W Czyżowie, w gminie Zawichost wydobyli wrak samolotu IŁ-2 z okresu II wojny światowej. Zlokalizowali też drugi! Zobacz zapis transmisji

Szczątki radzieckiego samolotu szturmowego Ił -2 zostały wydobyte w Czyzowie koło Zawichostu. Zlokalizowano już drugi zestrzelony samolot Ił-2.

Działko pokładowe o kalibrze 23 mm, elementy skrzydła i kabiny, to zaledwie część elementów samolotu z okresu II wojny światowej, jakie odkopano z ziemi w Czyżowie koło Zawichostu. Z ważącej 6 ton maszyny pozostało zaledwie 300 kilogramów. Dwudniowa akcja wykopaliskowa pokazała kolejny raz, że ziemia zawichojska kryje w sobie wiele skarbów. Wiadomo, już że drugi zestrzelony samolot Ił-2 leży w ziemi 800 metrów dalej. - Mam cichą nadzieję, że ten wrak samolotu zapoczątkuje dalsze poszukiwania i odkrywania faktów z II wojny światowej, bo nie jest to czas odległy - powiedziała Katarzyna Kondziołka, burmistrz Zawichostu.

W dwudniowej akcji wydobycia wraku samolotu szturmowego produkcji radzieckiej Ił 2, na polu jednego z rolników uczestniczyli członkowie Nadwiślańskiej Grupy Poszukiwawczej Stowarzyszenia „Szansa" i Stowarzyszenia Historyczno – Archeologicznego im. 2 Pułku Piechoty Legionów w Staszowie. Wsparciem byli przedstawiciele Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Zawichoście oraz pracownicy Urzędu Miasta i Gminy Zawichost.

Wojciech Rudziejewski-Rudziewicz, prezes Nadwiślańskiej Grupy Poszukiwawczej „Szansa” z Annopola podsumowując dwudniową akcję wykopaliskową przypomniał, że informacja o tym, że we wskazanym miejscu runęła radziecka maszyna, dotarła do stowarzyszenia wiosną tego roku. - Zgłosił nam to jeden z rolników, który orał ziemię i co roku zawadzał o jakiś wystający, metalowy element - wspominał Wojciech Rudziejewski-Rudziewicz. - Kiedy przyjechaliśmy na miejsce, zauważyliśmy, że jest to część maszyny lotniczej. Biorąc pod uwagę rodzaj tego elementu stwierdziliśmy, że jest to część od samolotu IŁ -2 produkcji radzieckiej.

O fakcie znalezienia w ziemi resztek wraku samolotu poinformowano Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Sandomierzu. Po otrzymaniu stosownych dokumentów w poniedziałek, 15 listopada rozpoczęły się prace wydobywcze, które potrwały dwa dni. - Prace były bardzo owocne, to co widzimy to szczątki maszyny lotniczej - pokazał Wojciech Rudziejewski-Rudziewicz. - Maszyna nie zachowała się w całości. To szczątki, elementy silnika, elementy wyposażenia kabiny. Ale udało nam się wydobyć z ziemi działo 23 milimetrowe, które było jednym z dwóch zamontowanych na skrzydłach maszyny. Zachowały się w świetnym stanie. Niestety zostało rano zabrane przez saperów ze względu na to, że w komorze znajdował się nabój. Innym, cennym zachowanym elementem jest część, na której było zamontowane śmigło. Ponadto jest także element, do którego był przymocowany karabin tylnego strzelca obserwatora. Znaleziono także niewypały. Rakietę zabrała jednostka saperska.

Skąd wrak radzieckiego samolotu znalazł się na zawichojskim polu? - Na szczęście jeden ze świadków tego wydarzenia żyje- powiedział Wojciech Rudziejewski-Rudziewicz. - Jest to osoba, która ma ponad 90 lat, dlatego z pobieżnej informacji wiemy, że w 1944 roku, w tym miejscu spadły dwie maszyny. Jednej szczątki wydobyliśmy. Zostały one zestrzelone najprawdopodobniej od ognia artylerii przeciwlotniczej, które były usytuowane, tam na wzgórzach, w pobliżu Zawichostu. Mamy przekaz ustny, że piloci się najprawdopodobniej uratowali. Potwierdziły, to nasze wykopaliska. Mamy plan, aby odtworzyć tę maszyną, czyli do jakiej jednostki ona należała.
Co z drugim zestrzelonym samolotem? - Drugi samolot czeka na wydobycie - zdradził przedstawiciel stowarzyszenia "Szansa". - Mamy już miejsce wskazane. To około 800 metrów stąd. Być może powrócimy do tematu i będziemy dalej odkrywać historię tego wydarzenia.

