Walczyli z komunistycznym systemem. Odebrali odznaczenia państwowe (LISTA, WIDEO, ZDJĘCIA)

Osoby, którym wręczono odznaczenia są często nieznani znacznej części mieszkańców województwa świętokrzyskiego, mimo, ze odegrali bardzo ważną rolę w walce z systemem komunistycznym w Polsce.

Zdaniem wręczającego Krzyże Wolności i Solidarności, doktora habilitowanego Filipa Musiała uhonorowani działacze świętokrzyskiej opozycji antykomunistycznej kontynuowali niełatwą walkę o niepodległą i suwerenną Polskę z lat I wojny światowej i okresu niemieckiej okupacji. – Czerwiec to wyjątkowy czas, to miesiąc, kiedy obchodzimy rocznicę wyborów kontraktowych z 1989 roku, a więc początek polskiej drogi do wolności. W tym roku obchodzimy również stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Symbolika tych dat przypomina, że w dwudziestym wieku, naród, dwukrotnie przywrócił Polsce niepodległość. Ta symbolika jest potęgowana przez odznaczenia, które zostały wręczone. Krzyż Wolności i Solidarności swoją symboliką nawiązuje bowiem do Krzyża Niepodległości przyznawanego w II Rzeczpospolitej osobom, które szczególnie zasłużyły się dla odzyskania niepodległości. To ważne, byśmy starali się przybliżać społeczeństwu wszystkich bohaterów. Odznaczeni Krzyżami Wolności i Solidarności stanęli w łańcuchu pokoleń swych przodków, którzy bili się o wolność w latach 1914-1920, a później po 1939 roku. Wszystkie odznaczone osoby udowodniły, że walka o niepodległą i suwerenną ojczyznę jest głęboko zapisane w polskiej świadomości, której nie udało się wykorzenić ani zaborcom, ani okupantom, ani też komunistom po 1945 roku. Prawie 30 lat temu, w 1989 roku obecni odznaczeni zwyciężyli, a dzięki im zwyciężyliśmy również i my – mówił doktor habilitowany Filip Musiał, dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie.

Rolę jaką odegrali odznaczeni opozycjoniści w latach 80. poprzedniego stulecia, podkreślali również przedstawiciele władz wojewódzkich. – Odznaczeni to bohaterowie tych czasów, które pozwoliły dziś cieszyć się nam niepodległą Polską. Działalność opozycyjna przez 1989 rokiem była wielką odwagą. Dzięki takim osobom, my możemy tę odwagę nieść dalej. Patrząc na takich bohaterów możemy uczyć się i podejmować właściwe decyzje. Jako mała dziewczynka miałam przyjemność poznać jedną z odznaczonych – Wandę Pomianowską i przyglądać się jej niezwykłej działalności. Wtedy nie wiedziałam, kim jest i jakie siły w niej pokładają – mówiła Agata Wojtyszek, wojewoda świętokrzyski.

Słów uznania dla opozycjonistów z okresu PRL, ale także dla rodziców odznaczonych, nie szczędził również senator Krzysztof Słoń. – Uhonorowanie zasłużonych opozycjonistów to możliwość pokłonienia się bohaterom. Odznaczenie ma wymiar wdzięczności za te wspaniałe życiorysy. Należy podziękować rodzicom odznaczonych bohaterów, którzy na przestrzeni ostatniego stulecia wychowali to pokolenie, które będzie musiało któregoś dnia stanąć i opowiedzieć się po stronie wolności i solidarności. Bez tych, którzy odebrali odznaczenia, dziś nie moglibyśmy czcić w sposób godny i pełny setnej rocznicy odzyskania niepodległości. Wszystkie te osoby powinny stanowić przykład tych wartości dla których wolność i solidarność zawsze są najważniejsze – dodawał świętokrzyski parlamentarzysta.

Radości oraz wzruszenia nie ukrywali odbierający odznaczenia. Zgodnie podkreślano przy tym, że nie była to droga łatwa, nierzadko zagrożona różnego rodzaju represjami, które dotykały nie tylko samych opozycjonistów, ale również ich najbliższych. – Kiedy w tamtych ciężkich czasach strajkowaliśmy, budowaliśmy pierwsze wolne związki zawodowe, kiedy cierpieliśmy szykany ze strony komunistów, kiedy byliśmy przesłuchiwani, a nasze domy rewidowane, wyrzucani z pracy – niektórym z nas przyszło zapłacić za walkę najwyższą cenę – wolności osobistej, nie uważaliśmy tego za bohaterstwo, ale za nasz obowiązek wobec ojczyzny, nas samych, a może najbardziej wobec naszych dzieci i przyszłych pokoleń. Nie czekaliśmy na aplauz. Nie zabiegaliśmy o zaszczyty. Tym bardziej jest dla nas ważne, że Rzeczpospolita Polska pamięta o naszej pracy – mówiła Aleksandra Markowska, w latach 80. działaczka „Solidarności” w Starachowicach.

