Stowarzyszenie z Nowej Słupi oraz Łukasz Łaganowski z nagrodami „Świadek Historii”. Zobacz zdjęcia

- Instytut Pamięci Narodowej, choć ma duże możliwości, sam niewiele mógłby zrobić w kwestiach popularyzowania badań naukowych i edukacyjnych. Dlatego tak ważna jest współpraca z innymi osobami i instytucjami. To nie my pomagamy wam, ale to państwo wspieracie naszą działalność. Chciałbym podziękować wszystkim nagrodzonym. Mam też nadzieję, że nasza współpraca będzie trwała nadal – mówił doktor Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

Nagrody „Świadek Historii” wręczono czterem osobom i dwóm stowarzyszeniom. Wśród nich była osoba oraz stowarzyszenie z województwa świętokrzyskiego. Wyróżniony Łukasz Łaganowski podkreślił, że ta nagroda to dostrzeżenie jego wieloletniej pracy rzecz popularyzowania historii. – To wiele lat poszukiwań jako nieprofesjonalisty. Dotyczy to zarówno z historii najnowszej, jak i tej dalszej. Związana jest ona głównie z historią Ponidzia – przyznał.

Wśród zainteresowań Łukasza Łaganowskiego znajdują się między innymi dzieje Narodowych Sił Zbrojnych na Ponidziu. – W rodzinie funkcjonował przekaz o dwóch braciach mojej babci, którzy służyli w NSZ. Znaleźli się w Brygadzie Świętokrzyskiej. Po wojnie nie wrócili do kraju. Ten przekaz był na tyle jasny, że nic go nie było w stanie zdeformować. Od tamtego czasu zacząłem się tą historią zajmować – powiedział Łukasz Łaganowski.

- Interesują mnie zarówno aspekty sfery wojskowej, jak i cywilnej działalności Narodowych Sił Zbrojnych na Ponidziu. Miałem możliwość gromadzenia dokumentów. Następnie przekazałem je Delegaturze IPN w Kielcach. Moje poszukiwania się jednak nie zakończyły, wciąż dowiaduję się o nowych faktach – dodał badacz dziejów Ponidzia.

Jednym z sukcesów Łukasza Łaganowskiego oraz jego kolegów wspierających go w działalności popularyzatorskiej było ustalenie tożsamości jednego z żołnierzy, który walczył w mało znanej bitwie z okresu wojny obronnej 1939 roku we wsi Podłęże pod Pińczowem. – Interesują mnie również wydarzenia z czasów powstania styczniowego oraz dzieje przedwojennej policji. Podejmuję następne kroki na rzecz przyblizania historii Ponidzia – dodał nagrodzony.

Drugą nagrodę otrzymało Stowarzyszenie Przyjaciół Nowej Słupi. – Dla nas jest to ogromne wyróżnienie. Istniejemy już 42 lata. Przez cały ten okres zajmowaliśmy się regionem świętokrzyskim i Nową Słupią. Nie spodziewaliśmy się takiej nagrody. Nie byłoby to możliwe bez wsparcia burmistrza Andrzeja Gąsiora. Dostrzegł on naszą pracę, wskazał na nas – powiedziała Anna Zyzman, prezes Stowarzyszenia Stowarzyszenie Przyjaciół Nowej Słupi.

Dodała również, że stowarzyszenie ma na swoim koncie szereg publikacji poświęconych historii Nowej Słupi. Jednocześnie działa na rzecz renowacji pomników. – Prowadzimy na ten cel kwesty na cmentarzu, jednocześnie pracujemy nad powstaniem ścieżki edukacyjnej dotyczącej powstania styczniowego, gromadzimy pamiątki z okresu powstań i II wojny światowej – dodała reprezentująca stowarzyszanie prezes Anna Zyzman.

Łukasz Łaganowski (ur. 1963 w Kielcach)
Pasjonat historii, badacz tradycji oręża polskiego. Posiada ogromny zasób wiedzy na temat szeroko pojętej wojskowości i wojennej historii Polski. Współpracuje m.in. z Delegaturą IPN w Kielcach, Pińczowskim Samorządowym Centrum Kultury, Komendą Powiatową Policji w Pińczowie i Komendą Wojewódzką Policji w Kielcach, Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach, Wojewódzkim Sztabem Wojskowym w Kielcach, placówkami oświatowymi i organizacjami społecznymi, środowiskami kombatanckimi i władzami samorządowymi.

