Poseł Agata Wojtyszek o Rządowym Funduszu Dróg Samorządowych. Będzie wiele nowych możliwości

Pani Poseł, już od kilku lat samorządy mogą starać się o przyznanie dofinansowania w ramach Funduszu Dróg Samorządowych. To Pani jako ówczesny wojewoda świętokrzyski, odpowiedzialna była za uruchomienie rządowego programu na terenie naszego województwa. Jak wyglądały początki wdrażania Funduszu Dróg Samorządowych w naszym regionie? Czy samorządy od razu były zainteresowane takim dofinansowaniem?

Myślę, że warto wspomnieć, że poprzednie programy związane z funduszem drogowym nie zadowalały w pełni samorządów. Prezydenci, burmistrzowie i wójtowie zgłaszali uwagi do programu dotyczące zbyt niskiego dofinansowania dla wielu gmin i powiatów. Po drugie, czas realizacji zadań też był niewłaściwy, bo często nie dało się w jednym roku zaplanować, przygotować inwestycji, dopełnić wszelkich formalności i jej zrealizować, a tego wymagał program. Dlatego też z dużym zadowoleniem samorządy przyjęły informację, że ich głosy są dostrzegane przez rząd premiera Mateusza Morawieckiego, i że taki właśnie projekt jest przygotowywany. W oparciu o głosy samorządowców powstał właśnie Fundusz Dróg Samorządowych. Program, który dał naszemu regionowi środki finansowe, jakich jeszcze nigdy w historii nie było. Pierwszy nabór na terenie województwa świętokrzyskiego cieszył się dużym zainteresowaniem. Zostało do niego zgłoszonych ponad 300 poprawnie złożonych projektów. Warto podkreślić, że wszystkie projekty, które dobrze przygotowano pod względem formalnym zostały również przeze mnie jako wojewodę świętokrzyskiego zarekomendowane do realizacji oraz pozytywnie zaopiniowane przez premiera Mateusza Morawieckiego. W tym momencie jesteśmy na takim etapie, że oddawane są te drogi, do których dofinansowanie przyznawaliśmy właśnie podczas pierwszego naboru wniosków. Okazało się także, że pojawiły się również oszczędności wynikające z ogłaszanych przetargów, albo też zdarzyło się, że któryś z samorządów, z różnych powodów nie mógł zrealizować swojego zadania. Dzięki zaangażowaniu mojemu i służb wojewody, które pracowały profesjonalnie, poczyniliśmy kolejny krok, polegający na zorganizowaniu naboru uzupełniającego pozwalającego na wykorzystanie wszystkich oszczędności. Mogło się to stać za zgodą ministra A. Adamczyka, za co jeszcze raz serdecznie dziękuję. Nie musieliśmy oddawać żadnych środków i dzięki temu wszystkie pieniądze, które przyznane zostały dla naszego regionu mogliśmy wykorzystać. Tak stało się właśnie po raz pierwszy w historii, że nie było listy rezerwowej i podstawowej ponieważ wszystkie samorządy w pierwszym naborze otrzymały dofinasowanie. Drugi nabór odbył się jesienią 2019 roku i środki finansowe, które wówczas zostały zaoszczędzone – 52 miliony złotych – przekazane zostały dla samorządów z terenu województwa świętokrzyskiego. Pragnę tutaj podkreślić, że zwracałam się także z prośbą do Pana ministra o wyrażenie zgody, aby zostały one docenione za gotowość, za to, że z dbałością przygotowały projekty, w trosce o dobro swoich mieszkańców. Wszystkie samorządy z naboru uzupełniającego otrzymały 80 procentowe dofinansowanie. Z wielką przyjemnością odbieramy właśnie dziś te zadania, które wtedy były realizowane w cyklu jednorocznym, to na przykład wiele ulic w Starachowicach i powiecie kieleckim. Myślę, że powiat kielecki jest rekordzistą w kraju jeżeli chodzi o ilość zrealizowanych dróg. Warto też podkreślić, że podczas poprzednich naborów wiele dróg zgłoszonych zostało do realizacji w cyklu wieloletnim, chociażby droga w gminie Bieliny. Droga, której tak naprawdę jeszcze dziś nie ma i nie było jej również w momencie ogłaszania naboru, będzie wybudowana na potrzeby mieszkańców nowego osiedla domów jednorodzinnych. Podobna sytuacja jest w gminie Łagów, gdzie także wybudowana zostanie zupełnie nowa droga. Myślę, że jest to wyjście w kierunku rozwoju gmin, bo dzięki budowie takich dróg w cyklu pięcioletnim, tak jak to zrobiły Bieliny, samorząd może przyciągnąć nowych mieszkańców i stworzyć im naprawdę bardzo dobre warunki do życia. Ten program był bardzo sprawnie wdrożony. Zdarzały się jednak takie sytuacje, że pewne gminy nie mogły złożyć swoich wniosków, bo nie były odpowiednio przygotowane. W jednej ze świętokrzyskich gmin nie zostały wykupione grunty i nie należały do gminy. Samorząd musiał dopiero wszystkie prawne aspekty uregulować i mógł wziąć udział w kolejnym naborze – w 2020 lub 2021 roku.

