W poniedziałek, 14 marca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Matematyki. Specjalistka radzi, jak uczyć się jej bardziej efektywnie

Dlaczego warto postawić na edukację matematyczną już od najmłodszych lat?
Sabina Piłat: Edukacja matematyczna powinna być elementem codzienności już od najmłodszych lat, nie tylko w szkole, ale także w domu. Należy widzieć ją szeroko, jako pojęcie związane z życiem, a nawet niezbędne do życia. Matematyka nas otacza i jest związana z większością aspektów naszego życia. Dobre wejście w świat liczb, pozwoli dzieciom w przyszłości podejmować trud i wysiłek, aby poznawać matematykę także jako bardziej teoretyczną i skomplikowaną. Pozytywny stosunek i emocje, jakie towarzyszą dziecku w pierwszych latach szkolnych, to fundament na przyszłość.

W jaki sposób rozwijać kompetencje matematyczne uczniów? Czy nauka przez doświadczenia i zabawę to także recepta na naukę matematyki?
Sabina Piłat: Uczniowie w młodszym wieku szkolnym uczą się poprzez doświadczenia. Poznają świat i rzeczywistość przez własne działania. Naukę odnoszą do swojego życia, do tego, co ich otacza. Zaczynają od tych prostych działań, aż po te bardziej skomplikowane, dzięki temu nie tylko poszerzają swoją wiedzę, ale odkrywają zależności, prawidłowości rządzące światem. A reguły i powtarzalności to nic innego, jak matematyka.

Projekty matematyczne, takie jak „Natalka i Antek w świecie wielkiej matematyki”, które pokazują zastosowanie matematyki w życiu, są niezwykle ważne dla uczniów w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym. Jeśli już na początku swojej edukacyjnej drogi zrozumieją, że matematyka jest wszędzie, to łatwiej się jej będzie uczyć w przyszłości, przestanie być suchą teorią i obowiązkiem.

Policzenie obniżki, szybkie dodanie cen artykułów i oszacowanie czy nas stać, ułożenie płytek w łazience, kupienie odpowiedniej ilości farby do malowania ścian, czy siatki do założenia na balkon, aby kot był bezpieczny- to wszystko matematyka.

Sabina Piłat: Kształtowanie umiejętności matematycznych ma ogromny wpływ na rozwój dziecka. Matematyka wpływa na rozwój poznawczy, czyli rozumienie rzeczywistości, wyciąganie wniosków, analizowanie otoczenia. Rozwija pamięć. Kształtuje także odporność psychiczną, pokonywanie trudności, podejmowanie prób i wkładanie wysiłku w działania.
Jakie ma znaczenie uczenie matematyki w kontekście innych przedmiotów w tym przedmiotów ścisłych?
Sabina Piłat: W kolejnych latach edukacji dziecko odkrywa, że matematyka niezbędna jest do nauki innych przedmiotów. Szczególnie wykonywania obliczeń. Nie ma przecież chemii czy fizyki bez równań. Ale także historia, gdzie pojawiają się daty i inne określenia związane z czasem. Ekonomia czy statystyka są ściśle związane z matematyką. Dietetyka, przyroda, programowanie, można by wymieniać bez końca. Mam nieodparte wrażenie, że matematykę znajdziemy w każdym zawodzie i dziedzinie nauki. Nawet pisanie wierszy to rymy i rytm, a to też matematyka.

Sabina Piłat: Pomimo, że matematyka nas otacza, to nadal wielu uczniów ma z nią problem. Z moich obserwacji wynika, że te trudności mają wiele przyczyn. Dzieci, które rozpoczynają szkołę są na różnym poziomie rozwoju, jak wiadomo, zostają postawione przed takimi samymi lub podobnymi zadaniami, z którymi nie zawsze sobie radzą. Należy więc uważnie obserwować dziecko i rozwijać te strefy, w których maluch sobie nie radzi. Czasem jednak jest na to zbyt wcześnie i należy po prostu poczekać.

Trzeba pamiętać, że należy doceniać wysiłek i różnicować zadania tak, aby każdy miał szansę na sukces. Często nauka matematyki przechodzi zbyt szybko od operacji konkretnych do abstrakcji; zbyt szybko dla wielu dzieci. Prostym przykładem jest liczenie z wykorzystaniem liczydła i liczenie w pamięci, które wymaga już wyższego zaawansowania. Nawet w klasie trzeciej zdarzają się przecież uczniowie, którzy czasem potrzebują konkretów, czyli liczydła. Czasem jest im ono potrzebne rzeczywiście do policzenia, a czasem tylko do sprawdzenia. Warto pozwolić dzieciom korzystać z takich pomocy, ale także pozwolić dzieciom opracować własne strategie liczenia, a nie wymagać jednego konkretnego, naszym zdaniem najlepszego sposobu.

Rodzice są niezbędni w kształtowaniu umiejętności matematycznych, właśnie w tych najmłodszych latach. Warto pokazywać dzieciom, że matematyka nas otacza, że jest potrzebna. Można zabrać dziecko na zakupy czy włączać w planowanie codziennych czynności. Dla prawidłowego rozwoju, niezbędne jest również granie w gry czy rozwiązywanie łamigłówek.