Przez wiele lat był inspiratorem i organizatorem uroczystości upamiętniających bohaterów bitwy pod Grochowiskami (powstanie styczniowe). Jest rodzinnie związany z Narodowymi Siłami Zbrojnymi, zgromadził wiele materiałów na temat działalności NSZ w powiecie pińczowskim. Podsumowaniem tego obszaru działalności archiwizacyjnej, było przekazanie pełnego kompletu zgromadzonej dokumentacji do zasobów kieleckiej Delegatury IPN. Jego dorobek edukacyjny, propagujący wartości patriotyczne, promujący sprawdzone wzorce znane z historii Narodu Polskiego, składa się na wiele wystaw, konkursów, które organizował, projektów i wydawnictw upamiętniających ważne daty historii Polski.

Towarzystwo Przyjaciół Nowej Słupi (powstanie 19 II 1979 r.) Towarzystwo założone było jako jedna w pierwszych tego typu inicjatyw w Polsce w środowisku wiejskim. Od ponad 40 lat bada przeszłość i zachowuje pamięć o dawnych czasach oraz ludziach. Głównym celem jest kultywowanie tradycji regionu i zachowanie jego ciekawej historii dla przyszłych pokoleń, ochrona zabytków i folkloru, renowacja zabytków, pomników i kapliczek. Dzięki staraniom działaczy Towarzystwa, udało się uratować XVIII wieczny budynek Dom Opatów Świętokrzyskich tzw. „Opatówka” w Nowej Słupi. Towarzystwo zbiera dokumenty, relacje starszych osób, biografie ludzi zasłużonych dla Nowej Słupi, kolekcjonuje dawny sprzęt, militaria, rzeźby ludowych twórców.

Towarzystwo doprowadziło dzięki własnym i zebranym środkom do renowacji kapliczki z przełomu XIX w. Prowadzi także kwesty na renowacje grobowców i pomnika ludowej nauczycielki. Członkowie towarzystwa opracowali ponad 50 linii genealogicznych rodów z Parafii Nowej Słupi, które cieszą się dużym zainteresowaniem. Towarzystwo przygotowało wystawy: „Prasy II Rzeczypospolitej”, „Wystawa starej fotografii”, „Piękno i zabytki naszej okolicy”, „Ks. Stanisław Staszic i jego działalność na Ziemi Świętokrzyskiej”, a także wystawę fotografii „Nowa Słupia dawniej i dziś”. Organizuje spotkania z ludźmi nauki, kultury i sztuki, jak Urszula Oetingen.
Towarzystwo zorganizowało 3 sesje popularnonaukowe: poświęconą dorobkowi duchowemu, kulturalnemu i gospodarczemu benedyktynów świętokrzyskich, „Osobowości Ziemi Świętego Krzyża” i „Droga Pamięci Zrywu Niepodległościowego 1863 r”. W 2016 r. odbyła się również sesja pt. „Kobiety, Duchowieństwo i Chłopi w Powstaniu Styczniowym”. Towarzystwo celebruje najważniejsze święta państwowe, organizując spotkania ze świadkami historii, takimi jak Feliks Kozłowski – uczestnik walk polsko-bolszewickich. Jest także inicjatorem projektu odbudowy Kopca Adama Jerzego Czartoryskiego. Publikuje artykuły o partyzantach AK. W 2018 r. wystąpiło do Rady Gminy z wnioskiem o przywrócenie praw miejskich Nowej Słupi, dzięki czemu odzyskała je po 150 latach.

Nagroda „Świadek Historii” przyznawana jest osobom szczególnie zasłużonym dla upamiętniania historii narodu polskiego w regionie oraz wspierającym Instytut Pamięci Narodowej w realizacji ustawowej działalności w obszarach edukacyjnym i naukowym. Przyznaje ją kapituła, której przewodniczy prezes IPN. Laureatem może zostać osoba fizyczna, instytucja, stowarzyszenie lub organizacja, jak również osoba nie będąca obywatelem polskim. Nagrodę można przyznać również pośmiertnie.