Jak Pani uważa, czy program przyczynił się do realizacji wielu ważnych inwestycji drogowych, których tylko w tym roku do użytku mieszkańców oddano na terenie województwa kilkadziesiąt?

Przez wiele samorządów, bez takiego rządowego dofinansowania, nie byłoby możliwe zrealizowanie tak licznych zadań drogowych. Były takie gminy, które tak jak w programie poprzedzającym Fundusz Dróg Samorządowych, nawet nie składały wniosków wiedząc, że po prostu nie spełniają one kryteriów, które wyraźnie zaprezentowane zostały podczas naboru. W pierwszym naborze świętokrzyskie otrzymało ponad 300 milionów złotych, przeznaczonych na rozwój regionalnej infrastruktury i zwiększenie bezpieczeństwa na drogach. To naprawdę ogromny zastrzyk gotówki dla regionu. Bez tych środków, bez tego programu na pewno bezpieczeństwo na drogach nie byłoby na takim poziomie, na jakim jest obecnie. Drogi byłyby zdecydowanie w gorszym stanie. Jest to bardzo ważne z perspektywy przede wszystkim mieszkańców danych gmin i powiatów, jak i wszystkich tych, którzy z tych dróg korzystają. Będąc także kierowcą i jeżdżąc po regionie sama zauważam i ogromnie się z tego cieszę, że właściwie, w każdej gminie, w każdym powiecie drogi są budowane i modernizowane w taki sposób, aby dostosować je do oczekiwań osób z nich korzystających. W kolejnej odsłonie Funduszu Dróg Samorządowych, przedstawiciele gmin i powiatów będą mogli składać również wnioski na zdecydowanie mniejsze zadania, których zgłoszenie do tej pory nie było możliwe, chociażby na poprawę bezpieczeństwa na przejściach dla pieszych poprzez budowę wzniesień czy instalacji dodatkowego oświetlenia. To nowy pomysł rządowy, który jest bardzo trafiony ponieważ jeśli chodzi o przejścia dla pieszych to wciąż ginie na nich bardzo dużo osób. Te zadania będą mogły być realizowane już w 2021 roku.

Patrząc na zrealizowane inwestycje, pojawia się przekonanie, że są one wykonane na wysokim poziomie. Warto wspomnieć, że podczas tych drogowych przedsięwzięć, często powstają lub modernizowane są również inne niezbędne elementy infrastruktury: bezpieczne przejścia dla pieszych, chodniki, odwodnienia, pobocza?

Dokładnie tak. Dlatego te pieniądze są tak ważne, bo drogi wykonywane są kompleksowo, wraz z chodnikami. Muszą one spełnić wyznaczone standardy i do tej pory zawsze wyżej oceniane były zadania drogowe, które zawierały wszystkie wspomniane elementy. Dotychczas jednak nie było możliwości wykonania zadania jedynie na przejściu dla pieszych. Teraz to się zmieni i zwiększą się możliwości samorządów w tym zakresie. Tu przyświeca wyłącznie jedna idea – poprawa bezpieczeństwa wszystkich użytkowników dróg.

Jest Pani członkiem sejmowej Komisji do spraw Infrastruktury. To ważny organ, który analizuje, a następnie opracowuje programy pomocowe dla samorządów na terenie całej Polski. Jak wyglądają poszczególne etapy opracowywania tego typu przedsięwzięć?

