Umieramy na raka, bo się nie badamy. Druzgocące statystyki ze Świętokrzyskiego Centrum Onkologii

Przed pandemią, w 2019 roku w województwie świętokrzyskim potwierdzono 6 249 nowych zachorowań na nowotwory złośliwe. Po pierwszym roku pandemii – w 2020 roku liczba nowych zachorowań w Świętokrzyskim spadła do 4 962. Ale nie jest to powód do optymizmu, tym bardziej, że liczba zgonów w latach 2019 i 2020 utrzymała się na podobnym poziomie (3 156 w 2019 roku i 3 144 w 2020 roku).

To wskazywałoby na to, że pacjenci zgłaszają się za późno. Przez to, że wiele osób w obawie przed zarażeniem się koronawirusem unikało badań profilaktycznych, teraz Świętokrzyskie Centrum Onkologii mierzy się z nowotworami o bardzo wysokim stopniu zaawansowania.

Do najczęściej występujących nowotworów złośliwych w województwie świętokrzyskim należą: u mężczyzn - rak gruczołu krokowego, rak płuca i oskrzeli, rak jelita grubego oraz u kobiet - rak piersi, rak jelita grubego, rak oskrzeli i płuca. Główną przyczyną zgonów był rak oskrzeli i płuca (u kobiet i mężczyzn), a w dalszej kolejności: rak jelita grubego i rak prostaty – u mężczyzn oraz rak piersi i rak jelita grubego u kobiet.

Pandemia bardzo mocno zachwiała zgłaszalnością na badania przesiewowe w ramach programów profilaktyki onkologicznej. W 2019 roku mammografię wykonało blisko 40 procent uprawnionych do tego badania mieszkanek naszego regionu. W 2020 roku zgłaszalność na to badanie spadła do 35 procent. Lepszy okazał się dopiero 2022 rok – na mammografię w ramach Programu profilaktyki raka piersi zgłosiło się 37,47 procent kobiet, którym przysługuje ta forma bezpłatnej profilaktyki.

Najlepsza zgłaszalność była w gminie Zawichost - 52 procent, Ożarów, Złota Pińczowska, Działoszyce – ponad 50 procent. Najmniej badały się mieszkanki gminy Bejsce – 24 procent, Skalbmierz – 25,22 procent i Kielc – 25,37 procent.

Jeszcze gorzej przedstawia się zgłaszalność na przesiewową cytologię. W 2019 roku z tego badania korzystało w ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy ponad 22 procent uprawnionych do tej diagnostyki mieszkanek województwa świętokrzyskiego (nasze województwo miało jeden z najlepszych wyników przy średniej zgłaszalności w Polsce wynoszącej 16,22 procent). W 2020 roku na profilaktyczną cytologię przyszło 19,8 procent mieszkanek naszego regionu. W 2022 r. zgłaszalność w Świętokrzyskim spadła do 15,01 procent (średnia dla Polski – 11,24 procent).

Najchętniej badały się mieszkanki Połańca - ponad 29 procent, Miedzianej Góry – 26,37 procent, Imielna, Oksy i Małogoszcza - ponad 24 procent. Jedną z najniższych zgłaszalności miał Ostrowiec Świętokrzyski – 6,37 procent, w Miechowie, Pińczowie, Bodzechowie, Kunowie – poniżej 10 procent.

Mimo, że dostępność do bezpłatnej profilaktycznej cytologii oferuje ponad 120 świadczeniodawców w naszym regionie, ponad 40 procent badań zostało wykonanych w Świętokrzyskim Centrum Onkologii.

Podczas Białej Soboty w Światowym Dniu Walki z Rakiem będą dostępne:
Akcja edukacyjno – profilaktyczna,  godz. 9.00-12.00, hol główny ŚCO:

• pomiar tlenku węgla w wydychanym powietrzu, poradnictwo antytytoniowe
• pomiar BMI, konsultacje dietetyczne
• kwalifikacja do Programu profilaktyki nowotworów płuc.

Bezpłatne badania profilaktyczne, w godz. 9.00-14.00 (po uprzedniej rejestracji telefonicznej):

• mammografia – dla kobiet w wieku 50-69 lat, w Programie profilaktyki raka piersi, badanie należy wykonywać co dwa lata, rejestracja: 607 77 88 88
• cytologia konwencjonalna i na podłożu płynnym (dwa badania podczas jednej wizyty) – dla kobiet w wieku 25-59 lat, badanie należy wykonywać co trzy lata, rejestracja: 609 99 00 33
• niskodawkowa tomografia komputerowa płuc w Programie profilaktyki raka płuca – dla osób w wieku 50-74 lata, długotrwale palących papierosy, rejestracja: 885 77 99 88.