Podobnego zdania był inny z odznaczonych, ksiądz Marek Tabaszewski. – Ja odbieram to odznaczenie nie jako nagrodę dla siebie, ale przede wszystkim dla tych, którzy wolnej Polski nie doczekali. Nikt w pojedynkę na pewno tej walki, by nie wygrał – to zasługa nas wszystkich. Każdy z nas drążył ten ustrój jakim był komunizm, dzięki czemu udało się go obalić – mówił duchowny zaangażowany w działalność antykomunistyczną w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Nadawany jest przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Źródłem uchwalenia Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II Rzeczpospolitej. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu.

Wśród odznaczonych znaleźli się:

Jerzy Borowiec – w latach 80-tych przewodniczący Komisji Wydziałowej „Solidarność” w Hucie imienia Marcelego Nowotki w Ostrowcu Świętokrzyskim. Po wprowadzeniu stanu wojennego kontynuował działalność w ramach zawieszonego związku „Solidarność”.

Mirosław Aleksander Gałczyński był członkiem i działaczem „Solidarności” w Zakładach Metalowych w Skarżysku-Kamiennej. W okresie od 1981 do 1989 roku organizował pomoc dla internowanych i ich rodzin.

Małgorzata Teresa Jurczyk była działaczem „Solidarność” w Zakładach Energetycznych Okręgu Radomsko-Kieleckiego w Skarżysku-Kamiennej. W okresie stanu wojennego (1981-1983) organizowała pomoc i wspierała rodziny osób represjonowanych.

Janusz Kaczor był uczestnikiem manifestacji mieszkańców miasta protestujących przeciwko stanowi wojennemu w dniu 3 sierpnia 1982 roku w Starachowicach. Przed zakończeniem manifestacji na Rynku odczytał „Litanię Solidarności”.

Edward Karyś po wprowadzeniu stanu wojennego aktywnie uczestniczył w akcjach strajkowych i protestacyjnych w zakładzie pracy FSS Polmo SHL w Kielcach. W dniu 30 stycznia 1982 roku na znak protestu przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce zapalił świeczki w oknach swojego mieszkania.

Bogdan Stanisław Kołacz był działaczem „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego kontynuował działalność w ramach zawieszonego związku to jest w okresie od 13 grudnia 1981 roku do kwietnia 1982 roku zajmował się kolportażem nielegalnych ulotek na terenie Cementowni Ożarów.

Stanisław Bogdan Kowalski po wprowadzeniu stanu wojennego do września 1984 roku organizował i uczestniczył w akcjach małego sabotażu między innymi malowaniu haseł, niszczeniu tablic propagandowych. Drukarz ulotek i uczestnik akcji ulotkowych. Kolporter nielegalnej prasy. W latach 1984-1985 prowadził działalność opozycyjną w ramach Grupy Młodych w Starachowicach.

Czesław Kuranda działał w nielegalnych organizacjach Komitet Samoobrony Społecznej, Komitet Obrony Robotników, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Konfederacja Polski Niepodległej. Przechowywał i kolportował wydawnictwa bezdebitowe. Popierał strajkujących robotników na Wybrzeżu. Był założycielem i jednym z pierwszych członków Solidarności Wiejskiej Rolników Indywidualnych na terenie województwa kieleckiego.

Stefan Jan Łata był organizatorem i działaczem „Solidarności” na terenie wsi Podłęże, gmina Pińczów. Założycielem i przewodniczącym Gminnego Zarządu „Solidarności” Rolników Indywidualnych w Pińczowie.

Helena Aleksandra Markowska była działaczem „Solidarności” od 1980 roku, zastępcą przewodniczącego Komitetu Założycielskiego, wiceprzewodnicząca Komisji Zakładowej „Solidarność” w Zespole Opieki Zdrowotnej w Starachowicach. W latach 1981-1989 organizowała pomoc dla internowanych i ich rodzin.