Jesteśmy właśnie po analizie programu Funduszu Dróg Samorządowych w nowej odsłonie, który zmieni znacznie swoje oblicze. Dwa lata realizacji programu pozwoliło na wyciągnięcie pewnych wniosków i wsłuchiwanie się w kolejne głosy samorządów. Poza wspomnianym przeze mnie wcześniej zadaniem jakie będzie można realizować w ramach kolejnej edycji Funduszu Dróg Samorządowych , możliwym będzie także wnioskowanie – bezpośrednio do ministra – o zadania, które wykonuje marszałek województwa, a konkretnie o obwodnice na drogach wojewódzkich. To też bardzo ważna zmiana bo do tej pory samorząd województwa nie miał takiej możliwości, a przecież drogi wojewódzkie są również bardzo istotne. Niestety w wielu miejscach naszego regionu są one w złym stanie technicznym, dlatego to dobra wiadomość, że na to zadanie premier postanowił przeznaczyć dodatkowe dwa miliardy złotych. Ich głównym celem będzie wsparcie Funduszu Dróg Samorządowych. Pieniądze pozwolą samorządom każdego regionu, w tym myślę, również świętokrzyskiego na drogowe modernizacje. Liczę, że pan marszałek skutecznie będzie o nie zabiegał Osobiście będę wspierała z całych sił każdą taką inwestycję. To wszystko wpłynie na poprawę jakości dróg wojewódzkich oraz na bezpieczeństwo i komfort ich użytkowników. Szczególnie ważne są obwodnice, które wyprowadzają ruch z miasta.

Jeszcze jedno ważne zadanie pojawia się w nowej odsłonie rządowego Funduszu Dróg Samorządowych. Chodzi o drogi, które znajdują się na terenie takich miast jak Kielce, miast na prawach powiatu, które do tej pory były wykluczone z tego programu. Samorządowcy z naszego regionu zwracali na to uwagę i cieszę się, że w tym momencie jest możliwość, że również i Kielce będą mogły zabiegać o rządowe pieniądze. W tym przypadku, wnioski będą składane bezpośrednio do ministra. Na ten rodzaj zadań został przeznaczony miliard złotych dodatkowo.

Niejednokrotnie samorządowcy w rozmowach ze mną zwracali uwagę, że sposób liczenia dofinansowania w programie mógłby zostać zmieniony. Do tej pory dofinansowanie wynosiło od 50 do 80 procent, ale jego wartość była liczona na podstawie wskaźnika dochodu PKB na jednego mieszkańca. Pod uwagę brany był każdy dochód, nawet ten jednorazowy dla gminy czy powiatu. Często zdarzało się samorządom w ciągu roku sprzedać jakieś nieruchomości, co wliczane było do dochodu. Teraz za sugestią przedstawicieli gmin i powiatów, co pokazuje, jak bardzo rząd wsłuchuje się w głosy samorządów, ten wskaźnik będzie liczony tylko od dochodów, które są stałe, czyli po prostu od podatków.

Jestem na bieżąco ze zmianami jakie wprowadzone zostaną do Funduszu Dróg Samorządowych, ponieważ byłam posłem sprawozdawcą tej ustawy. Tak naprawdę, przy jednym głosie wstrzymującym, wszyscy posłowie Komisji Infrastruktury zagłosowali za tymi zmianami. To pokazuje jak ten program jest istotny i ważny oraz to, że w bardzo przystępnej formie dedykowany jest samorządom bez względu na to jaką opcję polityczną reprezentują.

Według mnie, warto również podkreślić, że rząd nie tylko wspiera samorządy, ale również buduje drogi krajowe, buduje obwodnice – program 100 obwodnic – pozwala na powstanie w naszym regionie czterech obwodnic. To się dzieje, to jest naprawdę dynamiczne i realizowane mimo pandemii, zgodnie z zaplanowanym harmonogramem. Jedna z tych obwodnic jest tuż przed podpisaniem umowy z wykonawcą wyłonionym w drodze przetargu. Myślę tutaj o obwodnicy Wąchocka bardzo długo wyczekiwanej przez mieszkańców. Tym bardziej cieszy mnie fakt, że również w tym projekcie miałam swój niemały udział.

Teraz jest Pani świętokrzyskim głosem w Sejmie. Jakie punkty znalazły się na liście priorytetów na najbliższe miesiące i co udało się już zrealizować?

