Przyjadą do grobu cadyka

Mordechaj Kuzmirer

Znany był również jako Motele Twerski. W 1914 roku przybył do Kielc z Kazimierza nad Wisłą i tu spędził ostatnie lata swojego życia. Zmarł w 1917 roku. Pochodził z linii słynnego cadyka Nachmana z Czarnobyla. Przybył do Kielc z Kazimierza nad Wisłą. Słynął ze swoich kazań i pieśni.

Grobowiec (po hebrajsku ohel) mieści się w niewielkim budynku w pobliżu cmentarza żydowskiego na kieleckiej dzielnicy Pakosz. Miejsce pochówku cadyka, ustalili w ubiegłym roku chasydzi z Nowego Jorku.

Przed wojną w rocznicę śmierci cadyka na kielecki kirkut przyjeżdżały na modlitwy pielgrzymki liczące tysiące chasydów z całej Polski. Po wojnie cmentarz został zniszczony, a o grobie cadyka wszyscy zapomnieli. W ohelu urządzono warsztat usługowy.

W Nowym Jorku wciąż żyją chasydzi, którzy pozostają wierni nauce Mordechaja Kuzmirera. Po blisko 60 latach postanowili odszukać jego grobowiec. W ubiegłym roku do Kielc przyjechał rabin Lejb Surkis. Przypadkowo spotkałem go, gdy chodził z miarką po kieleckim kirkucie. Gdy zapytałem czego tak szuka, powiedział, że grobu cadyka. I choć nikt nie wiedział gdzie ten grób był, rabin wierzył, że Bóg pomoże mu go odnaleźć.

Słowniczek

Rabin - mistrz, uczony, odpowiedzialny za prowadzenie nabożeństw i opiekę duchową nad domem modlitwy, czyli synagogi, pełni też funkcję duchowego ojca, doradcy, sędziego i interpretatora prawa religijnego w gminie żydowskiej.
Cadyk, rebe - charyzmatyczny przywódca religijny grupy chasydów, wierzących w jego specjalną moc. Przypisywano mu zdolność czynienia cudów i uzdrawiania. Z tego powodu cieszył się ogromnym poważaniem.
Chasyd - Żyd wiernie przestrzegający przepisów, wierzący w moc cadyka.
Kirkut - cmentarz żydowski.
Ohel - budynek wznoszony nad grobami słynnych cadyków.

Rabin Surkis wiedziony wiarą i sensem biblijnych słów “szukajcie, a znajdziecie", po pierwszych niepowodzeniach nie zrezygnował. Budynek starego ohelu z grobem cadyka po wojnie przerobiono na warsztat. Podczas odbudowy cmentarza żydowskiego część nie została ogrodzona i stary ohel znalazł się poza murem. W starym rozbudowanym grobowcu zrobiono najpierw stolarnię, potem różne warsztaty usługowe. Nowojorski potomek rebe Mordechaja Kuzmirera, Pinchas Braun przyjechał do Kielc, by oznaczyć miejsce pochówku jego znanego przodka. Właściciel ostatniego warsztatu, gdy dowiedział się, że w tym miejscu są groby rabinów, zgodził się przenieść warsztat w inne miejsce i odstąpił budynek chasydom.

- Przywróciliśmy ohelowi charakter i powagę należną miejscu kultu religijnego - mówi Jarosław Banyś, prezes Fundacji Or Chaim z Katowic. Wszystkie prace remontowe sfinansowali chasydzi nowojorscy. Patronat nad odbudową objęła fundacja.

Budynek ohela został odnowiony. Wymieniono okna i drzwi. W miejscu grobów wewnątrz są już płyty, kładziona jest posadzka. Wewnątrz będą tylko regały na modlitewniki hebrajskie. Zrobiono nowe ogrodzenie. Na budynku są tablice informacyjne o grobie cadyka i prośba o uszanowanie tego miejsca. Pierwsze modlitwy przy grobie odbyły się w ubiegłym roku.

W tym roku 24 czerwca do Kielc ma przyjechać pierwsza wielka pielgrzymka chasydów. Czy miejsce pochówku rebe Mordechaja Kuzmirera znów stanie się punktem, do którego będą pielgrzymować chasydzi, podobnie jak to ma miejsce w Leżajsku czy Lelowie? Na razie nie wiadomo. W planach Fundacji Or Chaim jest budowa obok ohelu domu gościnnego dla odwiedzających miasto chasydów. Wówczas można liczyć, że częściej pojawiać się będą w naszym mieście. Tym bardziej, że na kirkucie na Pakoszu trwają poszukiwania dwóch kolejnych grobowców, w których pochowano cadyków.