Rak krtani – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie i rokowania. Sprawdź, jak długo rozwija się rak krtani!

Według szacunków Krajowego Rejestru Nowotworów rak złośliwy krtani stanowił ponad 40% wszystkich zachorowań na złośliwe choroby nowotworowe układu oddechowego. Mimo że z roku na rok współczynnik przypadków zachorowań na raka krtani zmniejsza się, to i tak Polska znajduje się na czele Europy w tym niechlubnym rankingu. Jeszcze kilka dekad temu rak krtani dotyczył w głównej mierze mężczyzn. W ciągu ostatnich 40 lat sukcesywnie rośnie odsetek kobiet, zapadających na ten nowotwór, co wiąże się m.in. ze zwiększeniem liczby kobiet z nałogiem tytoniowym.

Rak krtani to, zaraz po raku płuc, najczęstsza choroba nowotworowa układu oddechowego. Większość nowotworów w obrębie krtani ma charakter złośliwy. Zaledwie 5% z nich to zmiany łagodne, najczęściej brodawczaki, które związane są bezpośrednio z infekcją HPV (wirusa brodawczaka ludzkiego). Dużym wyzwaniem dla współczesnej medycyny jest odpowiednio wczesne rozpoznawanie zmian przedrakowych. Zanim dojdzie do powstania zmiany nowotworowej zachodzi wiele procesów komórkowych (dysplazji), prowadzących do przerostu nabłonka wielowarstwowego. W większości przypadków rak krtani występuje pod postacią raka płaskonabłonkowego (dobrze zróżnicowanego, średnio zróżnicowanego lub nisko zróżnicowanego).

W przeważającej większości przypadków rak krtani dotyka mężczyzn pomiędzy 40. a 70. rokiem życia. Nie oznacza to, że nowotwór ten w ogóle nie dotyczy kobiet – z roku na rok można zaobserwować wzrost częstotliwości zachorowań na raka krtani u kobiet. Z dużym prawdopodobieństwem choroba ta może być uwarunkowana czynnikami genetycznymi, jednakże do tej pory nie odkryto mutacji, która mogłaby przyczyniać się do powstawania nowotworu krtani. Inne możliwe przyczyny raka krtani to:

• Długoletni nałóg tytoniowy.
• Nadużywanie alkoholu (w szczególności wysokoprocentowego).
• Narażenie na wdychanie szkodliwych substancji chemicznych.
• Kontakt z azbestem (dawniej służył on jako pokrycie dachowe).
• Narażenie na działanie ciężkich metali (chromu, niklu i uranu).
• Niedobór witaminy A.
• Urazy mechaniczne krtani.
• Nadużywanie głosu (np. w zawodzie nauczyciela i piosenkarza).
• Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).

Pierwsze objawy raka krtani pojawiają się już na etapie powstawania zmiany nowotworowej, dlatego warto obserwować swój organizm i regularnie wykonywać podstawowe badania profilaktyczne. W początkowej fazie rozwoju choroby można zaobserwować występowanie brodawczaków, smug na błonie śluzowej i rogowacenie błon śluzowych. Wraz z rozwojem raka krtani pojawiają się inne, bardziej charakterystyczne objawy raka krtani:

• Przewlekły i uciążliwy kaszel.
• Chrypka, która utrzymuje się powyżej dwóch tygodni.
• Halitoza (nieprzyjemny zapach z ust).
• Poczucie duszności.
• Świszczący oddech.
• Krew w odkrztuszanej wydzielinie.
• Problemy z przełykaniem.
• Zmiana głosu.
• Poczucie obecności ciała obcego w krtani.
• Chroniczne zmęczenie.
• Ogóle osłabienie organizmu.
• Spadek masy ciała.

Pierwszym, a zarazem najbardziej charakterystycznym objawem raka krtani jest chrypka, która utrzymuje się powyżej dwóch tygodni.

Podstawą we wstępnym rozpoznaniu raka krtani jest dokonanie oceny laryngoskopowej. Przy podejrzeniu zmian nowotworowych wykonuje się direktoskopię (wziernikowanie), która pozwala na dokładne zbadanie krtani. Oprócz tego wskazane jest wykonanie biopsji, USG szyi (wraz z oceną węzłów chłonnych), tomografii komputerowej szyi i RTG klatki piersiowej. W diagnostyce raka krtani niezbędna jest także ocena wydolności oddechowej i ewentualnych zmian przewlekłych. Jest to bardzo ważne w kontekście dobierania optymalnej metody leczenia.

Dobór odpowiedniej metody leczenia raka krtani uzależniony jest przede wszystkim od stopnia zaawansowania zmiany nowotworowej, a także od jej umiejscowienia. Wówczas, gdy rak krtani został wykryty w początkowej fazie rozwoju, stosuje się radioterapię (wspomagająco) i laryngektomię – zabieg laryngologiczny, który polega na częściowym wycięciu krtani z możliwością zachowania jej podstawowych funkcji. W przypadku zaawansowanych zmian chorobowych wdraża się laryngektomię całkowitą, która zapewnia wysoką przeżywalność powyżej 5 lat. Wadą tego zabiegu jest brak emisji głosu, a także oddzielenie drogi pokarmowej od oddechowej. Wspomagająco stosuje się również radioterapię przez ok. 5 tygodni.

Rokowania przy raku krtani uzależnione są od wielu czynników w tym m.in. od stopnia zaawansowania zamiany nowotworowej i reakcji pacjenta na zastosowane leczenie. Najlepsze rokowania daje rak krtani wykryty w początkowej fazie rozwoju. W takich przypadkach powyżej 5-letnia przeżywalność pacjentów wynosi ok. 90%. Przy częściowym wycięciu krtani może dojść do reemisji nowotworu. Dlatego też konieczne jest regularne wykonywanie badań kontrolnych. W przypadku zaawansowanego raka krtani (bez przerzutów) po całkowitym jej wycięciu rokowania są na ogół dobre, a większość pacjentów przeżywa 5. lat. Najgorsze rokowania daje rak krtani z przerzutami: miejscowymi do węzłów chłonnych i odległymi (rzadkimi) – do płuc. W takich przypadkach przeżywalność pacjentów waha się od kilku do kilkunastu miesięcy.

Źródła:

1. Kruk-Zagajewska A., Wierzbicka M., Leszczyńska M., et.al., Rozpoznawanie i leczenie raka krtani. Postępy w Chirurgi Głowy i Szyi. 2006; 1: 5-15.
2. Bień S., Zasady diagnostyki i chirurgicznego leczenia nowotworów głowy i szyi: magazynorl.pl/wp-content/uploads/2012/08/2005_01-03-magazynorl.pdf