Jak przyznał doktor Marek Maciągowski, dyrektor Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach, każda z upamiętnionych osób to oddzielna historia okresu okupacji niemieckiej i dramatycznych czasów powojennej Polski. – Niektórzy z naszych bohaterów byli członkami konspiracji, zostali aresztowani w wyniku „wsyp”, donosów, wielkich akcji antypartyzanckich, jeden z upamiętnionych na kieleckim murze został zamordowany przez Niemców tylko dlatego, że sprzedawał chleb, by utrzymać własną rodzinę – powiedział doktor Marek Maciągowski.
Upamiętnianie na murach kieleckiego więzienia posiada przybliża trudną historię Kielc oraz regionu. – Możemy na nią spojrzeć z perspektywy jednostki. Coraz wyraźniej widać, że ludzie chcą poznawać nasze dzieje na przykładzie konkretnych osób. Dla większości jest to znacznie ciekawsze od historii zbiorowej – powiedział doktor Marek Maciągowski. Dyrektor Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach zauważył również, że postawy w okresie wojny i okupacji były bardzo różne.
Za handel chlebem – śmierć
Wśród upamiętnionych na murze pamięci kieleckiego więzienia znalazł się między innymi urodzony w Kielcach Józef Wójcik – uczestnik wojny obronnej 1939 roku. – W czasie okupacji, by utrzymać rodzinę zajął się „nielegalnym” handlem. Przywoził z Chęcin wypiekany biały chleb i sprzedawał go na kieleckim Rynku. Został aresztowany, a w nocy z 4 na 5 sierpnia 1942 roku postrzelony pod murami więzienia na ulicy Zamkowej. Zmarł w wyniku odniesionych ran w okolicach dzisiejszej ulicy Paderewskiego – opisał historię jednego z upamiętnionych na murach kieleckiego więzieniach, doktor Marek Maciągowski.
Nie wszyscy upamiętnieni zginęli w kieleckim więzieniu lub jego otoczeniu. Jedną z osób, która z ulicy Zamkowej została wysłana na śmierć był Włodzimierz Jabłoński – pracownik kieleckiego oddziału Państwowej Fabryki Amunicji w Pionkach. – W okresie okupacji działał w konspiracji. Po donosie, że pracuje „na niekorzyść Niemców”, został aresztowany. W rodzinnych zbiorach zachowały się jego kartki pisane z obozu na Majdanku. Według relacji kolegów więźniów został ciężko pobity i zmarł w obozowym szpitalu 14 listopada 1943 roku – powiedział dyrektor Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach.
Za pomoc Żydom
Równie tragicznie potoczyły się losy dwóch innych upamiętnionych osób – Ignacego Podolskiego oraz doktora Albina Urbanowskiego. – Pierwszy został aresztowany i rozstrzelany podczas publicznej egzekucji przed kościołem świętego Wojciecha w Kielcach 18 listopada 1943 roku. Po wojnie ciało zostało ekshumowane i pochowane na Cmentarzu Partyzanckim w Kielcach. Drugi był członkiem konspiracyjnych Narodowych Sił Zbrojnych. W marcu 1943 roku został aresztowany przez Gestapo i otruł się w kieleckim więzieniu. Po wydaniu ciała rodzinie został pochowany na cmentarzu w Zagnańsku – dodał doktor Maciągowski.
Za pomoc Żydom w okresie niemieckiej okupacji została upamiętniona na murach kieleckiego więzienia Anna Bogdanowicz. – Uratowała ona swoją przyjaciółkę z getta w Jaśle – Sarę Diller. Zorganizowała dla niej kryjówkę w okolicach Kielc. 6 listopada 1942 roku Anna Bogdanowicz, wraz z mężem i 11-letnim synem Antonim została aresztowana. Osadzono ją w kieleckim więzieniu, skąd przetransportowano do obozu w Auschwitz, gdzie zmarła na tyfus – powiedział doktor Marek Maciągowski. Dzięki pomocy Polaków Sara Diller przeżyła wojnę. W latach osiemdziesiątych Instytut Yad Vashem nadał Annie Bogdanowicz tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów Świata. Wśród upamiętnionych na murze pamięci kieleckiego więzienia znalazł się między innymi zamordowany przez komunistów Roman Mojecki pseudonim „Róg”, którego szczątki odnaleziono w Zgórsku.
Do tej pory na murach kieleckiego więzienia upamiętniono 157 osób, które zostały zamordowane w kieleckim więzieniu lub z tego miejsca zostały wysłane na śmierć. Nie jest to jednak koniec poszukiwań. – Przekonujemy się, że tych nazwisk jest coraz więcej. Mur pamięci przy kieleckim więzieniu staje się tym samym ważnym miejscem dla kielczan i mieszkańców regionu – zakończył doktor Marek Maciągowski.
W ostatnim czasie Ośrodek Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach upamiętnił kolejne 17 ofiar zbrodni niemieckich i komunistycznych. Są to: Józef Chmielewski, Ewaryst Żetycki, Stefan Krupski, Stanisława Znamierowska, Anna Bogdanowicz, Włodzimierz Jabłoński, Jadwiga Jonko – Sobocka, Wanda Polakowska, Edward Pietrasiewicz, Kazimierz Hempel, Roman Mojecki, Albin Urbanowski, Adam Bobrowicz, Józef Wójcik, Leon Cieśla, Franciszek Siudek oraz Jan Kopacz.
POLECAMY RÓWNIEŻ:
Zobacz także: Flesz. Zakaz handlu w niedzielę - rząd wstrzymuje zmiany
Źródło: vivi24
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
