O reformie programu "Czyste powietrze" - rozmowa z pełnomocnikiem prezesa Rady Ministrów Bartłomiejem Orłem, ministrem od smogu

Trwa reforma programu „Czyste powietrze”. Jakie obszary ulegną poprawie? Co się zmieni? Jakie zostaną wprowadzone ułatwienia dla osób, które ubiegają się o dofinansowanie do wymiany starych źródeł ciepła na nowe, ekologiczne?
Walczymy o to, by „Czyste powietrze” było programem prostszym, łatwiejszym dla Polaków, dużo bardziej intuicyjnym. Pierwsze zmiany są już widoczne. Kiedyś trzeba było złożyć stos kartek w ramach wniosku o dofinansowanie - dziś w ciągu 15 minut jesteśmy w stanie wyklikać wniosek drogą internetową. Druga zmiana, która jest kluczowa dla funkcjonowania programu, to czas rozpatrywania wniosku. Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej ten czas wynosi 30 dni, ale efektywny czas rozpatrywania wniosku to obecnie 21 dni. Wraz z cyfryzacją i większą liczbą wniosków składanych elektronicznie czas ten będzie się skracał i ta dynamika rozpatrywania wniosków będzie jeszcze większa. Musimy pamiętać, że walczymy o jak największą liczbę składanych wniosków. I tu widzimy konieczność poprawy, bo mówimy o trzech milionach kotłów do wymiany w perspektywie 10 lat. Z drugiej strony musimy pamiętać, że jeżeli czas rozpatrywania wniosków byłby zbyt długi, to system by się zakorkował. Polacy czekaliby na fundusze z programu, a chodzi o to, by jak najszybciej mogli otrzymać pieniądze na zakup nowego źródła ciepła.

Czy patrząc na dane historyczne możemy powiedzieć, że program „Czyste powietrze” okazał się sukcesem?
Tak. Pamiętajmy, że to pierwszy tak duży program zwalczania zanieczyszczenia powietrza o budżecie 103 miliardy złotych w perspektywie 10 lat. Tak kompleksowego i dużego programu wspartego środkami unijnymi nie było. To proces, który się cały czas doskonali. Widzimy błędy, poprawiamy je, staramy się włączać system bankowy w składanie wniosków, co powinno przynieść sporą liczbę aplikacji. 1 października weszły w życie przepisy, które zobligowały gminy do wydawania zaświadczeń o dochodach na rzecz programu, by Polacy mogli korzystać ze zwiększonego poziomu dofinansowania do wymiany czy to źródła ogrzewania, czy kotłowni gazowej, czy stolarki okiennej lub wykonania termomodernizacji budynku. Program cały czas żyje. Jestem przekonany, że w kolejnych latach liczba wniosków będzie rosła.

Reforma przepisów i usprawnienie procedur to jedno. Ważną kwestią jest także zwiększanie świadomości społecznej na temat szkodliwości smogu i źródeł jego emisji. Będzie kolejna odsłona akcji promocyjnej programu „Czyste powietrze”?
Będziemy chcieli dotrzeć do większej liczby mieszkańców, zwłaszcza tych, którzy mają utrudniony dostęp do internetu, a korzystają częściej z mediów tradycyjnych takich jak telewizja czy radio. Będziemy się starać zwiększyć dostęp do informacji. Pamiętam, jak pięć lat temu zaczynałem współpracę z Polskim Alarmem Smogowym. Dziś ta perspektywa społeczna jest zupełnie inna. 98 procent Polaków wskazuje smog jako realny problem, podczas gdy wcześniej mylono to zjawisko z emisją CO2. Ten rok będzie przełomowy – pierwszy rok, kiedy zostanie sprzedanych mniej kotłów na paliwo stałe niż pomp ciepła. Możemy mówić o kopernikańskim przełomie w myśleniu Polaków o smogu.