Niewiarygodna wojenna historia. Zagadka tajemniczej tablicy odkrytej w Baryczy rozwikłana

W minionym tygodniu ekipa budowlana rozpoczęła wcześniej remont elewacji internatu w naszym ośrodku.
Sensacyjne odkrycie
Remont był zaplanowany wcześniej i polega na wymianie zniszczonej elewacji i docieplenie jej. Już na samym początku, w ostatni czwartek robotnicy trafili na coś, o czym nikt wcześniej nie widział i nikt się nie spodziewał - opowiada Jan Słuszniak, dyrektor Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Baryczy. Gdy skuwali stary tynk, ich oczom ukazał się najpierw fragment, a następnie cała betonowo-kamienna tablica z piękną sentencją:

Jak głaz ten na barkach naszych,
Tak Ciebie Ojczyzno święta,
Wydźwigniem na szczyt, Potęgi chwały!

Na dole widać wyraźny podpis:

Kompania Szkolna 74 pp,
Rocznik 1902

100 lat po Bitwie Warszawskiej?

Pierwsza teoria, była następująca. - Budynek internatu został wybudowany w 1905 roku jako carskie stajnie. Później stacjonowało tu wojsko polskie i bardzo możliwe, że również oddziały, które w 1920 roku brały udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Skoro autorami wspaniałej sentencji są żołnierze z rocznika 1902, to jako 18-latkowie mogli właśnie w Baryczy szykować się do wojny, której los przesądził o kształcie całej nowożytnej Europy - wyjaśniał Jan Słuszniak, podkreślając, że to tylko jego podejrzenia, a nie żadne naukowe ustalenia. Choć jak zaznaczył, cała historia zamknięta zostałaby wspaniałą klamrą. - Tablica sprzed 100 lat zostałaby odkryta tuż przed setną rocznicą Bitwy Warszawskiej, która przypada 15 sierpnia, a więc za kilkanaście dni - mówi wyraźnie podekscytowany.

Historyczne nieścisłości
Już po publikacji tych rewelacji zgłosił się do nas Jan Nowak, znany konecki pasjonat, który, który w całej sprawie zauważył kilka nieścisłości. - Od dawna interesuję się historią 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty z Lublińca, ponieważ służył w nim mój dziadek - mówi Jan Nowak. - Znam dość dokładnie cały szlak bojowy tego oddziału i wiem, że w trakcje wojny w 1920 roku pułk nie stacjonował w rejonie Baryczy. Dodatkową przesłanką jest również fakt, że dopiero w 1926 roku w tym miejscu powstał obóz ćwiczebny. - opowiada Jan Nowak.

Potwierdza to artykuł zamieszczony na stronie poświęconej historii 74 pułku z Lublińca. Czytamy w nim, że żołnierze zakwaterowani byli w namiotach i barakach i właśnie w 1926 roku jedną z pierwszych jednostek, które testowały nowy obóz był 74 pułk piechoty z Lublińca. Tego roku w Baryczy szkoliła się Kompania Szkoleniowa złożona z żołnierzy pułkowych.
I tutaj pojawia się nowy wątek w całej historii. Otóż w 1926 roku na pamiątkę pobytu na poligonie żołnierze wznieśli z granitowych głazów pomnik. Znajdował się on przy cerkiewnym cmentarzu. Po wybuchu II wojny światowej Niemcy rozebrali cerkiew, a pomnik zburzyli. W 1991 roku ksiądz Andrzej Wierzbicki znalazł i zidentyfikował centralny kamień z pomnika a następnie sprowadził go do Smogorzowa w powiecie przysuskim i uczynił głównym elementem pomnika poświęconego żołnierzom 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty, który stanął przed tamtejszym kościołem. Nigdy nie udało się jednak odnaleźć tablicy, która znajdowała w centralnym punkcie pomnika. Aż do teraz, bo właśnie tę tablicę odkryli robotnicy podczas remontu internatu w Baryczy.

Z narażeniem życia
- Wszystko wskazuje na to, że ktoś po zniszczeniu pomnika przez Niemców, zabrał tablicę i wmurował ją w ścianę ośrodka, a następnie ukrył pod tynkiem - opowiada Jan Słuszniak i nie ma wątpliwości, że to historia jeszcze ciekawsza. - Ktoś z narażeniem życia, w pośpiechu ratował przed zniszczeniem i okupantem narodową pamiątkę. I widać, że wielkiej tajemnicy, bo tablicę odkryto dopiero teraz - zauważa dyrektor i bardzo chciałby, aby tablica została w Baryczy. - W końcu pomnik stał właśnie w Baryczy. Może warto go właśnie tu odtworzyć - zastanawia się.