Wręczono Krzyże Wolności i Solidarności. Odebrali je opozycjoniści z okresu PRL z regionu świętokrzyskiego

Wręczający odznaczenia doktor Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej podkreślił, że osoby uhonorowane, wtedy kiedy panowała w Polsce dyktatura komunistyczna, stanęli w szeregu tych, którzy o ojczyźnie nie zapomnieli. – Była wtedy potrzeba, by zaprotestować, aby upomnieć się o prawa, tych którzy byli represjonowani, o to, że prawdziwej Polski nie ma – mówił.

Zobaczcie zdjęcia z uroczystości

Wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej przyznał, że osoby, które zostały odznaczone za swoje oddanie poniosły wysoką cenę.

Kiedy zapoznawałem się z biogramami tych osób zauważyłem, że niektórzy z nich stracili pracę, ale większość była aresztowana lub internowana. Za swoje oddanie państwo polskie tym osobom dziękuje, prosi również o to, by ciągle dawali świadectwo tego, że w czasie dyktatury można i trzeba się sprzeciwić oraz żebyście proszeni o udział w spotkaniach z młodzieżą nie odmawiali, ale świadczyli o swoich historiach

– dodał.

Doktor Mateusz Szpytma podkreślił, by być odznaczonym trzeba spełnić szereg warunków i udowodnić, że działało się aktywnie na rzecz walki z systemem komunistycznym w Polsce przed 1989 rokiem.

Działalność osób, które otrzymały Krzyże Wolności i Solidarności, w sposób szczególny przyczyniła się do odzyskania przez Polskę suwerenności w 1989 roku. Bez tego zaangażowania nie moglibyśmy się nią dziś cieszyć

– dodała doktor Dorota Koczwańska-Kalita, naczelnik Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach.

O wyjątkowej działalności osób, które otrzymały Krzyże Wolności i Solidarności mówił senator Krzysztof Słoń.

To, że możemy się cieszyć wolnością to wasza zasługa. Niegdyś powstańcy styczniowi mogli cieszyć się olbrzymim szacunkiem społeczeństwa. Chciałbym, żeby w sposób nie tak doskonały, jak wtedy, ale przynajmniej w sercu każdego z nas byście byli takimi właśnie bohaterami

– mówił.

Jednym z odznaczonych był Krzysztof Obratański, burmistrz Końskich. Przyznał, że Krzyż Wolności i Solidarności jest dla niego źródłem przypomnienia czasów młodości.

Wtedy wybory były stosunkowo jasne i proste. Dla mnie było oczywistym, że opowiem się po stronie tych, którzy walczą o demokrację i wolność. Spotkało mnie wtedy wiele przykrych rzeczy, które dziś wspominam z rozbawieniem, ponieważ inni mieli znacznie gorzej

- powiedział.

Obecny burmistrz Końskich dodał jednocześnie, że był zbyt młody, by móc należeć do „Solidarności”. – Z grupą przyjaciół postanowiliśmy jednak założyć kółko konspiracyjne, które zajmowało się przede wszystkim samokształceniem. Dotyczyło to głównie historii i tego, co się wokół nas dzieje. Prowadziliśmy działalność informacyjną, rozprowadzaliśmy ulotki, malowaliśmy rozmaite znaki i hasła odwołujące się do Polski Walczącej i tego, że „Solidarność” pomimo spadających na jej członków represji wciąż żyje – podkreślił.

Krzysztof Obratański wraz ze swoimi przyjaciółmi zostali aresztowani w 1985 roku i po procesie skazani. – Po wyjściu z zamknięcia byłem od obserwacją Służby Bezpieczeństwa, więc musiałem zawiesić swoją działalność – dodał. Jednak to nie był koniec walki Krzysztofa Obratańskiego o wolną Polskę. – W 1989 roku czynnie włączyłem się do budowy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” i do przygotowań nad wyborami 4 czerwca – przyznał.

Podkreślił, że jako osoba młoda nie czuł strachu przed konsekwencjami swoich wyborów. – Ryzyko było wpisane w nasze działania – mówił. Krzysztof Obratański przeprowadził również ciekawą akcję wymierzoną w ówczesny system. – Wspiąłem się na komin Oddziału Emalierni Koneckich Zakładów Odlewniczych, na którym w nocy zawiesiłem ogromną flagę „Solidarności” – zakończył.

