Ptaki niszczą zabytkowy Cmentarz Katedralny w Sandomierzu. Sprawcami są gawrony, wypłoszone z... sąsiedniego parku

Płoszenie z korony drzew ptaków - głownie gawronów, których odchody zanieczyszczają ławki, alejki i urządzenia na placu zabaw miało być dopełnieniem zmiany wizerunku zmodernizowanego Parku Miejskiego - Parku Saskiego w Sandomierzu. Dlatego od sierpnia ubiegłego roku władze Królewskiego Miasta płoszą w parku gawrony za pomocą emitowanych dźwięków przypominających odgłosy drapieżników. Co kilka minut z korony drzew dobiega odgłos drapieżników, który rozchodzi się w koronie drzew. Pomysł sprawdził się, ale tylko częściowo, bo część gawronów w parku zadomowiła się na dobre, a ich odchody nadal brudzą zamontowana na terenie parku urządzenia i drewnianą architekturę.

Ptaki, które nie zaakceptowały w swoim otoczeniu odgłosu drapieżników przeniosły się na sąsiednie drzewa, po drugiej stronie ulicy Mickiewicza, na teren zabytkowego Cmentarza Katedralnego.
Niestety, ale nowi lokatorzy, bo tak o nich mówią osoby, które odwiedzają swoich bliskich, spoczywających na nekropoli nie znaleźli uznania w ich czasach. Powodem są paskudne odchody, które brudzą nagrobki. - Jest tego tyle, że nagrobki i pomniki są usłane odchodami niemal z każdej strony - mówi jedna z mieszkanek Sandomierza, która przychodzi systematycznie na cmentarz, na groby swoich bliskich. - Mam już ponad 70 lat i nie mam siły co kilka dni myć płyty nagrobka. Na tym cmentarzu jest wiele zabytkowych grobów i jak one wyglądają. Okropnie. Wszędzie ptasie odchody, nawet na drewnianych ławeczkach i krzyżach. Dzwoniłam do parafii, ale usłyszałam, że to zarządca cmentarza powinien się tym zająć. I tak nas odsyłają od jednego do drugiego, a nagrobki są coraz brudniejsze.

Janusz Stasiak, wiceburmistrz Sandomierza przyznaje, że akcja płoszenia gawronów w parku miejskim odniosła tylko częściowy sukces. - Są miejsca w parku, gdzie tych odchodów jest zbyt dużo, pomimo tego, że są tam emitowane dźwięki - przyznał wiceburmistrz Janusz Stasiak. - Cmentarz Komunalny jest bardzo blisko, ale nie sądzę, aby montaż na terenie nekropoli głośników z dźwiękami emitującymi głos drapieżnika to dobry pomysł. Może lepszym rozwiązaniem byłoby sprowadzenie tam sokolnika. Rozeznam temat.

Wojciech Czerwiec ze Społecznego Komitetu Odnowy Cmentarza Katedralnego w Sandomierzu i przewodniczący Rady Miasta Sandomierza tłumaczy, że jedyne co może zrobić to interweniować w Parafii św. Józefa, która administruje nekropolią. - Mogę iść do proboszcza Jerzego Dąbka i porozmawiać z nim, co on, jako zarządca cmentarza zaproponuje - zapowiada Wojciech Czerwiec. - My ewentualnie możemy pomóc fizycznie jako Społeczny Komitetu Odnowy Cmentarza Katedralnego. Możemy prosić o wsparcie, ale konkretnie o jakie? Możemy zakupić ze dwa sztuczne ptaki, które będą płoszyć gawrony. To wtedy gawrony z Cmentarza Katedralnego przeniosą do Parku Piszczele. Burmistrz Jerzy Borowski próbował chyba przenieść gawrony do Piszczel, ale nie bardzo mu się to udało. Szczerze mówiąc nie widzę wyjścia, które by wszystkich zadowoliło.

Wojciech Czerwiec mówiąc o likwidacji ptasich gniazd zwraca uwagę na aspekt ekologiczny. - Trutki rzucać nie możemy, bo ochrona środowiska - dodaje. - Strącać gniazda można, ale tylko do pewnego okresu, bo potem jest okres ochronny. I co dalej. Nie wiem.

W oczekiwaniu na podjęcie decyzji i działań przez wiceburmistrza Janusza Stasiaka, Wojciecha Czerwca i parafię mieszkańcy przypominają, że Cmentarz Katedralny zajmuje miejsce szczególne w historii Sandomierza. Założony w 1792 roku należy do najstarszych lokowanych poza murami miasta w Polsce. Miejsce wyznaczył magistrat Sandomierza w porozumieniu z kapitułą sandomierską. Miał być to cmentarz dla parafii kościoła kolegiackiego p.w. NMP od 1818 roku katedra. Stąd nazwa cmentarza – Katedralny pomimo przejścia w 1934 roku pod zarząd parafii świętego Józefa.

Na unikalne walory Cmentarza Katedralnego składa się m.in. ponad 300 zabytkowych nagrobków. Najstarsze są z 1804 r. i 1806 r. W związku z pracami konserwatorskimi, niemalże co roku odkrywane są nowe. Spośród zabytkowych nagrobków ponad 225 pochodzi sprzed 1915 roku. Aż 55 nagrobków są to nagrobki prawosławne pozostałość sąsiadującego, niegdyś autonomicznego Cmentarza Prawosławnego. Inną oryginalną wartością cmentarza jest jego krajobraz. W niektórych miejscach można się czuć jak w centrum XIX-wiecznej nekropolii.

Cmentarz Katedralny wraz z Cmentarzem Prawosławnym stanowiącym obecnie jego integralną część został 17 października 1989 roku. wpisany do rejestru zabytków i stanowi bezcenne świadectwo dziejów historycznych i kulturalnych miasta i regionu. Nieco młodszym cmentarzem jest Cmentarz Świętopawelski założony w 1810 roku. Zachowało się tu kilkadziesiąt zabytkowych nagrobków z II połowy XIX wieku i początku XX w.

W rocznicę 200-lecia założenia cmentarza w 1992 roku grupa sandomierskich społeczników z inicjatywy Zbigniewa Puławskiego utworzyła Społeczny Komitet Odnowy Cmentarza Katedralnego.

Głównym źródłem finansowania działalności Komitetu są corocznie organizowane na sandomierskich cmentarzach kwesty w dniach Święta Zmarłych. Dotacje od wielu lat przekazuje również samorząd miejski, a darowizny różne instytucje i osoby prywatne. Komitet pozyskiwał również środki finansowe z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Kielcach. Dzięki staraniem Komitetu zostało odrestaurowanych 125 zabytkowych nagrobków oraz Brama Główna Cmentarza Katedralnego.