Jesz grzyby? Uważaj!

Zapytaj specjalistę

W związku z trwającym okresem grzybobrania grzyboznawcy z Wojewódzkiej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Kielcach przy ulicy Jagiellońskiej 68 udzielają porad grzybowych m.in. w zakresie określania przynależności gatunkowej. Dyżury te odbywają się w dni powszednie w godzinach 7.25-15.00. Analogiczne porady można uzyskać w Powiatowych Stacjach Sanitarno - Epidemiologicznych w Kielcach, Końskich, Opatowie i Ostrowcu Świętokrzyskim (dyżury grzyboznawców) oraz w Sandomierzu, Starachowicach i Staszowie (dyżury klasyfikatorów grzybów), również w godzinach urzędowania stacji.

Ciepła i deszczowa pogoda sprawiła, że w lasach mamy zatrzęsienie grzybów. Grzybiarze zacierają ręce, ale jest też i druga strona medalu.

Niewprawiony zbieracz może łatwo pomylić gatunki jadalne z tymi silnie trującymi, a na często tragiczne skutki nie trzeba długo czekać - po kilku godzinach mogą pojawić się bóle brzucha, wymioty, biegunka, aż do zaburzeń świadomości, utraty przytomności, a w efekcie następuje trwałe uszkodzenia wątroby lub nerek. Ubiegłoroczną ofiarą muchomora sromotnikowego stał się chłopiec z Przemyśla, w tym roku nastolatek z Warszawy w krytycznym stanie trafił do szpitala po tym, jak sam przyrządził sobie potrawę z grzybów. Dlatego zanim schylimy się po grzyba, lepiej zastanówmy się, czy warto.

Bezpieczne grzybobranie

- nie zbieraj gatunków, których nie znasz;
- na wyprawę do lasu weź ze sobą atlas grzybów;
- wyrzuć każdy grzyb, co do którego masz wątpliwości;
- najbezpieczniej zbierać grzyby z tak zwaną gąbka pod kapeluszem, wśród takich gatunków niebezpieczny jest tylko borowik szatański, ale występuje niezwykle rzadko.

- Przede wszystkim powinniśmy zbierać tylko te grzyby, co do których jesteśmy pewni, że są jadalne. Powinny być one dobrze wykształcone morfologicznie, a nie małe, ledwo wystające z mchu, których budowa może mylić. Na wyprawy do lasu dobrze zabierać ze sobą atlas grzybów, a w razie wątpliwości najlepiej w ogóle wyrzucić grzyba - przestrzega Ewa Szymańska, grzyboznawca z Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kielcach. Jej zdaniem najbezpieczniejsze grzyby, zwłaszcza dla mało doświadczonych zbieraczy to te z gąbką pod kapeluszem. - Blaszki mogą już mylić, a gąbka w większości cechuje gatunki jadalne - mówi specjalistka.

W oddziałach sanepidu dyżury pełnią eksperci, których zawsze zapytać można o radę w sprawie przywiezionych z wyprawy do lasu grzybów. - W tym roku chętnych nie było jeszcze tak wielu, natomiast w ubiegłym zjawiło się ich dużo. Na pewno sporą rolę odegrało w tym zatrucie sześciolatka z Przemyśla. Ludzie przestraszyli się i woleli dmuchać na zimne - zauważa Ewa Szymańska, pochwalając taką postawę.

Grzyboznawca przestrzega także przed nadmierną wiarą we własną wiedzę na temat grzybów. - Każdy grzyb może zmieniać swój wygląd w zależności od środowiska, w którym rośnie, ilości wilgoci czy słońca, które do niego dociera. Dlatego warto przyglądać się grzybom dokładnie i zrywać je tylko wtedy, gdy osiągną już swoje właściwe rozmiary - radzi specjalistka z WSSE.

Istnieją gatunki grzybów trujących, które są łudząco podobne do tych jadalnych i mogą zwieść nawet wytrawnych grzybiarzy. Dlatego przed wyprawą do lasu dobrze jest przypomnieć sobie charakterystyczne cechy gatunków bezpiecznych. Muchomora sromotnikowego, który najczęściej odpowiada za zatrucia łatwo pomylić z kanią, gołąbkiem zielonawym czy pieczarką, mleczaj wełnianka przypomina mleczaja rydza, który już niedługo pojawi się w lasach. - Lisówka pomarańczowa może być przez niektórych wzięta za pieprznika jadalnego, znanego jako kurka. Ten pierwszy grzyb ma jednak cieńszą nóżkę i bardziej intensywny kolor - tłumaczy grzyboznawca.

- Lepiej trzymać się zasady, że grzyby obieramy i przetwarzamy tego samego dnia, w którym zostały zebrane. Świeże grzyby można przechowywać w temperaturze 10 stopni przez 48 godzin, ale przetworzone, w postaci gotowej potrawy już tylko 24 godziny. Dlatego lepiej nie robić potraw z grzybów na zapas, tylko jeść je od razu - radzi Ewa Szymańska.

Z kolei dietetyk Beata Bartosz zauważa, że grzyby wcale nie są produktem niezbędnym w naszym jadłospisie. - Wręcz przeciwnie, człowiek ich nie trawi. Są nie tylko małowartościowym, ale też ciężkostrawnym produktem. Stanowią duże obciążenie dla żołądka, dzieciom nie polecałabym ich w ogóle. Nie powinny ich jeść także osoby starsze mające problemy z żołądkiem czy wątrobą - radzi dietetyk. Dodaje, że sama grzyby zbiera bardzo rzadko, a w jej kuchni czasem pojawiają się pieczarki. - Grzyby mogą być dodatkiem smakowym i to tylko te sprawdzone - przestrzega.

Potencjalnych grzybiarzy ostrzega także grzyboznawca: - Na grzybobranie zabierajmy ze sobą atlasy i przewodniki, a najlepiej do lasu wybierać się nie po grzyby tylko na spacer, pooddychać świeżym powietrzem. Nie ryzykujmy, bo jeden grzyb może zaważyć na naszym życiu.