Tadeusz Markowski był działaczem „Solidarności”, przewodniczącym Komisji Wydziałowej „Solidarność” w Fabryce Samochodów Ciężarowych w Starachowicach. Po wprowadzeniu stanu wojennego udzielał pomocy członkom rodzin internowanych, zajmował się również kolportażem nielegalnych ulotek na terenie zakładu pracy.

Krzysztof Nurzyński - od 1980 roku był przewodniczącym „Solidarności” w Zakładach Metalowych „Predom–Mesko” w Skarżysku-Kamiennej, przewodniczącym Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego, a następnie przewodniczącym Komisji Zakładowej „Solidarność” przy Zakładach Metalowych „Predom – Mesko”.

Aleksander Paniec był członkiem Tymczasowego Zarządu „Solidarność” przy Fabryce Samochodów Ciężarowych w Starachowicach, członkiem Komisji Doradczej przy Terenowej Komisji Koordynacyjnej „Solidarność” w Starachowicach.

Stanisław Pawłowski był działaczem „Solidarność” w Koneckich Zakładach Odlewniczych w Końskich, członkiem Rady Zakładowej „Solidarność” oraz etatowym pracownikiem Delegatury „Solidarność” w Końskich.

Stanisław Andrzej Piątkowski był założycielem „Solidarność” w Zakładzie Inwestycji i Budownictwa „Samopomoc Chłopska” w Kielcach. Po wprowadzeniu stanu wojennego do 1989 roku zajmował się drukowaniem i kolportażem nielegalnych ulotek i wydawnictw na terenie Kielc.

Władysław Rutkiewicz był założycielem związku „Solidarność” w Wytwórczej Spółdzielni Pracy „Społem” Oddział Kielce, kandydatem „Solidarność” Wytwórczej Spółdzielni Pracy „Społem” w Kielcach do Zarządu Regionu Świętokrzyskiego.

Szczepan Serek był członkiem Zakładowego Komitetu Strajkowego w Fabryce Pomp „Białogon”. W „Solidarności” pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komitetu Założycielskiego oraz etatowego przewodniczącego Komisji Interwencji w Zarządzie Regionu Świętokrzyskiego.

Edward Sobieraj współorganizował związek „Solidarność”. Został wiceprzewodniczącym Komisji Zakładowej „Solidarność” w Spółdzielni Pracy „Twórczość”. W okresie od 13 grudnia 1981 roku do 9 marca 1982 roku internowany i osadzony w Ośrodku Odosobnienia w Kielcach.

Ksiądz Maciej Marek Tabaszewski był działaczem „Solidarności” w Ostrowcu Świętokrzyskim. Po wprowadzeniu stanu wojennego do 1989 roku działał w podziemnych strukturach „Solidarności”.

Wincenty Urbaniak był działaczem „Solidarności”, przewodniczącym związku na Wydziale Mechanicznym w Kieleckich Zakładach Wyrobów Papierowych w Kielcach. Organizator akcji strajkowych na terenie tego zakładu.

Uhonorowani pośmiertnie:

Kazimierz Brodawka-Święcicki – inicjator powstania Komitetu Założycielskiego, a następnie przewodniczący Komisji Wydziałowej w Fabryce Samochodów Ciężarowych w Starachowicach. Od 1980 roku działał w „Solidarności” w Fabryce Samochodów Ciężarowych w Starachowicach. W 1981 roku zorganizował strajk w miejscu pracy.

Wanda Pomianowska w czasie II wojny światowej łączniczka oddziałów partyzanckich, między innymi Jana Piwnika pseudonim Ponury z Komendą Główną Armii Krajowej. W 1945 roku z obawy przed Urzędem Bezpieczeństwa wyjechała do Krakowa, następnie do Warszawy. Od jesieni 1980 roku Wanda Pomianowska działała w „Solidarności” Rolników Indywidualnych oraz była członkiem Prezydium Wojewódzkiego Komitetu Założycielskiego „Solidarności” Rolników Indywidualnych przy Regionie Świętokrzyskim.

Barbara Wójcik od września 1980 roku uczestniczyła w pierwszych spotkaniach osób zainteresowanych założeniem struktur „Solidarności” w Starachowicach. Działalność w strukturach „Solidarności” kontynuowała po wprowadzeniu stanu wojennego do 1989 roku.

Czy jesteś Mundialowym specem? Co wiesz o Mistrzostwach Świata w piłce nożnej? [QUIZ]	Nie wiesz, który z modnych kierunków urlopowych wybrać? Ten quiz jest dla ciebie!
Czy wiesz, które z tych produktów najbardziej cię utuczą?	Jak zachować się w górach? Zobacz najgorsze błędy turystów!