Pęknięcia, nierówna posadzka, wilgoć. Z remontem kościoła w Małoszowie w gminie Skalbmierz nie można było dłużej czekać [ZDJĘCIA]

Coraz liczniejsze i powiększające się pęknięcia na ścianach, odpadająca farba, nierówna posadzka i wyczuwalna wilgoć najlepiej o tym świadczyły. Niestety możliwości finansowe parafii, którą tworzy około 700 osób, nie pozwalały na rozpoczęcie bardzo kosztownych remontów.

W tym roku po 4 latach składania wniosków o dofinansowanie koniecznych prac, staraniem burmistrza Skalbmierza, parafia w Małoszowie znalazła się wśród podmiotów, które otrzymały środki. W związku z tym przystąpiono do pierwszego etapu prac, które mają zabezpieczyć konstrukcję kościoła przed dalszym pękaniem, a w konsekwencji zawaleniem.

Od wielu lat wielokrotnie przeprowadzono reperację ścian i tynków kościoła bez osiągnięcia wyraźnego skutku. Nigdy bowiem nie ustalono przyczyn powstania uszkodzeń a jedynie likwidowano skutki. Kościół zlokalizowany jest wyjątkowo niekorzystnie na gruntach lessowych z licznymi wkładkami gruntów nienośnych w postaci namułów oraz w niższych partiach glin plastycznych, na których gromadzi się woda. Warunki posadowienia pogarsza fakt, że kościół jest usytuowany na tarasie utworzonym poprzez niwelację sąsiadującego zbocza góry. W tej sytuacji wody opadowe spływają po warstwach spoistych podłoża gruntowego pod fundamenty obiektu powodując ich nierówne osiadanie. W tych niekorzystnych warunkach ustawiczne usuwanie powstających uszkodzeń kościoła bez precyzyjnego ustalenia przyczyn ich występowania było działaniem mało skutecznym. Celem rozpoznania przyczyn występowania prawie w sposób ciągłych uszkodzeń dokonano następujących czynności: wykonano opinię geotechniczną określającą warunki gruntowo-wodne rejonu lokalizacji kościoła i odkrywki fundamentów celem określenia ich konstrukcji a także poziomu posadowienia podeszwy fundamentów

Wykonane badania i ekspertyzy wskazały na konieczność wykonania w trybie pilnym następujących prac: drenaż zaporowy i kanalizacja odprowadzająca wody z rur spustowych poza teren lokalizacji kościoła; likwidacja pęknięć wewnętrznych i zewnętrznych; remont tynków wewnętrznych; remont tynków zewnętrznych; izolacja pozioma murów.

Projektowane nowe odprowadzenie wód opadowych z dachu kościoła oraz wykonanie drenażu zaporowego ma za zadanie ochronę fundamentów i zapobieganie dalszym spękaniom ścian kościoła. Izolacja pozioma zabezpieczy mury przed wilgocią a usunięcie spękań ścian i tynków pozwoli na prowadzenie prac konserwatorskich wewnątrz świątyni.

Pierwszy etap prac obejmie trzy duże zadania: opanowanie spływającej wody, która jest sprawcą największych szkód, poprzez wykonanie systemu kanalizacji deszczowej i drenażu zaporowego od strony wzgórza cmentarnego; naprawienie i zabezpieczenie powstałych zniszczeń w murach kościoła, to znaczy likwidacja pęknięć i zarysowań ścian poprzez iniekcje; zabezpieczenie zniszczonych miejsc taśmami lub siatkami z włókna węglowego; remont tynków zewnętrznych i wewnętrznych w miejscach wykonanych zabezpieczeń; scalenie kolorystyczne z pozostającymi tynkami; wykonanie izolacji poziomej ścian.

Koszt wymienionych prac został wyceniony na około 380 tysięcy złotych. Znaczną ich część pokryją uzyskane z trzech źródeł dotacje. Współfinansującymi są: Fundusz Kościelny – 100 tysięcy złotych; Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 80 tysięcy złotych; Świętokrzyski Wojewódzki Konserwator Zabytków – 40 tysięcy złotych. Pozostałą część pokryje Parafia ze składek wiernych.

Jest to niestety dopiero początek i pierwszy etap prac. Wymiany wymaga także posadzka, a jeśli prace związane z odpływem wody nie spełnią oczekiwań niezbędne będzie podbicie fundamentów. Po zakończeniu prac związanych z umocnieniem konstrukcji trzeba będzie zająć się pracami typowo konserwatorskimi, by przywrócić pierwotny wygląd kościoła, czyli odkryć i odtworzyć kamienną ornamentykę oraz odrestaurować główny ołtarz oraz kamienne portale.

Kościół parafialny w Małoszowie jest obiektem murowanym z kamienia i cegły z dachami konstrukcji drewnianej krytymi blachą miedzianą. Kościół wybudowany został około 1640 roku. Zabytkowa świątynia położona na wzgórzu wśród zieleni razem z sąsiadującą wyremontowaną dzwonnicą zachwyca odwiedzających swoim pięknem. Brak w przeszłości skutecznych działań zabezpieczających świątynię powoduje obecnie szybko postępujące uszkodzenia konstrukcji budynku. Należy podkreślić, że od roku 2013 wysiłkiem parafian przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego oraz środków z funduszu Unii Europejskiej wykonano prace remontowe i konserwatorskie za ponad 0,5 miliona złotych. Wykonano między innymi gruntowną konserwację dwóch bocznych ołtarzy zniszczonych po barbarzyńskim włamaniu i kradzieży niektórych ich elementów. Poddano renowacji figury, krzyż, chrzcielnicę i ambonę. Zagospodarowano przestrzeń wokół kościoła i dokonano renowacji zabytkowej dzwonnicy.