Ręka ręce nierówna? 13 sierpnia to Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych

Sprzęty specjalnie dla nich
- Leworęczność nie wynika z organicznych uszkodzeń mózgu. U każdego człowieka jedna z półkul mózgu ma funkcję dominującą. Działa to na krzyż - u osób praworęcznych dominuje półkula lewa, u leworęcznych - prawa półkula - tłumaczy doktor Edyta Brelak, specjalista neurologii z Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach. - Leworęczność nie jest jednak zagadnieniem, które można wyjaśnić w sposób naukowy. To kwestia indywidualna, umiejętność często nabywana w dzieciństwie. Znane są też przypadki osób, które piszą lewą ręką, a pozostałe czynności wykonują prawą - mówi neurolog.
Psycholog Krzysztof Korona zauważa, że jeszcze niedawno leworęczność była społecznie nieakceptowana, a nawet zwalczana. - W latach 60. w szkołach podstawowych dzieci leworęczne były uznawane za nietypowe, wręcz dyskryminowano je. Traktowano je jako odmieńców, pogardliwie nazywano mańkutami i próbowano na siłę przeuczać na praworęczność - mówi Krzysztof Korona.

Doktor Edyta Brelak zauważa, że obecnie leworęczność nie jest już traktowana jak wada. - To normalne, że którąś z kończyn mamy sprawniejszą. Leworęcznym próbuje się nawet ułatwiać życie poprzez produkowanie sprzętów domowych specjalnie dla nich przeznaczonych, na przykład nożyczek czy noży - mówi neurolog.
W internecie działa wiele sklepów oferujących, na przekór „dyktaturze” praworęczności, produkty dedykowane leworęcznym. Można się w nich zaopatrzyć na przykład w obieraczkę do warzyw, łyżkę wazową z obustronnym „dzióbkiem”, nasadkę ułatwiającą trzymanie długopisu, a także nierozmazujące się pióra.

Szczególnie uzdolnieni? Nie do końca
Kiedyś z leworęcznych szydzono, dziś wręcz przeciwnie - mówi się, że to osoby szczególnie uzdolnione w niektórych dziedzinach, mające wyjątkowe zdolności interpersonalne i często dusze artystów. Jak jest naprawdę?
- Dla naszego intelektu nie ma znaczenia, która półkula jest dominująca - mówi Edyta Brelak, neurolog.
Jak wyjaśnia Krzysztof Korona, przypisywanie szczególnych umiejętności leworęcznym to bardziej mitologizowanie niż stan faktyczny. - Nie ma jednoznacznych wyników badań, które potwierdzałyby, że leworęczni są szczególnie uzdolnieni w jakimkolwiek obszarze. Zarówno Edward Nęcka w książce „Osobowość twórcza”, jak i Anthony D. Smith w „Ciele”, które traktują o artystach i ich osobowości, nie podają, by osoby leworęczne w tej kategorii dominowały - mówi psycholog. - Myślę, że wyróżnianie leworęcznych czy to pod względem pozytywnym, czy negatywnym, jest niewłaściwe, tak samo jak odnajdywanie w tym źródła sukcesu człowieka - dodaje specjalista.

Inaczej jest natomiast z osobami oburęcznymi. - O takich można powiedzieć, że mają pewną przewagę manualną nad jednoręcznymi - wyjaśnia psycholog. Oburęczni to prawdziwe „białe kruki”. Wśród światowej populacji stanowią tylko 1 procent.

Na boisku można zaskoczyć

Leworęczność, choć zdaniem naukowców o wybitnym intelekcie czy szczególnych zdolnościach świadczyć wcale nie musi, w niektórych profesjach może nieść ze sobą nieco korzyści, na przykład w zawodowym sporcie.
Leworęczny, ale też i lewonożny jest Rafał Grzelak, piłkarz Korony Kielce. Jak sam przyznaje, czasami pomaga mu to na boisku. - Stanowi element zaskoczenia dla przeciwnika, gdy ten spodziewa się ataku drugą nogą - mówi zawodnik. A w życiu? - Raczej nie sprawia mi to kłopotów, choć zdarzało się, że gdy korzystałem z komputera stacjonarnego, przekładałem myszkę na drugą stronę - zdradza piłkarz.

Leworęczność to także zaleta zawodnika w piłce ręcznej - taką przewagę nad kolegami z parkietu ma Krzysztof Lijewski, rozgrywający Vive Tauronu Kielce. - Nie da się ukryć, że takich piłkarzy jest po prostu mniej, a w momencie rzutu z prawej strony boiska łatwiej trafić. Ale to też nie zasada. To, jak ktoś odnajduje się na boisku, nie zależy od dominującej ręki. Potrzebne są umiejętności. Leworęczność to jedynie dodatkowy atut - mówi Joanna, żona zawodnika.