Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Od starego do nowego, czyli o dziejach Nowego Korczyna - poznaj historię naszego nowego miasta

Tomasz Trepka
Synagoga w Nowym Korczynie. Miasto przez wiele lat było w zdecydowanej większości zamieszkane przez ludność żydowską
Synagoga w Nowym Korczynie. Miasto przez wiele lat było w zdecydowanej większości zamieszkane przez ludność żydowską
Dzięki wsparciu rodziny królewskiej, przez wiele lat XV i XVI wieku Nowy Korczyn był znaczącym ośrodkiem politycznym, administracyjnym oraz gospodarczym. Mieszkało tu nawet 4 tysiące ludzie co w dawnych latach oznaczało duże miasto. Od 1 stycznia 2019 roku znów stał się miastem, obecnie mieszka tu tylko 1 tysiąc osób.

Już z XII wieku pochodzą informacje o miejscowym kościele na prawym brzegu Nidy.
"Wiarygodność interesującego nas przekazu popierają: dane architektoniczne, wskazujące na XII-wieczną metrykę tutejszego kościoła a także położenie Starego Korczyna przy uchwytnej w XIII wieku drodze handlowej, wiodącej z Nowego Sącza przez Wojnicz i Opatowiec w kierunku Sandomierza […] oraz fakt wczesnej lokacji w pobliżu miasta, które otrzymało prawo niemieckie już około połowy XIII wieku. W nowej osadzie miejskiej, powstałej niedaleko starej, już w połowie XIII wieku możemy stwierdzić istnienie kościoła parafialnego, będącego filią kościoła w Starym Korczynie, w pierwszym zaś spisie dziesięciny papieskiej z 1326 roku Stary Korczyn pojawia się jako stolica dekanatu. Wszystkie te momenty, potwierdzając przytoczony na początku przekaz dokumentu, wskazują na dawność tutejszego ośrodka kościelnego, istniejącego zapewne już w początkach XII wieku, a być może już w XI wieku" – pisał o początkach Korczyna, badacz dziejów Kościoła w Polsce Eugeniusz Wiśniowski.

Korczyn - Obok starego, powstaje nowy

Z upływem lat zagospodarowaniu uległ również lewy brzeg Nidy. "Tam też Bolesław Wstydliwy lokował ośrodek miejski nazwany Nowym Miastem Korczynem dla odróżnienia od dotychczasowej osady, którą nazwano Starym Korczynem" – pisali autorzy monografii o dziejach miasta, Stanisław Przybyszewski oraz Andrzej Bienias. Nie możemy z całą pewnością stwierdzić, kiedy powstał dokument lokacyjny. Najprawdopodobniej miało to miejsce około 1258 roku. Tą datę przyjmuje sięjako oficjalny początek miasta.

Na rozwój miasta miało wpływ kilka czynników. W pobliżu Nowego Korczyna przebiegały ważne szlaki handlowe, w tym tak zwany szlak ruski łączący Wrocław i Kraków z Kijowem oraz szlak łączący z terytorium Węgier. Jednocześnie ośrodek otoczony był przez dobrej jakości gleby, co gwarantowało stabilny rozwój rolnictwa oraz chów bydła. Ważnym czynnikiem pozostawał również rozwinięty przemysł oraz rzemiosło na ziemi wiślickiej. Istniała jednak jeszcze jedna istotna przyczyna, która wpłynęła na lokalizację nowego miasta.

" Bardzo ważnym czynnikiem rozwoju był ośrodek władzy – zamek na terenie dzisiejszej wsi Stary Korczyn – siedziba księcia Bolesława Wstydliwego i jego kancelarii" – opisywali sytuację miasta w XIII wieku, autorzy książki o dziejach Nowego Korczyna.
Nowy Korczyn rozwijał się dzięki usytuowaniu w pobliżu dwóch ważnych rzek – Nidy oraz Wisły. Przed wybuchem II wojny światowej istniał tam port rzeczny, którym spławiano drewno. Dobrze rozwinął się miejscowy handel, ze względu na stały dostęp do wielu towarów. Zajęciem tym parali się przede wszystkim żydowscy mieszkańcy miejscowości.

Święta Kinga, piwo i sejmiki

W XIII wieku dochodzi do poważnych zmian w Nowym Korczynie. Dzieje się tak za sprawą, uznanej za świętą, królowej Kingi, żony Bolesława Wstydliwego, która w 1257 roku sprowadza do miasta franciszkanów. Obok klasztoru utworzono w Nowym Korczynie również parafię z kościołem pod wezwaniem świętej Elżbiety Węgierskiej, ciotki świętej Kingi.

