Licealiści z Chobrzan bohaterami filmu o młodzieży walczącej z komunistycznymi rządami w Polsce. Zobacz zdjęcia z planu filmowego

Dumy z młodych aktorów nie kryje Robert Soja dyrektor Zespołu Placówek Oświatowych w Chobrzanach, w ramach którego działa Liceum Ogólnokształcące. Dyrektor chętnie opowiada o tym, jak kilka tygodni temu budynek liceum i pobliski lasek Choiny zamienił się w plan filmowy. - Telewizja Polska kręciła u nas zdjęcia do reportażu o działającej w naszej szkole 70 lat temu grupie młodych chłopaków niegodzących się na komunistyczne rządy w Polsce - przypomina Robert Soja. - Założyli oni nielegalną Podziemną Organizację Wojskową, która działała z przerwami w latach 1950 -1952. Film nosi tytuł „Cena Wierności – Podziemna Organizacja Wojskowa w Chobrzanach”. Dla naszej młodzieży była to prawdziwa, żywa lekcja historii. To nie kartkowanie, słuchanie, ale udział w produkcji reportażu i przeżywanie akcji. Dla szkoły to olbrzymia promocja, bo reportaż będzie emitowany w paśmie ogólnopolskim.

Pomysł nakręcenia reportażu zrodził się po odsłonięciu tablicy upamiętniającej owe wydarzenia w listopadzie 2015 roku. Czego będzie dotyczył reportaż? - Chodzi o sytuacje i zdarzenia, jakie dotyczyły naszej szkoły - tłumaczy Robert Soja dyrektor szkoły. - Jest to początek lat 50-tych i powstającej organizacji opozycyjnej wśród naszej młodzieży licealnej. Ta organizacja miała być bezpośrednią opozycją w stosunku do ówczesnego Związku Młodzieży Polskiej.

Zdjęcia kręcono przez kilka dni w połowie sierpnia oraz pod koniec września. Klapsy padały w murach szkoły w Chobrzanach i pobliskim lasku Choiny, gdzie młodzi wyznaczali sobie konspiracyjne spotkania. Zdjęcia kręcono także w domu jednego z pomysłodawców powołania tajnej organizacji Sławomira Płazy oraz w starej szkole w Wiązownicy. Na plan filmowy zaproszono 12 uczniów, którzy przywołali w reportażu wydarzenia sprzed 70 lat. To uczniowie pierwszej, drugiej i trzeciej klasy chobrzańskiego liceum.

O okolicznościach powstania Podziemnej Organizacji Wojskowej w Państwowym Gimnazjum Ogólnokształcącym w Chobrzanach mówi Tomasz Styczeń nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w Zespole Placówek Oświatowych w Chobrzanach, który zaangażował się w powstanie reportażu. Tomasz Styczeń zbierał materiały w Instytucie Pamięci Narodowej Narodowej w Kielcach i nawiązał kontakt z dziennikarzami. - W tamtym czasie w Polsce trwał okres wzmożonego stalinizmu - przypomina Tomasz Styczeń. - Doszło do unifikacji życia politycznego, społecznego i gospodarczego. Na terenie placówek oświatowych główną rolę w życiu społeczności uczniowskiej odgrywała organizacja Związek Młodzieży Polskiej . Kontrolowała ona działalność innych organizacji szkolnych. Przynależność do niej była obowiązkowe, a odmowa przystąpienia do niej groziła nawet wydaleniem ze szkoły.

Tomasz Styczeń przypomina, że właśnie ta wszechwładza ZMP na terenie szkoły w Chobrzanach oraz bezpośrednia krytyka trzech członków miała bezpośredni wpływ na decyzję o powstaniu nielegalnej organizacji wśród uczniów gimnazjum w Chobrzanach. - W marcu 1950 roku podczas spotkania szkolnego koła ZMP, Zarząd publicznie skrytykował za bierność organizacyjną Bogdana Gizę, Zdzisława Grzesika i Zenona Surowca - dodaje nauczyciel. - Po zakończonym zebraniu przejęci dokonaną w ich mniemaniu niesłuszną krytyką postanowili założyć organizację. Pod koniec marca 1950 roku do organizacji zostali zwerbowani: Sławomir Płaza, Surowiec Zygmunt, Stawecki Stefan, Drzymalski Seweryn, Chaja Mieczysław, Rędziak Zygmunt, Górecki Marian.
W kwietniu 1950 roku odbyło się zebranie robocze organizacji. Podczas tego spotkania przyjęto nazwę, Podziemna Organizacja Wojskowa.

Jako główny cel Podziemna Organizacja Wojskowa w tym czasie miała być walka z aktywem ZMP w szkole, zrywanie plakatów propagandowych, niszczenie portretów przywódców politycznych, pisanie ulotek i odezw o charakterze antypaństwowym i anty ustrojowych. Ponadto członkowie organizacji podjęli decyzję o pozyskiwaniu i gromadzeniu broni palnej. Podczas spotkań uczestnicy na sugestie Seweryna Drzymalskiego postanowili nawiązać kontakt z ambasadą USA w Warszawie. Aby zdobyć pieniądze na wyjazd do stolicy, postanowiono starać się je uzyskać od okolicznych księży parafialnych. Mimo prób, proboszczowie odmawiali jakichkolwiek kontaktów o charakterze nielegalnym.

Decyzja o zaprzestaniu działalności Podziemnej Organizacji Wojskowej miała związek z podejrzeniami, że UB wpadła na trop organizacji. Po 22 listopada 1951 w obawie przed karą, organizacja kończy działalność. W styczniu 1952 roku większość członków organizacji zostaje aresztowana, osadzona w areszcie UB w Sandomierzu i poddana ciężkiemu śledztwu. W maju tego roku zapadają wyroki skazujące od roku do czterech lat. Karę odbywają w więzieniach w Jaworznie i Sosnowcu oraz w ośrodkach pracy więźniów w Jaworznie Chrusty i Sośnicy.

W 1952 na mocy amnestii złagodzono wyroki i większość skazanych wyszła na wolność w grudniu 1952 roku.

Uczniowie w nowych rolach:

• Mikołaj Kapuściński, klasa II LO– jako Sławomir Płaza
• Marcin Śmiechowski, klasa III LO– jako Zenon Surowiec
• Piotr Kortyka, klasa III LO– jako Bogdan Giza
• Wiktor Kapusta, klasa III LO– jakoSeweryn Drzymalski
• Wojciech Winiarczyk, klasa III LO– jako Zdzisław Grzesik w 1952 roku.
• Filip Winiarczyk, klasa I LO– jako Zdzisław Grzesik w 1950 roku.
• Michał Krupa, klasa II LO– jako przewodniczący szkolnego koła ZMP
• Kacper Adamczyk, klasa II LO– jako działacz szkolnego koła ZMP
• Marta Lasota, klasa III LO – jako uczennica Liceum w latach 50 - tych
• Anna Białek, klasa II LO– jako uczennica Liceum w latach 50 -tych
• Kinga Lachtara, klasa II LO– jako uczennica Liceum w latach 50 - tych