• Włodzimierz Green
• Jan Marian Jasiński
• Marek Bronisław Biskupski - prowadził działalność opozycyjną w latach 1980-1986. Był aktywnym działaczem NSZZ „Solidarność” w Kielcach. Po wprowadzeniu stanu wojennego pomagał rodzinom osób internowanych. Był jednym z inspiratorów strajku zorganizowanego w dniu 13.05.1982 r. w Zakładach Urządzeń Chemicznych i Armatury Przemysłowej „Chemar” w Kielcach. Za zorganizowanie strajku 13.05.1982 r. został zatrzymany na 48 godzin w celu złożenia wyjaśnień i ukarany w trybie przyspieszonym przez Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Prezydencie Miasta Kielce na karę grzywny na podstawie Dekretu o stanie wojennym. 15.05.1982 r. otrzymał natychmiastowe wypowiedzenie umowy o pracę bez świadczenia pracy.
• Zbigniew Boś - był członkiem Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” w Bazie Sprzętu i Transportu Kieleckiego Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych w Dyminach. W okresie akcji strajkowych aktywnie uczestniczył w redagowaniu żądań i postulatów pracowników. Internowany w dniu 13.12.1981 roku w Areszcie Śledczym w Kielcach. Internowanie uchylono w dniu 30.04.1982 r.
• Janusz Witold Chudzia – w październiku 1964r. zorganizował strajk w Studium Nauczycielskim w Busku. W okresie tworzenia struktur „Solidarności” był jednym z najaktywniejszych działaczy i inicjatorem założenia niezależnych związków zawodowych w Zbiorczej Szkole Gminnej w Działoszycach. Był inicjatorem powołania związków zawodowych w innych instytucjach na terenie Działoszyc oraz wśród rolników gminy Działoszyce. Został wybrany na członka Zarządu Regionu Świętokrzyskiego NSZZ „Solidarność”. Etatowy pracownik Delegatury Zarządu Regionu Świętokrzyskiego w Miechowie. Utrzymywał kontakty z działaczami antysocjalistycznymi i rozpowszechniał w swoim środowisku literaturę zawierającą wrogie treści. Internowany w dniu 13.12.1981r. w ośrodku odosobnienia Kielce - Piaski. Zwolniony z internowania w dniu 29.04.1982r.
• Dariusz Figarski - od 1985 r. do 1986 r. w Skarżysko-Kamienna zajmował się drukowaniem i rozpowszechnianiem na terenie Skarżysko-Kamienna nielegalnych wydawnictw m.in.: „Nurt”, „Tygodnik Mazowsze”, „Wola” i „Hutnik”. Z uwagi na prowadzoną działalność został tymczasowo aresztowany i osadzony w Areszcie Śledczym w Kielcach w okresie od 01.07.1986 r. do 10.09.1986 r.
• Henryk Mikołaj Gruszka - w okresie strajków na Wybrzeżu był redaktorem oraz inicjatorem postulatów składanych przez załogę Wydziału Remontowo – Mechanicznego Zakładu Metalurgicznego Huty im. M. Nowotki w Ostrowcu Świętokrzyskim. Poparł strajk zorganizowany w dniu 03.10.1980r. w zakładzie pracy. Był przewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” na Wydziale Remontowo – Mechanicznym Huty Ostrowiec i delegatem ZKZ, MKZ w Jastrzębiu. Brał udział w spotkaniach z działaczami KOR i KPN w Ostrowcu i innych ośrodkach w kraju. Angażował się w akcje związane z upamiętnianiem rocznic m.in. Katynia i 3 Maja. Internowany w dniu 13.12.1981r. i osadzony w Areszcie Śledczym w Kielcach. Internowanie uchylono w dniu 30.04.1982r.
• Ireneusz Zenon Gryszkiewicz - ostał zatrzymany przez funkcjonariuszy MO w związku z wydarzeniami czerwcowymi w Radomiu i osadzony w areszcie, w którym przebywał do dnia 31.07.1976r. Za udział w manifestacji w dniu 25.06.1976r. został postawiony przed Kolegium ds. Wykroczeń przy Prezydencie Miasta Radomia w dniu 28.06.2021r., następnie ukarany grzywną w postaci 50 zł oraz karą 2 miesięcy pozbawienia wolności.
• Zofia Niebudek - prowadziła działalność opozycyjną od 1982r. do 1989r. Ukrywała w swoim mieszkaniu działaczy „Solidarności” ukrywających się przed aresztowaniem. Działała w Scenie Robotniczej Duszpasterskiej Ludzi Pracy – grupa wystawiała spektakle o charakterze patriotycznym w kościołach w Kielcach i okolicy. Brała udział w rozpowszechnianiu ulotek i prasy antykomunistycznej w środowisku nauczycielskim i młodzieżowym. Uczestniczyła we Mszach za Ojczyznę w Warszawie i Częstochowie oraz mszach ludzi pracy.
• Krzysztof Obratański - w okresie od października 1983r. do września 1985r. należał do nielegalnej organizacji działającej na terenie Sierosławic, Końskich i Stąporkowa zajmującej się drukowaniem i kolportowaniem ulotek oraz malowaniem wrogich napisów. We wrześniu 1985r. Krzysztof Obratański został zatrzymany i osadzony w areszcie tymczasowym, w którym przebywał od 16.09.1985r. do 20.12.1985r. W tym czasie został zwolniony z pracy i zawieszony na okres 1 roku w prawach studenta na studiach zaocznych w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach. Skazany przez Sąd Wojewódzki w Kielcach w dniu 28.02.1986r na 2 lata pozbawienia wolności z zawieszeniem na 4 lata, zakaz wykonywania zawodu nauczyciela na okres 3 lat oraz grzywnę w wysokości 130 000 zł.
• Bogusław Skórski – urodzony w Pacanowie spawacz w Stoczni Gdańskiej. Po wprowadzeniu 13 grudnia 1981 r. stanu wojennego brał udział w strajku na terenie swojego zakładu pracy. 14 grudnia 1981 r. został zatrzymany przez funkcjonariuszy MO i następnego dnia zwolniony. 3 maja 1982 r. wziął udział w manifestacji patriotycznej na terenie Gdańska. Podczas rozpraszania demonstrantów przez pododdziały ZOMO został zatrzymany. 5 maja 1982 r. został skazany przez kolegium ds. wykroczeń w Starogardzie Gdańskim na dwa miesiące aresztu. Opuścił Zakład Karny w Starogardzie Gdańskim w dniu 16 czerwca 1982 r. na mocy wyroku uniewinniającego wydanego przez Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim.
• Teofil Zynek - prowadził działalność opozycyjną od 1982r. do 1989r. Był jednym z założycieli tajnych struktur Komisji Zakładowej „Solidarności” na terenie Zakładu Urządzeń Chemicznych i Armatury Przemysłowej "Chemar" w Kielcach. Należał do Prezydium Rady Pracowniczej - spełniającej rolę związków zawodowych w „Chemarze”. Brał udział w przygotowaniu strajku w dniu 13.05.1982r., który swym zasięgiem objął cały zakład pracy. Udzielał pomocy finansowej osobom, które zostały zwolnione z pracy z przyczyn politycznych. Kolportował prasę podziemną i książki bezdebitowe. Organizował tzw. „wycieczki krajoznawcze” autobusami zakładowymi na msze na Żoliborzu i demonstracje na terenie kraju. W dniu 09.02.1989r. w jego mieszkaniu na spotkaniu byłych działaczy opozycji z poszczególnych komórek organizacyjnych zakładu pracy powołano Komitet Obywatelski i Tymczasową Komisję Założycielską NSZZ "Solidarność" w „Chemarze” Kielce. Teofil Zynek został przewodniczącym Komisji Wydziałowej NSZZ „Solidarności” na Wydziale Armatury Jądrowej.