W 1300 roku miasto został splądrowane przez Rusinów. Spłonął wówczas zamek, klasztor franciszkański oraz wspomniany kościół. Wkrótce jednak Nowy Korczyn stał się ważnym ośrodkiem, będąc jednocześnie miastem królewskim. Był siedzibą komory celnej, której dochód trafiał do skarbu państwa. Ośrodkiem, takim jakim był Nowy Korczyn rządził wójt, którym w owym czasie był nieznany bliżej Henryk.

Już w XIV wieku Nowy Korczyn był znany z… warzenia piwa, które konkurowało z krakowskim trunkiem. "Niewykluczone, że piwowarstwo miało bezpośredni związek z zamówieniami dworu królewskiego, skoro piwo korczyńskie dowożono także na Wawel: – pisali Stanisław Przybyszewski i Andrzej Bienias.

Jak wyglądał ówczesny Nowy Korczyn? Już w drugiej połowie XVI wieku posiadał on kilka mostów. Centrum miasta stanowił rynek z ratuszem.

"Na rozwój miasta wielki wpływ miał fakt wybudowania tu przez króla Kazimierza Wielkiego zamku, w którym wielu monarchów wraz z dworem przebywało. Kolejnym czynnikiem rozwojowym był wybór Nowego Miasta Korczyna na miejsce zjazdów szlacheckich w XV wieku, które później przekształciły się w sejmiki" – pisali Stanisław Przybyszewski oraz Andrzej Bienias.

Wspomniany zamek został zniszczony w XVII wieku, a w kolejnym stuleciu ostatecznie rozebrany. Miasto pełniło również siedzibę, jak na owe czasy zamożnego, starostwa.

Okres świetności Nowego Korczyna przypada na koniec XIV oraz XV i częściowo również XVI wiek. Mieszkańcy miasta byli świadkami wielu ważnych wydarzeń politycznych. W mieście wystawiano przywileje, zawierano rozejmy oraz wielokrotnie goszczono rodzinę monarszą. To w Nowym Korczynie zawiązano konfederację w maju 1439 roku na czele której stanął Spytek z Melsztyna. Wymierzona była w rządy biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. W Nowym Korczynie nie myślano tylko o polityce, ale również o edukacji. Istniała tutaj szkoła, która mogła się poszczycić wysokim poziomem nauczania, również dzięki ożywionym kontaktom z Akademią Krakowską, dziś Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie. Jednak i w okresie świetności Nowy Korczyn dotykały klęski. Szczególnie bolesny dla mieszkańców okazał się pożar z 1474 roku.

XVII wiek: powolny upadek Nowego Korczyna

W XVI wieku Nowy Korczyn doczekał się szpitala miejskiego. W 1657 roku miasto zostało splądrowane. Tym razem przez szwedzkich sojuszników z Węgier na czele z księciem Jerzym II Rakoczym. – Razem z Kozakami dokonano rabunków, zamordowano część mieszkańców. Wśród nich byli zakonnicy franciszkańscy.

Mimo, że miasto próbowano wydźwignąć z marazmu, między innymi przez nadanie przywilejów, kolejne klęski dotknęły Nowy Korczyn w XVIII wieku. Oprócz następnych zniszczeń dokonanych przez Szwedów, miasto zostało nawiedzone przez epidemię dżumy. Do końca istnienia Rzeczpospolitej ośrodek już nie nawiązał do lat swojej świetności. Już na początku XIX wieku Nowy Korczyn stał się świadkiem walk wojsk Księstwa Warszawskiego z monarchią Austro-Węgierską. Były to kolejne bolesne ciosy dla mieszkańców tego niegdyś znaczącego ośrodka miejskiego. W drugiej połowie XIX wieku Nowy Korczyn zamieszkiwany był przez niecałe 4 tysiące mieszkańców. Zdecydowaną większość, około 76% stanowiła ludność żydowska.

1869 rok okazał się dla Nowego Korczyna szczególnie trudny – utracił on wówczas na dziesiątki lat prawa miejskie.

Odzyskał je 1 stycznia 2019 roku. Obecnie w Nowym Korczynie mieszka około 1030 osób.

POLECAMY RÓWNIEŻ:




Na te psy musisz mieć pozwolenie urzędnika! To groźne zwierzęta!


Prezenty dla dzieci na Mikołajki 2018. TOP 10



Rzadko widujesz te znaki drogowe. Lepiej przypomnij sobie, co oznaczają!



Najlepsze seriale 2018 roku. Jaki wybrać na wieczór? Zobacz najciekawsze




Śladami słynnych filmów i seriali - miejsca, które trzeba odwiedzić! [GALERIA]



Plastik i śmieci zalewają Ziemię? Zobacz niezwykłe zdjęcia z kosmosu


ZOBACZ TAKŻE: FLESZ. ROŚNIE PŁACA MINIMALNA - ILE WYNOSI?

Źródło:vivi24

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na echodnia.eu Echo Dnia Świętokrzyskie