Wiadomo już, że szczątki wykopanego wraku zostaną przewiezione do Muzeum Sił Powietrznych w Dębinie. O losie znalezionych elementów mówi Paweł Pawłowski dyrektor tej placówki. - Dla nas jest to możliwość realizacji naszej misji polegającej na upowszechnianiu wiedzy o historii lotnictwa wojskowego - powiedział Paweł Pawłowski dyrektor Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Być może nawet polskiego lotnictwa wojskowego. Nasi lotnicy także używali samolotów IŁ-2. Nie wiemy, kto pilotował te maszyny, ale jest to jedna z wielu zagadek II wojny światowej. Chętnie braliśmy udział w tych wykopaliskach i pracach badawczych, ze względu na to, że mamy od dwóch miesięcy w naszym muzeum wystawę pt. "Archeologia lotnictwa - archeologia lotnicza". Wystawa pokazuje przeprowadzone w ostatnich latach prace poszukiwawcze, eksploracyjne, ratownicze, kiedy odnajdowano na terenie Polski wraki samolotów, które uległy zniszczeniu w okresie ostatniej wojny światowej. To ważny temat dotyczący archeologii pól bitewnych. Tu też jest małe pole bitwy. Kiedy badacze zagłębia się w historię tej bitwy pod Zawichostem, być może uda się ustalić też, kto tym samolotem leciał. Niestety nie udało się odnaleźć tabliczki znamionowej ani żadnego elementu samolotu, który mógłby wskazać, że jest to ta konkretnie maszyna, a przecież dane cyfry produkcyjne, pozwoliłyby nam na ustalenie historii tej maszyny.

Dyrektor Paweł Pawłowski opisując odnalezione elementy wraku nie ukrywał, że samolot uległ bardzo ciężkiemu zniszczeniu. - Być może rozpadał się już w powietrzu - opisywał. - W miejscu, gdzie obecnie stoimy odnaleziono te najbardziej newralgiczne części maszyny jak szczątki silnika i miejsce, gdzie było zamontowane śmigło, w tym lotnicze działko 23 milimetry, które zabrał patrol saperski. Te części, które widzimy, to jedna wielka Enigma, ale mamy nadzieję, że poprzez dotarcie do instrukcji obsługi tego samolotu uda się mniej więcej określić gdzie dany element był zamontowany.

Burmistrz Zawichostu Katarzyna Kondziołka, która przez dwa dni uczestniczyła w pracach wykopaliskowych, podkreśliła, że odkrycie wraku samolotu jest wynikiem bardzo bogatej historii ziemi zawichojskiej. - Mam nadzieję, że będzie to przyczynkiem do opisania historii samolotu, bo jak tu zostało powiedziane, teraz jest to wielka zagadka - stwierdziła burmistrz Kondziołka. - Cieszą mnie takie wspólne inicjatywy, ponieważ historia ziemi zawichojskiej jest bardzo długa i bogata. Niezależnie czy są to znaleziska z wczesnego średniowiecza czy bardziej współczesne, z okresu II wojny światowej, nagłaśniamy to. Bezpośredni świadek zdarzenia, z którym też miałam przyjemność rozmawiać wspominał o dwóch zestrzelonych maszynach w jednym czasie. Wiem, że szturmowniki, bo tak były nazywane samoloty Ił-2 latały grupami i kiedy ostrzeliwały cel, te grupy liczyły od 4 do 10 maszyn po to, by namierzony cel był w ciągłym ostrzale. Dlatego mam cichą nadzieję, że ten wrak samolotu zapoczątkuje dalsze poszukiwania i odkrywanie faktów z II wojny światowej, bo nie jest to czas odległy.
Samolot Ił-2 to maszyna produkowana w 36 tysiącach egzemplarzy. Była to największa seria produkcyjna w historii lotnictwa wojskowego. Była to silnie opancerzona maszyna, nazywana przez Niemców “latającą śmiercią”.

Więcej o tym niesamowitym odkryciu pisaliśmy tutaj: W Czyżowie, w gminie Zawichost wydobywają wrak samolotu IŁ-2 z okresu II wojny światowej. Niesamowita historia odnalezienia! Zobacz zdjęcia