• Bolesław Czekaj - był jednym z założycieli NSZZ „Solidarność” w Zakładzie Hutniczo Przetwórczym Huty im. Marcelego Nowotki w Ostrowcu Świętokrzyskim, członkiem Komisji Zakładowej w hucie, gdzie pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Wydziałowej na Wydziale Kolejowym. Po wprowadzeniu stanu wojennego brał udział w strajku w hucie. Organizował Msze św. za Ojczyznę i Pielgrzymki Ludzi Pracy do Częstochowy. Od 1985 r. 1989 r. działał w podziemnych strukturach związku na Wydziale Kolejowym. Organizował zbiórki pieniędzy, kolportował nielegalne wydawnictwa na terenie huty oraz Ostrowca Świętokrzyskiego. W 1989 r. był działał w Komitecie Obywatelskim.
• Przemysław Witek - nauczyciel historii w Technikum Geologicznym w Kielcach, we wrześniu 1980r. był jednym z organizatorów NSZZ „Solidarność” w miejscu pracy. Aktywny działacz „Solidarności” Regionu Świętokrzyskiego - brał udział w redagowaniu Biuletynu NSZZ „S” Regionu Świętokrzyskiego, który był kolportowany na terenie Kielc przez młodzież szkolną. Wraz z innymi działaczami reaktywował w październiku 1980r. Komitet Obrony Więzionych i Prześladowanych za Przekonania w Kielcach przy Zarządzie Regionu. Przemysław Witek redagował „Robotnika - Niezależny Informatora Kieleckiego” - pismo wydawane przez Komitet. W dniach 21-22.11.1981r. brał udział w Ogólnopolskim Zjeździe Komitetu Obrony Więzionych i Prześladowanych za Przekonania w Radomiu. Internowany w okresie od 14.12.1981r. do 28.09.1982r. Osadzony w Areszcie Śledczym w Kielcach. Od 28.05.1982r. do 28.07.1982r. przebywał w szpitalu w Kielcach. W dniu 31.07.1982r. przeniesiony do Ośrodka Odosobnienia w Rzeszowie. Następnie skierowany do Ośrodka Odosobnienia w Łupkowie. W sierpniu 1984r. zorganizował Marsz Szlakiem I Kompanii Kadrowej w 70 Rocznicę wymarszu - za co został ukarany orzeczeniem Kolegium Rejonowego ds. Wykroczeń przy Naczelniku Miasta i Gminy w Jędrzejowie z dnia 01.10.1984r. grzywną w wysokości 15 000 zł, kosztami postępowania oraz podaniem orzeczenia do publicznej wiadomości.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Odznaczenie jest nadawane przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Źródłem uchwalenia Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.

Zobaczcie zdjęcia z uroczystości