Książka potrzebna nam coraz mniej?

Takie dane podała Biblioteka Narodowej pobadaniach przeprowadzonych przez agencję badawczą TNS Polska.

Ankieterzy przepytali ponad 3 tysiące osób w wieku ponad 15 lat. Wyniki tego rozpytania zasmuciły dyrektora Biblioteki Narodowej Tomasz Makowskiego. Tąpnięcie mocno w dół w czytelnictwie widać gołym okiem. – Kilka lat temu wydawało się, że jesteśmy na fali wznoszącej a nawyk czytelnictwa rozwija się – mówi Andrzej Dąbrowski, dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach. –Od kilku lat notujemy jednak spadek zainteresowania drukiem. Badania to tylko potwierdzają.

Do faktu, że nie przeczytali nawet jednej książki przyznało się aż 63 procent badanych, po maksimum 6 książek w ciągu tych 12 miesięcy sięgnęło 27 procent a 8,4 procent przeczytało więcej niż 7 książek.

Kto czyta?

Nie jest niespodzianką potwierdzone w badaniach spostrzeżenie, że czytanie jest dziedziczone: rodzice wyrabiają ten nawyk u dzieci. Zaobserwowano także, że jeśli sami czytamy mamy też czytających znajomych.
- Niestety, patrząc historycznie w Polsce nie było dobrych tradycji czytelnictwa – dodaje dyrektor Dąbrowski, stosunki feudalne nie sprzyjały jego popularyzowaniu. A próby nadrabiania zaległości od połowy XIX wieku jak widać nie całkiem się powiodły.

W Polsce nie ma także tradycji kolekcjonowania książek, w czasie wojen przetaczających się przez nasz kraj niszczono księgozbiory. Dzisiaj gros Polaków (blisko 40 procent) przyznaje się do posiadania do 50 książek, tyle mieści się na jednej, niezbyt dużej półce. Tych, którzy mają księgozbiór do 500 sztuk jest zaledwie kilka procent.

Biblioteki kuszą

Oczywiście, osoby czytające nie muszą kupować książek, mogą je pożyczać od znajomych czy z bibliotek, jednak do wyjątków należą biblioteki jak ta w Zagnańsku koło Kielc odnotowujące wzrost czytelników.

Bibliotekarze uważają, że malejące zainteresowanie bibliotekami to efekt niskich nakładów na nie. – Zaledwie połowa samorządów modernizuje swoje placówki, dotuje zakupy a bez nowości na półkach nie będzie czytelników – uważa dyrektor Dąbrowski. Jego biblioteka także zanotowała spadek czytelnictwa. Częściowo może on być spowodowany powstaniem uczelnianej nowoczesnej biblioteki, częściowo zmniejszeniem się liczby studentów a to związane jest z niżem demograficznym.

Tak czy inaczej dane są bardzo niepokojące. Chcielibyśmy widzieć Polaków jako kreatywnych i inteligentnych a o to bez oczytania trudno. Te 14 procent osób, które przyznają, że w ciągu roku nie przeczytały nic, to grupa analfabetów funkcjonalnych, którzy mają kłopoty ze zrozumieniem średniotrudnego tekstu na przykład instrukcji obsługi.

Czytajmy razem

Oczywiście nie można się poddawać. Trzeba zachęcać do czytania, temu maja służyć akcje: Cała Polska czyta dzieciom czy Narodowe Czytanie, w czasie którego za przykładem Prezydenta RP czytają aktorzy, urzędnicy, politycy. W tym roku we wrześniu będziemy wspólnie czytać „Quo vadis” Sienkiewicza. Poprawie czytelnictwa ma służyć także Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa.

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa
Do kuratorium oświaty w Kielcach wpłynęło 420 wniosków od szkół chcących kupić książki za ponad 3 miliony złotych w ramach rządowego programu. Wymaga to dołożenia 20 procent wkładu własnego, ale zdaniem 84 gmin (na 102 gminy w województwie) a także stowarzyszeń i fundacji, które szkoły prowadzą, warto inwestować w czytanie. Bo kto czyta jest po prostu mądrzejszy.