używaniem telefonów komórkowych, niezależnie od czasu używania i typu telefonu.

Kobiety po 25 roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy.

W krajach rozwijających się rak szyjki macicy należy do najczęstszych nowotworów złośliwych i stanowi 25 % wszystkich nowotworów u kobiet. Istnieją przekonujące dowody na skuteczność badań przesiewowych wykorzystujących badanie wymazu z szyjki macicy wykonywanych co 3-5 lat.

<>b>Kobiety po 50 roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka piersi..

W Polsce przygotowywany jest system badań przesiewowych w kierunku raka piersi. Programem objęte będą kobiety w wieku 50-69 lat, u których mammografia będzie wykonywana co 2 lata. Wśród kobiet obecnie poddawanych mamograficznym badaniom przesiewowym spadek umieralności wynosi około 1/3.

Kobiety i mężczyźni po 50 roku życia powinni uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego.

Zaleca się wykonywanie badań przesiewowych na krew utajoną w kale raz na 2 lata, choć opłacalność wykazano także w przypadku wykonywania tego badania raz w roku.

Nie lekceważ objawów, które mogłyby sugerować chorobę nowotworową

Do lekarza trzeba się zgłosić jeśli zauważy się m.in.: guzek, niegojącą się ranę , znamię skórne, które zmienia kształt, wielkość lub kolor. Porady lekarza należy również zasięgnąć w przypadku przewlekłych objawów, takie jak: kaszel, uporczywa chrypa, zaburzenia rytmu wypróżniania i trudności z oddawaniem moczu oraz niewyjaśniona utrata masy ciała.