Myślę, że warto wspomnieć o ostatnim rządowym projekcie, który premier Mateusz Morawiecki nazwał Rządowym Funduszem Inwestycji Lokalnych. To projekt, na który przeznaczone zostało 12 miliardów złotych. 6 miliardów złotych samorządy otrzymały już kilka miesięcy temu – w czerwcu. Zostały one przydzielone naszym samorządom według algorytmu, który pokazywał, ile inwestycji na terenie samorządu było realizowanych i ilu mieszkańców mieszka na terenie danego samorządu. Teraz odbyło się kolejne wręczenie dofinansowań. W sierpniu samorządy składały wnioski. W drodze konkursu zostały wyłonione te zadania, które według oceniających były najbardziej potrzebne mieszkańcom. Od samego początku wspierałam ten program i miałam w nim również swój udział. Tak jak byłam aktywnym wojewodą tak również teraz moje biuro poselskie otwarte jest zarówno dla samorządowców - wójtów, burmistrzów, prezydentów, jak i radnych i mieszkańców naszego regionu. Przez wiele lat wsłuchując się w ich głosy miałam możliwość dowiedzieć się, które z tych inwestycji są najbardziej potrzebne społeczeństwu. Cieszy mnie fakt, że tak naprawdę one wszystkie znalazły swoje miejsce w rozstrzygnięciu komisji konkursowej. Mam nadzieje, że to wsparcie, o czym mówili chociażby 11 grudnia podczas konferencji samorządowcy, pozwala im w tej trudnej sytuacji przetrwać i stanowi swoistą tarczę w tym trudnym czasie.

Projektem, który od dłuższego czasu nie mógł doczekać się realizacji była termomodernizacja Zespołu Szkół Zawodowych nr 3 w Starachowicach. Szkoła jest w fatalnym stanie. Dziś powiat starachowicki otrzymuje 6 milionów złotych na to zadanie. To jest jak przypuszczam ważne dla samorządu, ale również dla mnie, ponieważ od początku wspierałam ten projekt. Pozyskane środki finansowe pozwolą na zapewnienie odpowiednich warunków dla uczniów, nauczycieli oraz wszystkich pracowników szkoły na miarę XXI wieku.

Kolejnym przykładem może być budowa żłobka w Skarżysku-Kościelnym, budowa kompleksu żłobkowo-przedszkolnego w Bodzentynie, budowa Centrum Opiekuńczo-Rehabilitacyjnego w Krynkach, czy też Wąchock, który dotychczas nie miał przychodni spełniającej oczekiwania mieszkańców. Ośrodek Zdrowia wybudowany za pozyskane środki rządowe zdecydowanie poprawi jakość usług medycznych. Wymieniłam tylko kilka zadań, które w ramach dofinansowania zostaną zrealizowane, a jest ich naprawdę bardzo dużo. Gminy w każdym powiecie otrzymały wsparcie w ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Warto także wspomnieć, że przed nami kolejny nabór, który potrwa do 28 grudnia i warto, aby samorządowcy naszego regionu o tym pamiętali. Przyznane zostanie jeszcze ponad miliard 600 tysięcy złotych, więc warto po te pieniądze sięgnąć – dla poprawy życia mieszkańców.

Co chciałaby Pani przekazać mieszkańcom naszego województwa na zbliżające się Święta i Nowy Rok?

Na razie musimy zachować wszystkie obostrzenia, wsłuchujmy się w zalecenia, które otrzymujemy od rządu, bo chociażby ostatnia sytuacja pokazuje to, że kiedy stosujemy się do nich - zachorowań jest zdecydowanie mniej. Dbajmy o siebie, szczególnie otoczmy opieką Seniorów. Wiem, że Święta Bożego Narodzenia to czas rodzinny i zawsze czekaliśmy na nie z ogromną niecierpliwością, chcielibyśmy w tym czasie spotkać się z rodziną. W tym roku spotkanie z większą grupą ludzi nie będzie możliwe, ale uszanujmy zalecenia, bo mają nas i naszych najbliższych uchronić przed zakażeniem. Mimo wszystko, mimo utrudnień, radujmy się z Narodzonego Pana Jezusa. Życzę Mieszkańcom województwa świętokrzyskiego przede wszystkim zdrowia, które w tym momencie ma wyjątkowe znaczenie oraz nadziei na lepsze jutro, na lepszy Nowy 2021 Rok. Abyśmy się jak najszybciej uporali z wirusem, który zmienił życie nie tylko Polaków, ale również ludzi na całym świecie.