Katedra w Sandomierzu po remoncie. Dzięki specjalistom jej wnętrze zostało... rozświetlone, użyto mnóstwo złota. Zobaczcie (DUŻO ZDJĘĆ)

Rozpoczęte w lipcu 2018 roku prace konserwatorskie obejmowały zabezpieczenie dekoracji malarskich oraz elementów kamiennych na sklepieniu nawy głównej i naw bocznych bazyliki. Konserwacji poddane zostały dekoracje malarskie autorstwa krakowskiego artysty Jana Bukowskiego zdobiące sklepienie i ściany naw bocznych. Poza elementami malarstwa równolegle prowadzono prace przy kamiennych żebrach, łukach i filarach. W marcu 2019 roku podjęto decyzję o poszerzeniu prac o renowację 12 witraży, zaprojektowanych przez Jana Bukowskiego a zrealizowanych w 1938 roku w Krakowskim Zakładzie Witrażów Żeleński. Dokonano również konserwacji techniczno-estetycznej wewnętrznego otoczenia od strony zachodniej. Pomimo poszerzenia pierwotnego zakresu prac projekt ukończony został w terminie.

Remont katedry w Sandomierzu pod okiem fachowców
W realizację projektu zaangażowanych było ponad 25 specjalistów związanych z konserwacją dzieł sztuki. To historycy sztuki, artyści plastycy, graficy, konserwatorzy dzieł sztuki, technicy malarstwa, pozłotnicy, tynkarze, kamieniarze. Wykorzystane zostały najwyższej jakości materiały i środki konserwatorskie, jak również nowatorskie zaplecze organizacyjne i narzędziowe oraz systemy rusztowań. Jak podkreśla Roland Róg, kierownik i wykonawca generalny prac konserwatorskich, zespół musiał radzić sobie z licznymi trudnościami. - Ze względu na gabaryt obiektu, wysokość naw, obecność bogatego wyposażenia we wnętrzu bazyliki – dostęp do niektórych miejsc był mocno ograniczony - mówił podczas konferencji podsumowującej prace konserwatorskie. - Problem ten został rozwiązany dzięki przemyślanemu systemowi rusztowań. Pozwoliły one konserwatorom dotrzeć w kluczowe miejsca oraz realizować wszystkie prace z należytą starannością.

Odkrycie, za odkryciem w katedrze w Sandomierzu
Nie obyło się bez przyjemnych niespodzianek. W trakcie prac odkryto między innymi warstwy barokowe w otoczeniu wejścia do Katedry oraz nawarstwienia kolorystyczne z różnych okresów historycznych w dolnych częściach cokołów filarów międzynawowych.

- Ponadto na płaszczyznach sklepień i na ścianach bocznych odkryte zostały licznie występujące relikty kolorystycznej warstwy gotyckiej - dodał Roland Róg. - Warstwy malarskie z poprzednich okresów historycznych w obszarze nawy głównej i naw bocznych, w niewielkim stopniu zachowania pokryte są dziś polichromią Jana Bukowskiego.

Przy remoncie katedry w Sandomierzu użyto mnóstwo złota
Mówiąc o ciekawostkach Roland Róg zdradził, że podczas prac konserwatorskich użyto 23 karatowego złota. - Gdyby położyć obok siebie 31 tysięcy płatków szlachetnego metalu, to mogłyby pokryć powierzchnię 200 metrów kwadratowych - obrazował konserwator.

Ponadto w ramach prowadzonych prac odtworzono oryginalną kolorystykę XX-wiecznego malarstwa. Ze względu na ilość kolorów dobieranych przez artystów z palety, renowacja tych warstw była wyjątkowo wymagająca.
Wprowadzono również zmiany w wystroju katedry. Zmieniona została kolorystyka w dolnych partiach cokołów filarów międzynawowych - przemalowana w latach 70 XX wieku. Popielato – zielony odcień został zastąpiony jasną, piaskowo-kamienną barwą - tłumaczył Roland Róg. - Nowa tonacja nawiązuje do kolorystyki górnych partii filarów. W efekcie wnętrze katedry zyskało typową dla gotyku lekkość.

Stawiają na promocję sandomierskiej katedry
W ramach projektu zrealizowane zostały także działania promocyjne, gdyż Katedrę odwiedza rocznie około 80 tysięcy turystów. Powstały między innymi ulotki informujące o projekcie, film i spoty wyemitowane w telewizji regionalnej oraz wirtualny spacer po Bazylice Katedralnej. Z myślą osobach słabowidzących lub niewidomych przed katedrą stanęła miniaturowa Bazylika. Przy wejściu bocznym do Katedry, od strony zabytkowej dzwonnicy zamontowano także specjalną tablicę z napisem Braille'a.

Ksiądz Zygmunt Gil, proboszcz parafii mówiąc o przeprowadzonych pracach nie zapomina o dalszych potrzebach. - Przed nami trzeci etap prac konserwatorskich, podczas których będziemy musieli wyremontować wszystkie elementy drewniane - zapowiedział ksiądz Gil. - Konserwacji wymagają także XVII wieczne organy. Przeprowadzenie tych prac zależy oczywiście od pozyskania funduszy.

Katedra w Sandomierzu to jeden z najstarszych obiektów architektury sakralnej w Polsce – jej rozbudowa z fundacji króla Kazimierza Wielkiego datuje się na 1361 rok. Powstały wówczas trzy nawy dobudowane do wczesnogotyckiej bryły dzisiejszego prezbiterium. Nazywana jest Matką Kościołów Diecezji Sandomierskiej zarówno ze względu na jej symbolikę religijną, jak i niekwestionowaną wartość historyczną i kulturową.

Wszystkie prace zrealizowane zostały w ramach projektu, z którym wystąpiła parafia katedralna: „Konserwacja wnętrz perły wczesnogotyckiej architektury sakralnej – Bazyliki katedralnej w Sandomierzu - etap II”. Przedsięwzięcie zrealizowane zostało dzięki wsparciu funduszy unijnych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach działania zarządzanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.