Prawa i przywileje konsumenta

Konsumentem jest każdy z nas. Wystarczy, że kupimy chleb, buty, czy też benzynę. Zgodnie z kodeksem cywilnym zawieramy bowiem wówczas umowę sprzedaży. Jakie przysługują nam prawa i w jaki sposób je egzekwować?

Wspomniana umowa posiada taką samą konstrukcję prawną, jak umowa sprzedaży mieszkania lub samochodu. Ze względu na znacznie mniejszą wartość towaru, umowy te nie mają tak wysokiej rangi i nie przywiązujemy do nich tak dużej wagi.

NIEZGODNY Z UMOWĄ

Robiąc zakupy przeważnie otrzymujemy towar zgodny z naszymi oczekiwaniami. Może zdarzyć się jednak, że tak nie będzie. Wówczas mamy do czynienia z pojęciem "niezgodności z umową", które jest kluczowe dla uprawnień konsumenta.

- Towar niezgodny z umową oznacza zarówno sytuację, gdy towar jest zepsuty, uszkodzony, jak również sytuację, w której towar nie jest uszkodzony, działa prawidłowo, ale nie posiada funkcji, o których nas zapewnił sprzedawca, lub które wynikały z opisu przedmiotu przedstawionego na przykład w ulotce reklamowej.
Przykładowo pralka nie ma funkcji pranie skrócone, choć sprzedawca nas o tym zapewniał - wyjaśnia Jolanta Socha z Kancelarii Prawnej Lexus. - Niezgodność z umową to także na przykład wadliwe zamontowanie zakupionego przedmiotu - dodaje.

ZGŁASZAMY WADĘ

Chcąc zgłosić sprzedawcy wadliwy towar mamy trzy rozwiązania. Pierwsze: idziemy do sprzedawcy i rozmawiamy o zakupionym produkcie. W większości przypadków taka interwencja przynosi odpowiedni skutek. Drugie rozwiązanie: zgłaszamy niezgodność towaru z umową na piśmie (osobiście lub listem poleconym, w obu przypadkach warto postarać się o potwierdzenie takiego zgłoszenia). Trzecie rozwiązanie: to połączenie dwóch pierwszych, czyli udanie się do sprzedawcy i próba ugodowego rozwiązania sporu, a w przypadku jej braku, jednoczesne złożenie za potwierdzeniem pisemnego zgłoszenia niezgodności towaru z umową.

- Pisemne zgłoszenie roszczenia jest niezmiernie ważne ze względu na obowiązek ustosunkowania się przez sprzedawcę. Jeżeli w ciągu 14 dni od otrzymania pisma sprzedawca nie ustosunkuje się do złożonego pisma, uznaje się, iż uznał nasze żądanie za uzasadnione - informuje Jolanta Socha. - Sprzedawcy często zapominają odpowiedzieć na korespondencję, stąd istnieje prawdopodobieństwo, iż poprzez zaniechania formalne nasze żądanie zostanie uwzględnione. I dlatego istotne jest określenie żądania na piśmie, z potwierdzeniem daty jego złożenia.

STAWIAMY ŻĄDANIA

W przypadku niezgodności towaru z umową możemy żądać nieodpłatnej naprawy lub wymiany towaru na nowy. Sprzedawca może odmówić naprawy, jeżeli koszt wymiany towaru na nowy jest mniejszy lub nie da się go naprawić.

Możemy także żądać zwrotu kosztów związanych z reklamacją, czyli przykładowo zwrotu kosztów demontażu urządzeń, dostarczenia towaru do sklepu, odbioru nowego towaru i jego ponownego montażu.

- Prawo do żądania obniżenia ceny lub zwrotu kosztów zakupu przysługuje dopiero wtedy, gdy naprawa lub wymiana jest niemożliwa, sprzedawca nie dokona jej w odpowiednim terminie albo naprawa lub wymiana narazi nas na znaczne niedogodności. Jeżeli zależy nam na obniżeniu ceny, warto spróbować porozmawiać ze sprzedawcą co do ewentualnej jej obniżki - radzi Jolanta Socha.

DOCHODZENIE ROSZCZEŃ

Jak każde roszczenia, tak i roszczenia związane z niezgodnością towaru mogą być dochodzone w określonych terminach. W związku z tym należy pilnować pewnych terminów:

* roszczeń związanych z niezgodnością towaru z umową można dochodzić w terminie dwóch lat od daty zakupu towaru. Jeżeli jednak zakupiony towar był używany, strony mogą skrócić ten termin do okresu jednego roku;
* w przypadku wykrycia przyczyny niezgodności musimy roszczenie zgłosić w terminie dwóch miesięcy od dowiedzenia się o niej;
* po zgłoszeniu sprzedawcy wady towaru możemy w ciągu roku dochodzić roszczeń wynikających z niezgodności towaru z umową, czyli żądać naprawy, wymiany, obniżenia lub zwrotu pieniędzy.

- Zasadą w prawie cywilnym jest, że ten kto czegoś żąda, musi udowodnić, że jego żądanie jest słuszne, przykładowo jeśli żądamy naprawy pralki, to musimy udowodnić, że pralka jest zepsuta. Szczególne przepisy konsumenckie ustanawiają jednak odwrotną zasadę. Jeżeli niezgodność z umową zgłosimy w terminie sześciu miesięcy od dnia zakupu, wystarczy oświadczenie, że towar jest wadliwy, zaś to sprzedawca musi udowodnić, że jest inaczej. Dlatego wszelkie żądania należy zgłaszać w terminie półrocznym od dnia zakupu. Chyba że ujawnią się w późniejszym okresie. Warto zatem zachować dowód sprzedaży, bowiem w ten sposób możemy udowodnić, kiedy i u kogo kupiliśmy dany towar - mówi Jolanta Socha.